PRINCIPLES AND IMPLEMENTATION OF THE CIRCULAR DATED AUGUST 18, 1941 PUBLISHED BY THE BOARD OF EDUCATION REGARDING THE STUDENTS TO BE ENROLLED İN VILLAGE INSTITUTES

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 17, 24.12.2017

Osman Akandere , Nihal Yıldız Yılmaz

Öz

KÖY ENSTİTÜLERİNE ALINACAK TALEBE HAKKINDA MAARİF VEKÂLETİNCE YAYINLANAN 18 AĞUSTOS 1941 TARİHLİ GENELGE’NİN ESASLARI VE UYGULANMASI

Öz

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında
eğitime büyük önem verilmiş ve özellikle de nüfusun büyük bir kısmının yaşadığı
köylerdeki okulların öğretmen ihtiyacını karşılamak için birçok girişimde
bulunulmuş, yeni yöntemler denenmiştir. Köy Enstitülerine gelinceye kadar; Köy
Muallim Mektepleri, Köy Eğitmen Kursları ve Köy Öğretmen Okulları denemeleri
yapılmıştır. Bütün bu gayret ve arayışların eğitimin köylere götürülmesi ile
toplumsal ve ekonomik kalkınmada nüfusun büyük bir kesimini oluşturan köylerin
eğitilmesi için en uygun modeli bulmak olduğu şüphesizdir. 

Cumhuriyet döneminin en önemli
eğitim kurumlarından biri olarak 1940-1954 yılları arasında varlığını sürdürmüş
olan Köy enstitülerinin kuruluş amacı köye uyum sağlayacak öğretmeni ve köye
yarayan diğer meslek erbabını yetiştirmektir. Hem köy ile ilgili sorunlara
hâkim, hem de köy halkı ile iletişimde problem yaşamayan öğretmenler
yetiştirerek köyün kalkınmasını hızlandırmak amaçlanmıştır. Bu okullara köy
hayatını tanıyan ve bilahare köye öğretmen olarak atandığında bu hayatı
yadırgamayacak olan köylü çocuklarının alınması kararlaştırılmıştı. Köy
çocuklarından sağlıklı, yetenekli ve çalışkan çocukların alınmasına
çalışılmıştır. Köy Enstitülerine alınacak köylü
çocukların seçimi, Maarif Bakanlığı’nca yayınlanan genelgeler doğrultusunda
yapılmaya çalışılmış ve bunun içinde Maarif Müdürlükleri ile ilköğretim müfettişleri görevlendirilerek yetkili kılınmışlardır.
Öğrenci seçiminde gerektiğinde başöğretmenler ve öğretmenlerden
faydalanılmıştır. Bu çalışmada Köy Enstitülerine alınacak
öğrencilerin belirlenmesinde esas olacak kriterlerin açıklandığı 18 Ağustos 1941
tarihli Maarif Nazırlığı’nın genelgesi ele alınmış ve genelge esasları
verilmeye çalışılmıştır.

   

Anahtar Kelimeler

Köy Enstitüleri, Maarif Nezareti, Genelge, Talebe

Kaynakça

• Resmi Gazete
• TBMM Tutanak Dergisi
• ALTUNKAYA, Niyazi, Köy Enstitüsü Sistemine Toplu Bir Bakış, Köy Enstitülerini Araştırma ve Eğitimi Geliştirme Derneği (KAVEG), İstanbul 2009.
• ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1850, İmge Kitabevi, Ankara 19992.
• ERGÜN, Mustafa, Öğretmen Yetiştirme Tarihimizde Köy Eğitmeni Yetiştirme Kursları, Öğretmen Okullarının 160. Yılı, Ankara 2008.
• KAPLAN, Mevlüt, Aydınlanma Devrimi ve Köy Enstitüleri, Kültür Bakanlığı Yay.
• Ankara 2002.
• KARAİSMAİLOĞLU, Emel, Türk Eğitim Sisteminde Yeni Bir Eğitim Modeli Olarak Köy Enstitüleri ve Savaştepe Örneği(1940-1954), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Çanakkale 2013.
• KİRBY, Fay, Türkiye’de Köy Enstitüleri, Güldikeni Yayınları, Ankara 2000.
• KOÇ, Nurgün, Türk Kültür Tarihi İçerisinde Köy Enstitüleri, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2013.
• SOYSAL, Emin, Kızılçullu Köy Enstitüsü Sistemi, Marifet Basımevi, İzmir 1940.
• TONGUÇ, Engin, İsmail Hakkı Tonguç Yaşamı, Öğretisi, Eylemi, Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği Yayınları, İzmir 2009.
• AYSAL, Necdet, “Anadolu’da Aydınlanma Hareketinin Doğuşu: Köy Enstitüleri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 35-36, (Kasım 2005), s.267-282. “Köy Öğretmen Okullarına Alınacak Talebe Hakkında Tamim” Maarif Vekâleti Tebliğler Dergisi, III, S.136, (29 Ağustos 1940).
• PAYASLI Volkan, “Belleklerde Bir Çınar: Düziçi Köy Enstitüsü”, Tarih Okulu Dergisi, S. 21, (Mart 2015), s.319-356.
• ŞEREN, Mehmet, “Köye Öğretmen Yetiştirme Yönüyle Köy Enstitüleri”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXVIII, S.1 (Ankara 2008), s. 203-226.
• UYGUN Selçuk, “Türkiye’de Öğretmen Adaylarının Seçimi ile İlgili Bazı Uygulamaların Tarihsel Analizi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXX, S.3, (Ankara 2010), s.707- 730.