SALDIRGANLIKTA PROSOSYAL VE ANTİSOSYAL DAVRANIŞLARIN ROLÜ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 107 - 116, 24.09.2019

Ceyhun Alemdağ

Öz

Araştırmanın amacı sözel ve fiziksel
saldırganlıkta prososyal ve antisosyal davranışların rolünü belirlemektir.
Araştırmanın çalışma grubunu takım/fiziksel-temas sporlarından, 223 (%52.5)’ü
futbol, 202 (%47.5)’si basketbol olmak üzere toplam 425 erkek sporcu
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sporda Prososyal ve Antisosyal Davranış Ölçeği ve Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği
kullanılmıştır. Veriler, çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılarak analiz
edilmişir. Araştırma kapsamında prososyal ve antisosyal davranışın boyutları
hem sözel saldırganlık hem de fiziksel saldırganlık ile orta düzeyde pozitif
yönde anlamlı bir ilişki vermektedir. Prososyal ve antisosyal davranışlar,
sözel saldırganlıkta toplam varyansın %11’ini açıklarken fiziksel
saldırganlıkta toplam varyansın %17’sini açıklamaktadırlar. Özellikle
antisosyal davranışların etkisi sözel ve fiziksel saldırganlığı belirlemede
yüksektir denilebilir.

Anahtar Kelimeler

sözel saldırganlık, fiziksel saldırganlık, öfke, düşmanlık

Kaynakça

• Abbasi Bakhtiari, R. (2012). Comparing the incidence of aggression among student athletes in various sports disciplines at the University of Tiran. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 1869–1873. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.915
• Acet, M. (2006). Sporda saldırganlık ve şiddet. Morpa Yayınları.
• Alemdag, S. (2019). Investigation of prosocial and antisocial behaviors of young athletes in terms of moral decision making attitudes. Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of Physical Training and Sports, 3, 112–117. https://doi.org/10.15561/18189172.2019.0301
• Alemdağ, S. (2018). Genç futbolcuların prososyal ve anti̇sosyal davranışlarının incelenmesi̇. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 102–109. https://doi.org/10.17155/omuspd.394766
• Aslan, Ş., & Geyik, B. (2018). Investigations of football and basketball fans ’ view about sports violence and unwanted behaviors. Eurasian Research in Sport Science, 3(1), 1–14. https://doi.org/10.22396/ERISS.2018.31
• Balcikanli, G. S. (2013). The Turkish adaptation of the prosocial and antisocial behavior in sport scale (PABSS). International Journal of Humanities and Social Science, 3(18), 271–276.
• Bandura, A. (1989). Social cognitive theory. In R. Vasta (Ed.), Annals of child development.Vol. 6. Six theories of child development (Vol. 6, pp. 1–60). Greenwich: CT: JAI Press. https://doi.org/10.1037/0003-066x.44.9.1175
• Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. In W. M. Kurtines & J. L. Gewirtz (Eds.), Handbook of moral behavior and development (Vol. 1, pp. 45–103). Hillsdale, NJ: Erlbaum. https://doi.org/10.1080/0034408630580208
• Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2007). Development and validation of the moral disengagement in sport scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29, 608–628. https://doi.org/10.1123/jsep.29.5.608
• Bulgu, N. (2006). Sporda şi̇ddet ve alt-kültür. Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 229–250.
• Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63(3), 452–459. https://doi.org/10.1037/0022-3514.63.3.452
• Dal, S., Odabaş, İ., Suna, N., Bulgan, Ç., & Akkaya, S. (2014). Türkiye futbol süper ligi derbi maçı izleyicilerinin öfke ve saldırganlık davranışlarının incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4, 45–48.
• Demirtaş Mardan, H. A. (2013). Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2), 124–129. Retrieved from http://www.turkpsikiyatri.com/default.aspx?modul=ingilizceOzet&gFPrkMakale=640
• Donahue, E. G., Rip, B., & Vallerand, R. J. (2009). When winning is everything: On passion, identity, and aggression in sport. Psychology of Sport and Exercise, 10(5), 526–534. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2009.02.002
• Donahue, T., & Wann, D. L. (2009). Perceptions of the appropriateness of sport fan physical and verbal aggression: Potential influences of team identification and fan dysfunction. North American Journal of Psychology, 11(3), 419–428.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (2nd ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Fields, S. K., Collins, C. L., & Comstock, R. D. (2007). Conflict on the courts: A review of sports-related violence literature. Trauma, Violence, and Abuse, 8(4), 359–369. https://doi.org/10.1177/1524838007307293
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2008). How to design and evaluate research in education (7th ed.). New York: McGraw-Hill Higher Education.
• Kavussanu, M. (2008). Moral behaviour in sport: a critical review of the literature. International Review of Sport and Exercise Psychology, 1(2), 124–138. https://doi.org/10.1080/17509840802277417
• Kavussanu, M., & Boardley, I. D. (2009). The prosocial and antisocial behavior in sport scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 31(1), 97–117. https://doi.org/10.1123/jsep.31.1.97
• Kavussanu, M., Seal, A. R., & Phillips, D. R. (2006). Observed Prosocial and Antisocial Behaviors in Male Soccer Teams: Age Differences across Adolescence and the Role of Motivational Variables. Journal of Applied Sport Psychology, 18(4), 326–344.
• Kavussanu, M., & Stanger, N. (2017). Moral behavior in sport. Current Opinion in Psychology, 16, 185–192. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.05.010
• Kleiber, D. A., & Roberts, G. G. (1981). The Effects of Sport Experience in the Development of Social Character: An Exploratory Investigation. Journal of Sport Psychology, 3, 114–122. https://doi.org/10.1123/jsp.3.2.114
• Mil, H. İ., & Şanlı, S. (2015). Sporda şi̇ddet ve medya etki̇si̇: Bi̇r maçın anali̇zi̇. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 231–247. https://doi.org/10.17755/esosder.54183
• Mutz, M., & Baur, J. (2009). The role of sports for violence prevention: sport club participation and violent behaviour among adolescents. International Journal of Sport Policy and Politics, 1(3), 305–321. https://doi.org/10.1080/19406940903265582
• Özsoy, S. (2011). Spor gazetelerinin başlıklarında militarist ve şiddet içerikli metaforlar. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1, 88–114.Resmi Gazete. Sporda şiddet ve düzensizliğin önlenmesine dair kanun, TBMM § (2011).
• Russel, G. W. (1993). The social psychology of sport. New York: Springer-Verlag.
• Sagar, S. S., Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2011). Fear of failure and student athletes’ interpersonal antisocial behaviour in education and sport. British Journal of Educational Psychology, 81(3), 391–408. https://doi.org/10.1348/2044-8279.002001
• Sage, L., Kavussanu, M., & Duda, J. (2006). Goal orientations and moral identity as predictors of prosocial and antisocial functioning in male association football players. Journal of Sports Sciences, 24(5), 455–466. https://doi.org/10.1080/02640410500244531
• Salant, P., & Dillman, D. A. (1994). How to conduct your own survey. New York: Wiley.
• Sebanc, A. M. (2003). The friendship features of preschool children: Links with prosocial behavior and aggression. Social Development, 12(2), 249–268. https://doi.org/10.1111/1467-9507.00232
• Seefeldt, V. D., & Ewing, M. E. (1997). Youth sports in America: An overview. President’s Council on Physical Fitness and Sports Research Digest, 2(11).
• Shields, D. L., LaVoi, N. M., Bredemeier, B. L., & Power, F. C. (2007). Predictors of poor sportspersonship in youth sports: Personal attitudes and social influences. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(6), 747–762. https://doi.org/10.1123/jsep.29.6.747
• Spaaij, R., & Schaillée, H. (2019). Unsanctioned aggression and violence in amateur sport: A multidisciplinary synthesis. Aggression and Violent Behavior, 44, 36–46. https://doi.org/10.1016/j.avb.2018.11.007
• Talimciler, A. (2003). Türkiye’de futbol fanatizmi ve medya ilişkisi. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Tenenbaum, G., Stewart, E., Singer, R. N., & Duda, J. (1997). Aggression and violence in sport: An ISSP position stand. The Sport Psychologist, 11, 1–7.
• Yücel, A. S., Atalay, A., & Gürkan, A. (2015). Factors affecting violence and aggression in sports. International Journal of Psychiatry and Psychological Researches, 2(2), 68–68. https://doi.org/10.17360/uhppd.201529603
• Ziyagil, M. A., Bilir, P., Çekin, R., & Temur, C. S. (2014). Türkiye’de sporda saldırganlık, şiddet ve çözüm önerileri. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 1–14. Retrieved from http://edergi.cbu.edu.tr/ojs/index.php/besyo/article/view/132