SPORDA EGO VE GÖREV YÖNELİMİ ÖLÇEĞİ (SEGYÖ)’NİN HAKEMLER İÇİN ADAPTASYON ÇALIŞMASI

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 68 - 77, 11.06.2017

E. Koray Doğan , Serkan Elçi

Öz

Bu çalışmanın amacı Duda (1989a, 1992), Duda ve
Nicholls (1992) tarafından geliştirilmiş ve daha sonra Toros T. (2004)
tarafından Türk sporcular için güvenirlik ve geçerliğinin çalışması yapılan
"Sporda Görev ve Ego Yönelimi Ölçeği -SGEYÖ-"nin, spor hakemleri için
adaptasyonunun sağlanmasına yönelik geçerlilik güvenirliğinin belirlenmesidir.
Hakemler için revize edilen “Sporda Görev ve Ego Yönelimi Ölçeği”, yargıların
beş değerlendirme basamağına göre yapıldığı 13 maddeden oluşmakta ve iki alt
ölçeği (7 maddesi görev yönelimli hedefler, 6 maddesi ego yönelimli hedefler)
içermektedir. Revize edilen bu ölçek; futbol, basketbol ve voleybol branşlarında
görev alan toplam 150 bölgesel ve ulusal hakeme uygulanmıştır.

Verilerin analizinde Cronbach Alpha, Pearson
korelâsyonyon tekniği ve temel bileşenler faktör analizi kullanılmıştır. Elde
edilen bulgulara göre yapılan faktör analizi sonucunda maddeler orijinal
ölçekte olduğu gibi iki faktör altında toplanmakta ve boyutlar ise toplam
varyansın %53.19’ini açıklamaktadır. Ölçeğin alt boyutlarına ait madde-test
korelâsyonyonları incelendiğinde, maddelerin birbiri ve toplam puan ile anlamlı
şekilde ilişkili olduğu görülmüştür. Aynı zamanda ölçeğin yüksek güvenirlik
katsayılarına sahip olduğu belirlenmiştir (Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı:
Görev yönelimli hedefler .82, ego yönelimli hedefler .83 ve genel .83).
Bulgular, sporda görev ve ego yönelimi ölçeğinin hakemler için
kullanılabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Ego, Görev, Hakem, Psikoloji, Spor

Kaynakça

• Cid L, Pacheco J, Borrego C, Silva C. (2010). Assessment of Achievement Goals in Portuguese Football Referees: Exploring the adaptation of the task and ego orientation in sport questionnaire. The Open Sports Sciences Journal, 3, 87-89.
• Cox RH. (1995). Sport Psychology: Conceptand Applications. (3rd Edition) Dubuque: Iowa.
• Duda JL. (1987). Toward a developmental theory of children’s motivation in sport. Journal of Sport Psychology, 9, 130-145.
• Duda JL. (1989). Goal perspectives, participation and persistence in sport. International Journal of Psychology, 20, 42-56.
• Duda JL, Chi L, Newton ML, Walling MD, Catley D. (1995). Task and ego orientation and intrinsic motivation in sport. International Journal of Sport Psychology, 26, 40-63.
• Duda JL, Nicholls JG. (1992). Dimensions of achievement motivation in schoolwork and sport. Journal of Educational Psychology, 84, 290-299.
• Duda JL, White SA. (1992). Goal orientations and beliefs about the cause of sport success among elite skiers. The Sport Psychologist, 6, 334-343.
• Nicholls JG. (1984). Achievement motivation: Concepts of ability, subjective experience, task chonice and performance. Psychological Review, 91, 329-346.
• Nicholls JG, Cheung PC, Lauer J, Pastashnick M. (1989). Individual differences in academic motivation: Perceived ability, goals, beliefs and values. Learning and Individual Differences, 1, 63-84.
• Pepe H, Filiz K, Pepe K, Can S. (1999). Futbol hakemlerinin hakemlik geçmişleri ve sporculuk geçmişlerinin tutarlı karar vermedeki etkisinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 26-33.
• Toros T. (2001). Elit ve Elit Olmayan Erkek Basketbolcularda Hedef Yönelimi, Güdüsel İklim ve Hedeflerin Özgünlük Güçlük Derecesi Özelliklerinin Yaşam Doyumuna Etkisi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Toros T., Yetim Ü. (2000). 3.Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi: Sporda görev ve ego yönelimi ölçeğinin Türk sporcuları için uyarlama ön çalışması. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Weinberg RS, Richadson PA. (2008). Başarılı Hakemliğin Psikolojisi. (R Ekmekçi, T Toros Çev.). Denizli: Gültürk Ofset.