Ağrı During Tahsin Uzer’s Third General Inspectorship Term

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 31 - 37, 31.12.2023

Harun Aydın

https://doi.org/10.5152/JA.2023.23073

Öz

The Republican Government established these institutions in order to reorganize the provincialadministration, spread development activities over a wide area, and combat the problems of poverty and backwardness in the regions. During the ruling period of the Republican People’s Party(1923–1950), a total of four general inspectorates were established. These inspectorates aimed to identify deficiencies in the provinces in their regions, identify the necessary public expendituresand investments, and propose solutions to the problems. For this purpose, inspectors organized field trips to the provinces and prepared detailed reports. General inspectorates played an important role in Turkey’s modernization and development process in the Republican Era, contributingto the overall development of the country by identifying local problems and proposing solutionsto them. He actively served as an inspector until 1939. During this time, he ensured that various investments were made in the social, economic, cultural, administrative, and judicial fields for the urbanization of Ağrı and its surroundings. Tahsin Uzer’s activities in this region played a criticalrole in the development and modernization of the province of Ağrı at the time. Within the scopeof this study, evaluating the views and actions of the Third General Inspector Tahsin Uzer toward Ağrı and its surroundings can help us understand the administrative and social transformationof this region. Uzer’s work in this region is a reflection of the administrative policies and development strategies of that period.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, İsmet İnönü, single-party period, Tahsin Uzer, The Third General Inspectorate

Etik Beyan

none

Destekleyen Kurum

none

Tahsin Uzer’in Üçüncü Umumi Müfettişliği Dönemi’nde Ağrı

Öz

Cumhuriyet Hükümeti, taşra idaresini yeniden organize etmek, imar faaliyetlerini geniş bir alana yaymak, bölgelerdeki yoksulluk ve geri kalmışlık sorunlarıyla mücadele etmek amacıyla bu kurumları oluşturmuştur. Cumhuriyet Halk Partisi’nin iktidarı döneminde (1923–1950), toplam dört Umumi Müfettişlik kurulmuştur. Bu müfettişlikler, bulundukları bölgelerdeki vilayetlerde eksiklikleri tespit edip gerekli olan kamu harcamaları ve yatırımları tespit ederek çözüm önerileri sunmayı amaçlamışlardır. Bu amaçla, müfettişler bulundukları vilayetlerde saha gezileri düzenlemiş ve ayrıntılı raporlar hazırlamışlardır. Umumi Müfettişlikler, Cumhuriyet döneminde Türkiye’nin modernleşme ve kalkınma sürecinde önemli bir rol oynamış, yerel düzeydeki sorunları tespit edip çözüm önerileri sunarak ülkenin genel gelişimine katkıda bulunmuşlardır. Üçüncü Umumi Müfettişliği, 1935 yılında göreve atanan Tahsin Uzer müfettişliğinde önemli bir dönemi temsil etmektedir. Tahsin Uzer, 1939 yılına kadar aktif bir şekilde müfettişlik görevini yerine getirmiştir. Bu süre zarfında, Ağrı ve çevresinin şehirleşmesi için sosyal, ekonomik, kültürel, idari ve adli alanlarda çeşitli yatırımlar yapılmasını sağlamıştır. Tahsin Uzer’in bu bölgedeki faaliyetleri, o dönemdeki Ağrı vilayetinin kalkınması ve modernleşmesi için kritik bir rol oynamıştır. Çalışma kapsamında Üçüncü Umumi Müfettişi Tahsin Uzer’in Ağrı ve çevresine yönelik görüşlerinin ve icraatlarının değerlendirilmesi, bu bölgenin idari ve toplumsal dönüşümünü anlamamıza yardımcı olabilir. Uzer’in bu bölgedeki çalışmaları, o dönemin idari politikalarının ve kalkınma stratejilerinin bir yansımasıdır.

Anahtar Kelimeler

Üçüncü Umumi Müfettişliği, Tek parti dönemi, Tahsin Uzer, İsmet İnönü, Ağrı

Etik Beyan

yok

Destekleyen Kurum

yok

Kaynakça

• Akşam (1936)
• Albümü, T. B. M. M. (1920–2010). (tarih yok), 1, 212.
• Aldan, M. (1987). Tahsin Uzer. Türk İdare Dergisi, 225–257.
• Anadolu (1935)
• Aydoğan, E. (2004). Üçüncü umumi Müfettişliği’nin kurulması ve III.
• Umumî müfettiş Tahsin Uzer’in bazı önemli faaliyetleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 1–14.
• [CrossRef]
• Bayar, C. (2006). Şark raporu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Bayur, Y. H. (1991). Türk İnkılâbı tarihi p. 1). Cilt. Türk Tarih Kurumu.
• BCA, 30(10). 0. 0.71, 465. 7.
• BOA,& SAİDB, D. H. 150/279.
• Boz, İ. (2019). Doğu Gazetesine göre üçüncü umumi müfettişlik ve imar faaliyetleri (1937–1938). Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BCA. 30.10.0.0.154.87.10.
• BCA. 30.10.0.0.70.463.1.
• BCA. 30.10.0.0.70.463.17.
• BCA. 30.10.0.0.71.465.7.
• BCA. 30.10.0.0.71.466.10.
• BCA. 30.10.0.0.71.468.9.
• BCA. 30.10.0.0.81.531.13.
• BCA. 10, 0(0). 71, 465. 7.
• BCA.10.0.0.142.20.7.
• BCA.10.0.0.159.113.22.
• BCA.10.0.0.197.349.9.
• BCA.10.0.0.68.452.2.
• BCA.10.0.0.70.462.4.
• BCA.10.0.0.70.462.6.
• BCA.10.0.0.70.462.7.
• BCA.10.0.0.70.463.9.
• BCA.10.0.0.71.464.26.
• BCA.10.0.0.71.464.9.
• BCA.10.0.0.71.466.6.
• BCA.10.0.0.71.467.8.
• BCA.10.0.0.75.494.3.
• BCA.18.1.2.57.70.16.
• BCA.18.1.2.85.117.20.
• BCA.18.1.2.89.103.16.
• Burgaç, M. (2013). Türkiye’de umumi müfettişliklerin kurulması ve Trakya umumi müfettişliği. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Cumhuriyet (1935–1939)
• Doğu (1937, Ekim 14).
• Doğu (1937–1938)
• Erdeha, K. (1975). Milli mücadelede vilâyetler ve valiler. Remzi Kitabevi.
• İkdam (Sabah Postası) (1939)
• İnönü, İ. (2020). Defterler 1919-1973. (A. Demirel, Dü.) Yapı Kredi Yayınları.
• Karaca, A. (1993). Anadolu Islahatı ve Ahmet Şakir Paşa 1838-1899. Eren Yayıncılık.
• Koçak, C. (2016). Umûmi müfettişlikler (1927–1952). İletişim Yayınları.
• Korkmaz, E. (2011). Tahsin Uzer’in yaşamı ve faaliyetleri.
• Kurun (1936)
• Özmen, A. (Ocak–Şubat 1947). Genel müfettişlikler hakkında bir düşünce. İdare Dergisi, 240.
• Postası, A. (1939)
• Resmi Gazete (1935–1952)
• Şahin, M. Ş. (2011). Suriye’nin son Osmanlı Valisi Tahsin (Uzer) Bey’in Suriye Valiliği ve Mustafa Kemal Paşa ile buradaki çalışmaları. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1–27.
• Tan (1935)
• Tanör, B. (2019). Osmanlı- Türk anayasal gelişmeleri. Yapı Kredi Yayınları.
• Teker, M. B. (30.06.1935). Ağrı’da Vali olarak göreve başlama tarihi
• Telif, & Eserler,
• Uzer, T. (1999). Makedonya eşkiyalık tarihi ve son Osmanlı yönetimi. Türk Tarih Kurumu.
• Vakit (1939)