KARİYER ADANMIŞLIĞI İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 128 - 141, 30.09.2021

Alpaslan Baki Ertekin

Öz

Araştırmamızın amacı, bireylerin değişkenlerine göre kariyer adanmışlık düzeyleri ve yaşam doyum düzeylerini belirlemek ayrıca bu iki kavram arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul Gelişim Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu’nda öğrenim göre 150 erkek, 73 kadın olmak üzere toplam 223 öğrenci gönüllü katılım göstererek oluşturulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Hirschi, Freund ve Herrmann (2014) tarafından geliştirilen, Korkmaz ve ark. (2020) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan “Kariyer Adanmışlık Ölçeği (KAÖ)” ve Diener ve ark. (1985) tarafından geliştirilen, Türkçe uyarlaması Köker (1991) tarafından yapılan “Yaşam Doyum Ölçeği (YDÖ)” kullanılmıştır. Veriler SPSS 20 paket programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin normal dağılım göstermesinin ardından analizler T-testi, ANOVA ve Pearson Korelasyon testiyle yapılmıştır. Araştırma sonucunda bireylerin değişkenlerine göre kariyer adanmışlık düzeyleri ve yaşam doyum düzeylerinin farklılaştığı ayrıca kariyer adanmışlık düzeyi arttıkça yaşam doyumunda arttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, Kariyer Adanmışlığı, Yaşam Doyumu

Kaynakça

• 1. Akçakanat T. ve Uzunbacak H.H. (2017). Proaktif Kişiliğin Politik Beceri Üzerine Etkisi, 5(3): 786-807.
• 2. Akyol, B., Başaran, R. ve Yeşilbaş, Y. (2018). Halk eğitim merkezlerine devam eden kursiyerlerin yaşam doyum düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 301-324.
• 3. Arthur, M.B., Hall, D.T. and Lawrence, B.S. (1989) Handbook of career theory. New York: Cambridge University Press.
• 4. Aytaç, S. (1997). Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlaması Geliştirilmesi Sorunları. Epsilon Yayıncılık. İstanbul.
• 5. Balta Aydın, E. (2007). Örgütlerde kariyer yönetimi, kariyer planlaması, kariyer geliştirmesi ve bir kariyer geliştirme programı olarak koçluk uygulamaları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi İşletme Anabilim Dalı Yönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı. Denizli.
• 6. Baruch, Y., 1996. Organizational career planning and management techniques and activities in use in high‐tech organizations. Career Development International. 1 (1), pp. 40-49.
• 7. Bulut, M.B. ve Yıldız, M. (2020). Üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin yaşam doyumlarına etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(2), 397-412.
• 8. Burack E.H. (1988). Career Management İn Organisations:a Practical Human Resources Planning, Brace-Park Press Lake Forest, IL.
• 9. Chui, W.H. ve Wong, M.Y. (2016). Gender differences in happiness and life satisfaction among adolescents in Hong Kong: Relationships and self-concept. Social Indicators Research, 125(3), 1035-1051.
• 10. Çakmak Otluoğlu, Ö. ve Akdoğanlı, Ç. (2020). Algılanan kariyer bariyerleri ve kariyer bariyerleri ile başa çıkmanın kariyere adanmışlık üzerindeki etkisi: kadın çalışanlar üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 3-2, 90-108.
• 11. Çevik, N.K. ve Korkmaz, O. (2014). Türkiye’de Yaşam Doyumu ve İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İki Değişkenli Sıralı Probit Model Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 126-145.
• 12. Decenzo, David and Robbins, Stephen (2007). Fundamentals of Human Resource Management,John Willey & Sons, Inc., United States of America.
• 13. Demir, A.F. (2019). Cenaze ve defin hizmetlerinde çalışan bireylerin yaşam doyumu, hayatın anlamı, psikolojik iyi oluş, dini tutum algısının depresyon ve psikolojik belirti düzeyi ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul.
• 14. Dockery, A. (2004). Happiness, Life Satisfaction and The Role of Work: Evidence from Two Australian Surveys, Unpublished Mimeo.
• 15. Duymaz Diler, F. (2020). İnfertilite tedavisi gören kadınlarda algılanan sosyal destek, psikolojik dayanıklılık ve baş etme stratejilerinin yaşam doyumu üzerine etkisi. Uzmanlık Tezi. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı.
• 16. Eby, L.T., Butts M., Lockwood, A., (2003), Predictors of success in the era of the boundaryless Career, Journal of Organizational Behavior, 24, pp. 689-708.
• 17. Edinsel, S. (2018). Kişiliğin ve örgütsel kariyer planlamanın bireysel kariyer planlama ile kariyer memnuniyeti üzerine etkisi: bankacılık sektöründe y kuşağı üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Isparta.
• 18. Gençay, S. (2009). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının umutsuzluk ve yaşam doyumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 380-388.
• 19. Goldbeck, L., Schmitz, T.G., Besier, T., Herschbach, P. ve Henrich, G. (2007). Life satisfaction decreases during adolescence, 16, 969-979.
• 20. Gülcan, A. ve Nedim Bal, P. (2014). Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 41-52.
• 21. Hirschi, A. ve Freund, P.A. (2014). Career Engagement: Investigating intraindividual predictors of weekly fluctuations in proactive career behaviors. The Career Development Quarterly, 62, 5-20.
• 22. Hirschi, A. ve Freund, P.A. (2014). Career engagement: Investigating intra-individual predictors of weekly fluctuations in proactive career behaviors. The Career Development Quarterly, 62, 5-20.
• 23. Hirschi, A. ve Jaensch, V.K. (2015). Narcissism and career success: Occupational self-efficacy and career engagement as mediators. Personality and Individual Differences, 77, 205-208.
• 24. Hirschi, A. Freund, P.A. Herrmann, A. (2014). The Career Engagement Scale: Development and validation of a measure of proactive career behaviors. Journal of Career Assessment, 22(4), pp. 575-594.
• 25. İpçi, T. (2020). Kariyer koçluğu uygulamalarının üniversite öğrencilerinin kariyer kararı yetkinliği ve kariyer stresi düzeylerine etkisinin incelenmesi: izmir kâtip çelebi üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. İzmir.
• 26. Kanten, P. ve Kanten, S. (2015). İş Yaşamının Kalitesinin Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisinde İş Doyumunun Aracılık Rolü, (Ed. Doğan, Selen). Yaşam Doyumu, Nobel Yayıncılık. Ankara.
• 27. Karasar, N. (2009): Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayınları. Ankara.
• 28. Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler Bölümü. Çalışma ve Toplum.
• 29. Korkmaz, O., Kırdök, O., Alkal, A., & Akça, M.Ş. (2020). “Kariyer Adanmışlık Ölçeği: Proaktif Kariyer Davranışlarının Ölçümünün Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması”. International Social Sciences Studies Journal, 6(72), 4668-4677.
• 30. Lachmann, B., Sariyska, R., Kannen, C., Cooper, A., ve Montag, C. (2016). Life satisfaction and problematic Internet use: Evidence for gender specific effects. Psychiatry research, 238, 363-367.
• 31. Le, H., Jiang, Z. ve Nielsen, I. (2018). Cognitive Cultural Intelligence and Life Satisfaction of Migrant Workers: The Roles of Career Engagement and Social Injustice. Social Indicators Research, 139, 237–257.
• 32. Mouratidou, M. (2016). Explorıng careers ın austerıty through the lens of the kaleıdoscope career model: the case of the hellenıc publıc sector. Department Of Management Busıness School Manchester Metropolıtan Unıversity.
• 33. Owen, F.K. (2013). 21. Yüzyılda Kariyer Gelişimi Müdahaleleri. Çev. Ed. Niles, S. G. ve Harris-Bowlsbey (4. Baskı). Nobel Yayınevi. İstanbul.
• 34. Özkul, R. ve Cömert, M. (2018). Secondary school teachers’ life satisfaction level, Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 707-724.
• 35. Öztürk, F. (2018). Spor eğitimi veren kadın akademisyenlerin kişilik özellikleri ile kariyer engellerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı. Sakarya.
• 36. Palabıyık, N. ve Yücel, İ. (2018). Bir iş yerinde beyaz ve mavi yakalı çalışanların kariyer çıpaları ile proaktif iş davranışları arasındaki ilişkinin karşılaştırılması. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, 41-56.
• 37. Parıldar, G. (2020). Sağlık çalışanlarında sosyal medya bağımlılığı ile yaşam doyumu arasındaki ilişki. Tıpta Uzmanlık Tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Tepecik Sağlık Uygulama Ve Araştırma Merkezi Aile Hekimliği Kliniği. İzmir.
• 38. Presbitero, A. (2015). Proactivity in career development of employees: the roles of proactive personality and cognitive complexity. Career Development International, 20(5), 525-538.
• 39. Royle, M.T., Fox, G. ve Gonzalez, L. (2016). The ınteractıve effects of self-effıcacy and ınformal accountabılıty for others on career engagement. International Journal of Management and Marketing Research, 9(1), 29-45.
• 40. Schmitter, A.C. (2003). Life satisfacton in centenarians residing in long term care.
• 41. Seçtim, H. (2020). Yapısal güçlendirmenin personelin örgütsel özdeşleşme ve yaşam doyumu üzerindeki etkileri: trakya üniversiteler birliği araştırma ve uygulama hastaneleri örneği. Doktora Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı. Çanakkale.
• 42. Seibert, S.E., Crant, J.M., ve Kraimer, M.L. (1999). Proactive personality and career success. Journal of applied psychology, 84(3), 416-427.
• 43. Seibert, S.E., Kraimer, M.L. & Crant, J.M. (2001). What Do Proactive People Do? A Longitudinal Model Linking Proactive Personality and Career Success, Personnel Psychology, 54 (4), 845-874.
• 44. Soba, M., Babayiğit, A. ve Demir, E. (2017). Yaşam doyumu ve tükenmişlik; öğretmenler üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19) 269-286.
• 45. Sousa, L. ve Lyubomirsky, S. (2001). Life satisfaction. In J. Worell (Ed.), Encylopedia of women and gender: Sex similarities and differences and the impact of society on gender (Vol. 2, pp. 667-676). San Diego, CA: Academic Press.
• 46. Sullivan, S.E. and Baruch, Y. (2009). Advances in Career Theory and Research: A Critical review and agenda for future exploration. Journal of Management, 35(6) pp. 1542-1571.
• 47. Tuncer, P. (2012). Değişen insan kaynakları yönetimi anlayışında kariyer yönetimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 203-233.
• 48. Tunç, A.Ç. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin yaşam doyumu ile mutluluk korkusu düzeylerindeki ilişkinin incelenmesi, Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 57-68.
• 49. Tuzgöl Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 132-143.
• 50. Upadyaya, K. ve Salmela-Aro, K. (2015). Development of early vocational behavior: Parallel associations between career engagement and satisfaction. Journal of Vocational Behavior, 90, 66-74.
• 51. Varol, E.S. (2001). Kariyer Yönetimi, Planlaması ve Yeni Gelişmeler. İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Yayını. İstanbul.
• 52. Yazıcı Çelebi ve Çelebi, (2018). Lise Öğrencilerinin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Erciyes Journal of Education, 2(2), 1-15.
• 53. Yelpaze, İ. ve Yakar, L. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumu ve Bilişsel Esnekliklerinin İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(54), 913-935.
• 54. Yiğit, R. (2012). Çevik Kuvvet Görevlilerinin Benlik Saygıları ile Yaşam Doyumu ve Stresle Başa Çıkma Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 61-75.
• 55. Zikic, J. ve Klehe, U.C. (2006). Job loss as a blessing in disguise: The role of career exploration and career planning in predicting reemployment quality. Journal of Vocational Behavior, 69, 391-409.