MEDİL (KÖKLÜ) MAĞARASI (AZDAVAY-KASTAMONU) VE TURİZM AÇISINDAN ÖNEMİ

Yıl 2019, , 15 - 38, 29.06.2019

Faruk Aylar , Halil İbrahim Zeybek , Hasan Dinçer

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.515605

Cited By: 1

Öz

Mağaralar jeolojik, jeomorfolojik, hidrografik özellikleri,
kendilerine has floristik ve faunistik zenginlikleri, tarihi ve kültürel nitelikleri
ile Türkiye’nin önemli turistik çekicilikleri arasında yer almaktadırlar. Ancak
bu oluşumların sağlıklı şekilde korunması ve sürdürülebilir yararlanma
açısından potansiyellerinin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda doğal
mağara varlığı bakımından Türkiye’nin önemli illeri arasında yer alan Kastamonu
önemli bir zenginliğe sahiptir. İlde arazisinin jeolojik, tektonik ve klimatik
özelliklerine bağlı olarak çok sayıda mağara bulunmaktadır. Pınarbaşı
ilçesindeki Ilgarini ve Mantar mağaraları, Devrekani İlçesindeki Sarpunalınca
ve Sisli-Gizemli mağaraları, Şenpazar ilçesindeki Kuyluç Mağarası, Cide ilçesindeki
Kılıçlı Mağarası ve Azdavay ilçesindeki çalışmaya konu olan Medil Mağarası ve Dağlı
(Kuylucu) mağaraları ildeki başlıca mağaralardır. Kastamonu ilindeki bu
mağaralar önemli turizm potansiyeline sahip olup, değerlendirilmeyi
beklemektedirler.

Medil Mağarası, Batı Karadeniz Bölümü’nde Kastamonu iline bağlı
Azdavay ilçesine bağlı Karakuşlu köyünün Ayvat mahallesi sınırları içerisinde
kalmaktadır. Devrekani çayının açtığı Çatak Kanyonu’nun hemen doğusunda yer
alan mağaranın Azdavay ilçe merkezine uzaklığı yaklaşık 7,2 km’dir. Mağara
ağzının deniz seviyesinden yüksekliği ise 1046 m olarak ölçülmüştür.

Mesozoik yaşlı (Üst Jura-Alt Kretase) kireçtaşları içerisinde oluşan
Medil mağarası, damlataşı şekilleri yanında içerisindeki tarihi kalıntıları ile
dikkati çekmektedir. Erken Roma dönemine ait olduğu düşünülen bu kalıntılar,
Medil mağarasının uzun yıllar insanoğlu tarafından bir barınak olarak
kullanıldığını göstermektedir. Giriş kısmı ile mağaranın tabanı arasında
yaklaşık 6 m’lik bir yükselti vardır. Çok dar ve 30^o lik bir eğime
sahip olan mağara girişi oldukça tehlikelidir. 
Giriş kısmından itibaren mağaranın farklı boyut ve yükseklikte dört ana
salon ve bunları birbirine bağlayan galerilerden oluştuğu görülmüştür. Toplam
uzunluğu 205 m olan Medil mağarasının içinde tarihi kalıntıların yanında
sarkıt, dikit, sütun ve mağara incileri gibi damlataşı şekilleri de
bulunmaktadır. Doğal bir mikroklima alanı özelliği gösteren Medil mağarası,
hidrolojik olarak yarı aktif bir mağaradır.

Medil mağarası, içerisinde barındırdığı damlataş şekillerinin yanında
tarihi ve kültürel özelliği ile de önemli bir turizm potansiyeline sahiptir.
Kastamonu ilindeki mağara turizmi açısından önemli bir çekicilik taşıyan
mağaranın, Çatak Kanyonu’na yakınlığı bu önemini arttırmaktadır. Mağaranın
turizm potansiyelinin değerlendirilmesi için herhangi bir önlem alınmamıştır.
Tırmanma, aydınlatma ve yürüyüş yolları başta olmak üzere yöreye gelen
turistlerin mağarayı rahatlıkla gezebilecekleri eksikliklerin giderilmesi
gerekmektedir. Bununla birlikte mağarayı turizme kazandıracak tüm müdahalelerin
doğal çevreyle uyumlu ve mağarada tahribata yol açmayacak şekilde planlanması
gerekir.

Anahtar Kelimeler

Azdavay, Medil, Mağara, Kireçtaşı, Damlataşı, Turizm

Kaynakça

• Akyol, Z., Arpat, E., Erdoğan, B., Göğer, E., Güner, Y., Şaroğlu, F., Şentürk, İ., Tütüncü, K., Uysal, Ş. (1974) Cide-Kurucaşile ile Dolayının Jeoloji Haritası. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü 1/50.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi.
• Albayrak, İ. (2012) Mağara Ekosistemi. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 5 (1), 61-64.
• Arpacı, Ö., Zengin, B., Batman, O. (2012) Karaman’ın Mağara Turizmi Potansiyeli ve Turizm Açısından Kullanılabilirliği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (23), 59-64.
• ASPEG (2010) Küre Milli Parkı Projesi Sonuç Raporu. Çevre Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 9-11.
• Atalay, İ. (1983) Türkiye Vejetasyon Coğrafyasına Giriş. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 19.
• Aygen, T. (1971) Mağaralar Nasıl Meydana Gelir. İller Bankası Dergisi, 45.
• Bekdemir, Ü., Sever, R., Uzun, A., Elmacı, S. (2004) Yıldızkaya Mağarası. Doğu Coğrafya Dergisi, 9 (12), 311-326.
• Ceylan, S., Demirkaya, H. (2006) Dim Mağarasının (Alanya) Kaynak Değerleri, Turizmde Kullanımı ve Sürdürülebilirliği. Doğu Coğrafya Dergisi, 15, 199-223.
• Ceylan, S. (2007) Zeytintaşı Mağarası (Serik-Antalya). Doğu Coğrafya Dergisi, 12 (17), 223-243.
• DMİGM. (2017) Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Yayımlanmamış Rasat Verileri.
• Doğanay, H., Zaman, S. (2013) Türkiye Turizm Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi (4. Baskı).
• Doğaner, S. (2001) Türkiye Turizm Coğrafyası, Konya: Çizgi Kitapevi.
• Doğu, A. F., Çiçek, İ., Gürgen, G., Tuncel, H., Somuncu, M. (1995) Periliin Mağarası. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3, 291-308.
• DOPEM (2011) Küre Dağları Milli Parkı Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Orman Amenajman Planı Hazırlama Projesi (2011-2030). Ortadoğu Ormancılık Proje Etüt ve Müşavirlik Ticaret A.Ş.
• During, B., Glatz, C. (2010) 2009 Cide Arkeoloji Projesi: İlk Sonuçlar. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1, 187-201.
• Düring, B., Şerifoğlu, T. E., Glatz, C. (2011) 2010 Cide Arkeoloji Projesi: İkinci Sezon Sonuçları. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 29. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 3, 237-250.
• Efe, R. (1999) Dereköy Mağaraları ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojik Özellikleri. Türk Coğrafya Dergisi, 34, 31-50.
• Efe, R., Sönmez, S., Cürebal, İ., Soykan, A. (2008) Balıkesir’in Geoturizm Yöreleri: Marmara Geoturizm Örneği. 3. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, 17-19 Nisan 2008.
• Ege, İ. (2015) Maymunlar Mağarası (Antakya-Hatay). Akademik Sosyal Araştırmalar dergisi, 3 (15), 275-296.
• Ertek, A. (1989) Sofular Mağarası (Şile-İstanbul). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih yüksek kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 1, 143-147.
• Karadeniz, V., Çelikoğlu, Ş., Akpınar, V. (2009) Gökgöl Mağarası ve Turizm Potansiyeli. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4-8, 1621-1639.
• Keçer, M., Ateş, S., Erkal, T., Karakaya, F. (2001) Kastamonu Merkez İlçesi ve Kentleşme Alanlarının Yerbilim Verileri. MTA Derleme No: 10454.Ketin, İ. – Gümüş, O. (1962) Sinop-Ayancık Arasında III. Bölgeye Dahil Sahaların Jeolojisi Hakkında Rapor. TPAO Rapor No, 213.
• Ketin, İ. – Gümüş, O. (1963) Sinop-Ayancık Arasında III. Bölgeye Dahil Sahaların Jeolojisi Hakkında Rapor. TPAO Rapor No, 288.
• Kınacı, B., Pehlivan, A. N., Seyhan, G. (2011) Turizm ve Çevre (Çevre Koruma). Ankara: Pegem Akademi.
• Kopar, İ. (2008) Elmalı Mağarası (İspir-Erzurum). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18-2, 71-90.
• Kopar, İ. (2010) Aladağların (Orta Toroslar) Fosil Mağara Potansiyelinden Yeni Bir Kayıt: Kapuzbaşı Mağarası (Divrik Dağı). Türk Coğrafya Dergisi, 54, 31-40.
• Kurter, A. (1971) Kastamonu ve Çevresinin İklimi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1627.
• Kurter, A. (1982) Kastamonu ve Çevresinin Doğal Görünümü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2930.
• MTA, (2010) Türkiye Jeoloji Haritaları Kastamonu-E30 ve D-30 Paftaları (1/100.000 Ölçekli). MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, 135.
• Nazik, L.–Güldalı, N. (1985) İncesu Mağaralar Sistemi (Taşkale/Karaman); Jeomorfolojik Evrimi ve Ekonomik Olanakları. Jeomorfoloji Dergisi, 13, 47-52.
• Nazik, L. (1989) Mağara Morfolojisinin Belirlediği Jeolojik-Jeomorfolojik ve Ekolojik Özellikler. Jeomorfoloji Dergisi, 17, 53-62.
• Nazik, L. (2005) Mağara Nedir, Nasıl Oluşur? Ulusal Mağara Günleri Sempozyumu 24-26 Haziran, 125-149.
• Nazik, L. Poyraz, M. (2017) Türkiye Karst Jeomorfolojisini Karakterize Eden Bir Bölge: Orta Anadolu Platoları Karst Kuşağı. Türk Coğrafya Dergisi 68, 43-56.
• Özdemir, Ü. (2005) Mencilis Mağarası. Doğu Coğrafya Dergisi, 13, 135-150.
• Özdoğan, A., Marro, C., Tibet, A. (1998) Kastamonu Yüzey Araştırması 1997 Yılı Çalışmaları. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, II, 219-237.
• Öztürk, S., Tönük, G. U., Arıcak, B. (2012) Devrekani Çayı Alt Havzası’nın Doğal Kaynak Değerlerinin CBS ile Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi Özel Sayısı, 14-21.
• Öztürk, M. Z., Şimşek, M., Utlu, M., Şener, M. F. (2016) Bolkar Dağlarının Batı Platosunun Flüvyo-Karstik Evrimi. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. 106-115.
• Özal, T., Özcan, F. (2013) Çamlık Mağaraları ve Turizm Potansiyeli. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 423-443.
• Özşahin, E. (2013) Çan Mağarası’nın Jeomorfolojik Özellikleri ve Doğal Risk Açısından Değerlendirilmesi (Harbiye-Antakya/Hatay). Doğu Coğrafya Dergisi, 18 (29), 135-154.
• Özşahin, E., Kaymaz, Ç. K. (2014) Gilindire (Aynalıgöl) Mağarası’nın Turizm Potansiyeli (Aydıncık-Mersin). DoğuCoğrafya Dergisi, 19 (31), 145-166.
• Sever, R. (2008) Polat mağarası ve Turizm Potansiyeli (Doğanşehir-Malatya). Doğu Coğrafya Dergisi, 13 (19), 251-266.
• Sür, A. (1994). Karstik Yerşekilleri ve Türkiye’den Örnekler. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3, 1-28.
• Uğuz, M. F., Sevin, M. (2010) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 1/100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Kastamonu E30 ve D30 Paftaları, 135.
• Uzun, A. (1991) Karaca Mağarası. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 3, 15-23.
• Uzun, A. – Zeybek, H. İ. (1996) Akçakale Mağarası (Gümüşhane). Türk Coğrafya Dergisi, 31, 39-53.
• Uzun, A., Zeybek, H. İ., Yılmaz, C., Bahadır, M. (2015) Aksu Çayı Havzası Traferten Mağaraları (Giresun). Marmara Coğrafya dergisi, 31, 243-257.
• Yılmaz, O. (1980) Daday-Devrekani Masifi Kuzeydoğu Kesimi Litostratigrafi Birimleri ve Tektoniği. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi, 5-6, 101-135.
• Yılmaz, Y., Tüysüz, O. (1984) Kastamonu-Boyabat-Vezirköprü-Tosya Arasındaki Bölgenin Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 7838.
• Zeybek, H. İ. (2001) Bahçebaşı Mağarası (Turhal-Tokat). Doğu Coğrafya Dergisi, 7 (6), 237-253.
• Zeybek, H. İ. (2010) Canik Dağlarının Güneydoğu Bölümünde Karstlaşma ve Karstik Şekiller. Doğu Coğrafya Dergisi, 15, 24, 273-288.