GENETIC STUDIES IN ATHLETIC PERFORMANCE IN TURKEY; 2010-2019

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 31 - 43, 26.03.2020

Murat Kasap Erkut Tutkun

Öz

Between the years 2010-2019 athletic performance-related gene polymorphism studies conducted in Turkey has aimed to summarize in a single source. Research, from 2010 until the date of November 25, 2019 includes studies in Turkey. “Prisma” (Moher et al., 2009) protocol was used for literature scanning. The researches published in Turkish and English from the databases of "Google Scholar and Pubmed" were scanned using the keywords "sports, athletic performance, gene, polymorphism" and 19 studies were included in the research. In 19 different studies included, it was determined that 10 different gene polymorphisms were concentrated. In these studies, ACTN3 R577X gene-polymorphism (10 different studies) was in the first rank, while ACE (6 different studies) ranked second, the remaining gene polymorphisms; It was determined that GNB3 C825T, PPAR-a, PPARGC1A, PPARA rs4253778, Fok1 (rs 2228570), Bsm1 (rs1544410), COMT rs4680 and SLC6A4 (only 1 study) were included. While 80% (8 of the studies) targeted the genes studied for strength and endurance, the two gene polymorphisms focused more on cognitive susceptibility. COMT rs4680; dopamine, epinephrine, norepinephrine, SLC6A4 represent serotonin transporter, anxiety and motivational predisposition. Since the effect of emotional behaviors on athletic performance (fear, excitement, focus etc.) cannot be ignored, these two studies with genes that affect emotional behaviors are included in athletic performance.

Anahtar Kelimeler

Sports, Athletic performance, Gene, Polymorphism

TÜRKİYE’DEKİ ATLETİK PERFORMANS- GENETİK ÇALIŞMALARI; 2010-2019

Öz

Bu çalışmada 2010-2019 yılları arasında Türkiye’de yapılmış atletik performans ile ilişkili gen-polimorfizm çalışmalarının tek bir kaynak içerisinde toparlanması hedeflenmiştir. Çalışma, 2010 yılından, 25 Kasım 2019 tarihine kadar Türkiye’ de yapılmış çalışmaları kapsamaktadır. Litertür taraması için “Prisma” (Moher ve diğ., 2009) protokolü kullanılmıştır. “Spor, atletik performans, gen, polimorfizm” anahtar kelimeleri kullanılarak “Google Scholar ve Pubmed” veri tabanlarından Türkçe ve İngilizce yayınlanmış araştırmalar taranmış, 19 çalışma araştırmaya dahil edilmiştir. Dahil edilen 19 farklı çalışmada, 10 farklı gen- polimorfizm üzerinde yoğunlaşıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmalarda, ilk sırada ACTN3 R577X gen-polimorfizm (10 farklı çalışma) olurken ikinci sırada ACE (6 farklı çalışma), geri kalan gen polimorfizmlere; GNB3 C825T, PPAR-a, PPARGC1A, PPARA rs4253778, Fok1 (rs 2228570), Bsm1 (rs1544410), COMT rs4680 ve SLC6A4 (sadece1’er çalışmada) yer verildiği saptanmıştır. Çalışılan genlerin %80’i (8 adet) (kuvvet ve dayanıklılık) üzerine olurken, iki gen-polimorfizm daha çok bilişssel yatkınlığa odaklıdır. COMT rs4680; dopamin, epinefrin, norepinefrin, SLC6A4 ise seratonin taşıyıcı, anksiyete ve motivasyon odaklı yatkınlığı temsil etmektedir. Duygusal davranışların atletik performansa olan etkisi (korku, heyecan, odaklanma vb.) göz ardı edilemeyeceği için duygusal davranışlarını etkileyen genler ile olan bu iki çalışma da atletik performans içerisine dahil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Spor, Atletik performans, Gen, Polimorfizm

Kaynakça

• Ahmetov, II, Egorova ES, Gabdrakhmanova LJ, Fedotovskaya On. (2016). Genes and Athletic Performance: An Update. Med Sport Sci. 61:41-54.
• Akçamlı, D., Sipahi, S., Yüksel, İ., Kavas, N. C., Polat, T., Sercan, C. & Ulucan, K. (2018). Futbolcularda Peroksizom Proliferatör–Aktive Reseptör Alfa rs4253778 Polimorfizm Dağılımının Belirlenmesi. Eurasian Research in Sport Science, 3(2), 75-79.
• Bouchard C. (2011). Overcoming barriers to progress in exercise genomics. Exerc Sport Sci Rev. 39(4):212-7.
• Bray MS, Hagberg JM, Perusse L, Rankinen T, Roth SM, Wolfarth B, Bouchard C. (2009). The human gene map for performance and health-related fitness phenotypes: the 2006-2007 update. Med Sci Sports Exerc. 41:35-73.
• De Moor MHM, Spector TD, Cherkas LF, Falchi M, Hottenga JJ, Boomsma DI, De Geus EJC. (2007). Genome-wide linkage scan for athlete status in 700 British female DZ twin pairs. Twin Res Hum Genet. 10:812-820.
• Eken, B. F., Gezmiş, H., Sercan, C., Kapıcı, S., Chousein, Ö. M., Kıraç, D., ... & Ulucan, K. (2018). Türk Atletlerde D Vitamini Reseptör Geni Fok1 (rs2228570) ve Bsm1 (rs1544410) Polimorfizmlerinin Analizi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (6), 561-572.
• Eynon N, Ruiz JR, Oliveira J, Duarte JA, Birk R, Lucia A. (2011). Genes and elite athletes: a roadmap for future research. J Physiol. 589:3063-3070.
• Günay, M., Ülküer, M. K., Çelenk, C., Bezci, S., Gökdemir, K., Gevat, C., & Kesici, T. (2010). Angiotensin-converting enzyme polymorphism in elite taekwondo athletes of Turkish and Azerbaijan taekwondo teams. Ovidius University Annals, Series Physical Education and Sport/Science, Movement and Health, 10(2), 165-169.
• Günel, T., Gümüşoğlu, E., Hosseini, M. K., Yılmazyıldırım, E., Dolekcap, I., & Aydınlı, K. (2014). Effect of angiotensin I-converting enzyme and α-actinin-3 gene polymorphisms on sport performance. Molecular medicine reports, 9(4), 1422-1426.
• Kaman, T., Kapıcı, S., Serca, C., Konuk, M., & Ulucan, K. (2017). Türk Milli Bisikletçilerde Alfa-Aktinin-3 R577X Polimorfizm Dağılımının Belirlenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 41-47.
• Kavas, N. C., Yüksel, İ., Sercan, C., Kapıcı, S., Gökhan, T. U. N. A., & Ulucan, K. (2018). Profesyonel Monopalet Sporcularında Alfa-Aktinin–3 (ACTN3) R577X (rs1815739) Polimorfizminin Dağılımı ve Boy-Kilo İlişkisi. Eurasian Research in Sport Science, 3(1), 26-31.
• Kurtuluş, M., Günay, M., Çetin, E., Çelenk, Ç., Cicioğlu, İ., Ebru, A. L. P., ... & Kesici, T. (2018). Elit Türk Sporcularında Anjiotensin Dönüştürücü Enzim (I/D) Polimorfizmi ile Sportif Performans Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 122-137.
• Mutlucan, H., Bıyıklı, T., Eken, B. F., Sercan, C., Kapıcı, S., & Ulucan, K. (2017). Türk Profesyonel Futbolcularda Alfa-Aktinin-3N R577 X Polimorfizminin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-7.
• Nurten, Dinç., Yücel, S. B., Sayın, M. V., & Taneli, F. (2012). Futbolcu Ve Sedanterlerde Gnb3 C825t Mütasyonunun Atletik Performansa Etkisi. Spor Hekimliği Dergisi, 47(1), 011-018.
• Sarzynski MA, Loos RJ, Lucia A, Perusse L, Roth SM, Wolfarth B, Rankinen T, Bouchard C. (2016). Advances in Exercise, Fitness, and Performance Genomics in 2015. Med Sci Sports Exerc. 48:1906-1916.
• Süel, E., & Pehlivan, A. (2015). Angiotension dönüştürücü (Converting) Enzim (ACE) gen polimorfizminin elit basketbolcu ve voleybolcularda karşılaştırılması. Uluslararası Spor Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(1), 40-50.
• Şanlısoy, F., Altıntaş, N., Büyükyazı, G., & Candan, N. (2011). Ege bölgesi elit sporcularının ACTN3 R577X genotip dağılımının araştırılması. Cumhuriyet Medical Journal, 33(2), 153-159.
• Tunalı, S., Yiğit, S., Sercan, C., Polat, T., Ekmekçi, R., & Ulucan, K. (2019) Profesyonel Voleybolcularda Katekol-O-Metiltransferaz (COMT) rs4680 Polimorfizminin Belirlenmesi. Eurasian Research in Sport Science, 4(1), 1-6.
• Tural, E., Kara, N., Agaoglu, S. A., Elbistan, M., Tasmektepligil, M. Y., & Imamoglu, O. (2014). PPAR-α and PPARGC1A gene variants have strong effects on aerobic performance of Turkish elite endurance athletes. Molecular biology reports, 41(9), 5799-5804.
• Ulucan K., Yalçın, S., Akbaş, B., Uyumaz, F., & Konuk, M. (2014). Analysis of Solute Carrier Family 6 Member 4 Gene promoter polymorphism in young Turkish basketball players. J Neuro Behave Sci. 1(2),37-40.
• Ulucan, K. (2016). Spor Genetiği Açısından Türk Sporcuların ACTN3 R577X Polimorfizm Literatür Özeti. Clinical and Experimental Health Sciences, 6(1), 44-47.
• Ulucan, K., Bayyurt, G. M., Konuk, M., & Güney, A. I. (2014). Effect of alpha-actinin-3 gene on trained and untrained Turkish middle-school children’s sprinting performance: a pilot study. Biological rhythm research, 45(4), 509-514.
• Ulucan, K., Göle, S., Altindas, N., & Güney, A. I. (2013). Preliminary findings of α-actinin-3 gene distribution in elite Turkish wind surfers. Balkan journal of medical genetics, 16(1), 69-72.
• Ulucan, K., Nurdan, Ç. A. M., Sercan, C., Akbaş, B., Uyumaz, F., & Yalcın, S. (2015). Genç Basketbolcularda Anjiotensin Dönüştürücü Enzim (ACE I/D) ve Alfa-Aktinin-3 (ACTN3 R577X) Gen Polimorfizmlerinin Belirlenmesi İçin Pilot Bir Çalışma. Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 44-50.
• Ulucan, K., Sercan, C., & Biyikli, T. (2015). Distribution of angiotensin-1 converting enzyme insertion/deletion and α-actinin-3 codon 577 polymorphisms in turkish male soccer players. Genetics & epigenetics, 7, GEG-S31479.
• Ulucan, K., Sercan, C., Eken, B. F., Ülgüt, D., & Erel, Ş. (2016). Spor genetiği ve ACE gen ilişkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 26-34.
• Yamak, B., Yuce, M., Bagci, H., & Imamoglu, O. (2015). Association between sport performance and alpha-actinin-3 gene R577X polymorphism. International Journal of Human Genetics, 15(1), 13-19.