AZERBAIJAN IN THE SPEECHES AND STATEMENTS OF ATATURK

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 10, 28.07.2018

Hayat Şamiyeva

Öz

We thought over
the matter what principle we should approach at first in our article “Azerbaijan
in the speeches and statements of Ataturk”. Since the essence of our article was Ataturk and
his speeches and statements, themes and issues related to Azerbaijan we were
able to touch some issues associated with it.

Because of the
favorable strategic-geographical location and rich natural resources throughout
the history Azerbaijan has become the fighting arena for great powers. Tsarist
Russia that tried to gain Azerbaijan, From the end of the 18th century
began   its purposeful strifes.

And beginnig
from the early 19th century applied his force. Under the Gulustan treaty of the
1813, Turkmenchay treaty of 1828, Iran and under the Edirne peace treaty the
Ottoman were obliged to recordnize Russia’s authority in this region. Tsarist
Russia preferring its imperial interests and aiming to break rasial and
cultural ties of Azerbaijani Turks with Turkey pursued planned and purposeful
policy in the region.

In such an
imperial period and then at the beginning of the 20th century Azerbaijan and
Azerbaijani Turks were always in the spotlight of Ataturk and therefore
Azerbaijan was always in the main place in speeches and statements of Ataturk.
In this regard, we tried to investigate this matter in our research “Azerbaijan with the eyes of Ataturk”.

Anahtar Kelimeler

Ataturk, Azerbaijan, National struggle, Azerbaijan People’s Republic, Speeches and statements

ATATÜRK`ÜN SÖYLEV VE DEMEÇLERİNDE AZERBAYCAN

Öz

“Atatürk`ün Söylev ve Demeçlerinde Azerbaycan”
başlıklı bu makalede öncelikle hangi prensibin ortaya konulabileceği düşüncesiyle
hareket edildi. Makalenin ana özelliği Atatürk ve onun Azerbaycan ile ilgili
söylediği söylev ve demeçler olduğundan, bu yönde tüm konulara olmasa da,
bazılarına dokunabildik. Azerbaycan sahip olduğu stratejik coğrafi konumu ve
zengin doğal kaynakları nedeniyle tarih boyunca büyük güçlerin hakimiyet
mücadelesine tanık olmuştur. Bölgeye egemen olma mücadelesine, XVIII. yüzyılın
sonlarından itibaren etkili bir şekilde katılan Çarlık Rusya`sı XIX. yüzyılın
başlarından itibaren Kuzey Azerbaycan`da gücünü hissettirmiş, 1813 Gülistan ve
1828 Türkmençay Antlaşmaları ile İran, 1829 Edirne Antlaşması ile Osmanlı
Devleti, Rusya`nın bölgedeki egemenliğini tanımak zorunda kalmışlardır.  Çarlık Rusya idaresi kendi imperyalist
çıkarlarını sürekli kılmak ve Azerbaycan Türklerinin Türkiye ile ırki ve
kültürel bağlarını gevşetmek için bölgede planlı ve baskıçı politika
izlemiştir. Böyle bir karışık devrin içerisinde ve ardından XX. yüzyılın öncesinde
Azerbaycan ve Azerbaycan Türkleri Atatürk`ün daima odak merkezinde olmuş, buna
göre de Atatürk`ün Azerbaycanla ilgili tüm söylev ve demeçlerinde Azerbaycan
önemli yerlerden birini tutmuştur. Bu amaçla makalede Atatürk`ün gözüyle Azerbaycan
konusu araştırılmaya çalışıldı. 

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Azerbaycan, Milli Mücadele, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, Söylev ve Demeçler

Kaynakça

• AHMEDLİ, Nazir, Mustafa Kemal Atatürk, Bakü, 2002.
• ALİYEVA, Ülviyye, Azerbaycan ve Atatürk, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2015.
• ASLAN, Mahir, Atatürk ve Azerbaycan Politikası, Edirne Trakya Üniversitesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), 2008, s.59.
• ATTAR, Aygün – ŞİMŞİR, Sebahattin, Tarihten Günümüze Türkiye`de Azerbaycan Türkleri, Ankara, 2013.
• Atatürk`ün Söylev ve Demeçleri, Tamim ve Telgrafları, (Derleyen: Sadi Borak –Utkan Kocatürk), V, Ankara, 1972.
• ELEKBERLİ, Faik, Turan Sivilizasiyasına Giriş: Turan Mefkuresi ve Tanrıçılık, Bakü, 2017.
• KARAKOÇ Ercan, Atatürk`ün Dış Türkler Politikası, İstanbul, 2004.
• KOCATÜRK, Utkan, Atatürk`ün Fikir ve Düşünceleri, Ankara, 1984.
• ÇALLI, İsmail, “Atatürk, Cumhuriyet ve Türk Dünyası”, Erdem Dergisi, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, X/32, Ankara, 1999, s.475-485.
• ÇELEBİ, Ercan, “Atatürk ve Türk Dünyası”, Kastamonu Eğitim Dergisi, XVIII/1 (Ocak-2010), s.199-208.
• KILIÇ, Selami, “Atatürk`ün Büyük Özlemi Türk Dünyası`nda Kültür Birliği”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.9, (1998), s.53-60.
• ÖZKAN, İsa, “Atatürk ve Türk Dünyası”, Hava Kuvvetleri Dergisi, 335, (Mayıs-2000), s. 84-90.
• http://www.bao.az/categories_Tarix/subcategories_turk-xalqları tarix/product_4301582325