Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Coğrafi Bilgi Kaynakları ve Zihin Haritalarındaki Dünya İmajları

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 36, 201 - 224, 02.08.2016

Yavuz Akbaş , Saliha Toros

https://doi.org/10.17295/dcd.67092

Cited By: 7

Öz

Bireylerin yakın çevresinden küresel çevreye ilişkin mekansal algılamaları, deneyimleri yoluyla  zihinlerinde oluşturdukları bilişsel yapılara dayalı olarak şekillenir ve farklılık gösterir. Dünya coğrafyasıyla ilgili oluşturulan bilişsel yapıların ortaya çıkarılmasında kullanılan tekniklerden biri de zihin haritalarıdır. Zihin haritaları,  bireylere yaşadıkları mekansal çevre hakkındaki  bilgilerini;  edinme, depolama, kodlama,  hatırlama ve değişiklik yapma imkanı sağlayan bilişsel süreçleri kapsayan bir yapıdır. Bu çalışmanın amacı,  sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının coğrafyaya ilişkin bilgi kaynaklarının neler olduğunu ve zihin haritaları aracılığıyla dünya coğrafyasına ilişkin imajlarını tespit etmektir. Çalışmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan örneklemin dünya imajları ve coğrafi bilgi kaynakları ile ilgili bir durum tespiti amaçlandığından bu yöntemin kullanılmasının uygun olacağı düşünülmüştür. Araştırmanın örneklemi, KTÜ, Fatih Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği ABD öğrenim gören 3. sınıf öğrencileri arasından seçilmiştir.  Veri toplama aracı olarak coğrafi bilgi kaynakları için anket formu ve dünya coğrafyasına ile ilgi imajları içinse zihin haritaları kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının zihin haritaları,   literatürden yararlanılarak hazırlanan kategorilere göre analiz edilmiş ve puanlamıştır. Anket sonuçları ve zihin haritalarında elde edilen puanların farklı değişkenlere göre analizinde ise SPSS paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonunda, sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının zihin haritalarındaki dünya coğrafyasına ilişkin sahip oldukları bilişsel  yapıları  ve  bunların doğruluk düzeyleri  belirlenmiş,   coğrafi bilgilerinin  geliştirilmesine ilişkin önerilere yer verilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Sınıf Öğretmenliği, Öğretmen Adayı, Zihin Haritaları

Pre-Service Elementary Teachers’ Geographic Information Sources and World Images in Their Mental Maps

Öz

Abstract

 Spatial perception of individuals from local environment to global environment shapes and varies based on cognitive structures composed via their experience in their mind. Mental maps is one of the tools that is being used to uncover the cognitive structures relevant to world geography. Mental map is a structure involving cognitive process that enables acquisition, storage, coding, recall and emendation on individuals’ information about local environment. The aim of the study is to determine world geography images of pre- service elemantary teachers via mental map and their information resources about world geography Survey method is used in this study. Using this method is thought to be appropriate for this study, because it is intended to determine study sample’s state of world images and geographic information sources. The sample of this study was chosen among junior students trained in pre-servise elementary teacher programme in Faculty of Fatih Education, Karadeniz Technical University. Survey for geographic information sources and mental maps for images related to world geography were used as data collection tools. Pre-service teachers’ mental maps were analyzed and scored based on categories developed from literature. To analyze the scores obtained from survey and mental maps with respect to different variables, SPSS programme were used. As a result of the study, pre- service elemantary teachers’ cognitive structures about world geography images in their mental maps and accuracy of them was determined and suggestions related to geographic information development were listed.

 Keywords: Pre-service Elementary Teacher, Mental Maps, Geographic Information, World Image.

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. (2007). Davranışsal coğrafyaya bir örnek: Öğrenci merkezli Balıkesir şehir imajı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (1), 17–44.
• Akınoğlu, O. (2005). Coğrafya eğitiminin etkililiği ve sorunları. Marmara Coğrafya Dergisi, 12, 77-96.
• Aydın, F. (2011) Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya dersine yönelik akademik benlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 6(1), 661-677.
• Bednarz, S. W. (2002). Using action research to implement the national geography standards: Teachers as researchers. Journal of Geograph, 101(3), 103-111.
• Blades. M. (1990). The reliability of data collected from sketch maps. Journal of
• Environmental Psychology, 10,327-339.
• Bell. S. 1999. Children’s comprehension of spatial location in different spaces. Research In
• Geographic Education, 1 (2), 94-118.
• Chiodo J. J. (1993). Mental map: Preservice teacher’s awereness of the world. Journal of
• Geography. 92 (3), 110-117.
• Chiodo J. J. (1997). Improving the cognitive development of students' mental maps of the
• world. Journal of Geography. 96 (3), 153-163.
• Cin, M (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının yaşadıkları yere göre coğrafya dersine karşı tutumlarındaki farklılıklar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1), 185-190
• Coluccia. E.. G., Iosue. G. ve Brandimonte. M. A (2007). The relationship between map
• drawing and spatial orientation abilities: a study of gender differences. Journal of
• Environmental Psychology , 27,135–144.
• Comenetz. J. (2005). Mental mapping: A lesson that creates itself. Journal of Geography 104 (3), 113- 118.
• Cruz. B. C. ve Bermudez, P. R.(2000). Teaching ideas: Mapping the Caribbean region. Social Education 64 (2), 83-87.
• Gillespie, C. A. (2010). How culture constructs our sense of neighborhood: Mental maps and children’s perceptions of place. Journal of Geography 109, 18–29.
• Gieseking, J.J. (2013). Where we go from here: The mental sketch mapping method and its analytic components. Qualitative Inquiry, 19 (9),712–724.
• Gökçe, N. (2009). Türkiye’de öğretmen yetiştirmede coğrafya eğitiminin sorunları ve öneriler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice, 9 (2), 721-768.
• Gökten, C. ve Südaş, İ. (2014). Cognitive maps of Europe: Geographical knowledge of
• Turkısh geography students. European Journal of Geography, 6(2), 82-92.
• Kitchin R.M., Jacobson, R.D. (1997). Techniques to collect and analyze the cognitive map knowledge of persons with visual ımpairment or blindness: Issues of validity. Joumal of Bisuai İmpahunt & Blindtess, 360-376.
• Kong, L.,Savage, V.R., Saarinen,T.F. and MacCabe, C. (1994). Mental maps of the world:the case of singapore students, Journal of Geography, 93(6), 258-263.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Bilim Kitap Kırtasiye Ltd. Şti.
• Lynch. K. 1960. The Image of the city. Cambridge: MIT press.
• Metz. H. 1990. Sketch map: Helping student get the big picture. Journal of Geography, 89
• (3),114-118.
• Nishimoto,S. (2012). Evaluating Mental Maps. Unpublished Master Thesis. University of Oregon, USA.
• Özdemir, N. (2014). Öğretmen adaylarının türkiye’nin yeryüzü şekilleri konusundaki zihin haritalarını geliştirmeye yönelik deneysel bir çalışma, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 1685-1706.
• Saarinen. T.F. (1987). Centering of mental maps of the world (Discussion Paper. 85721).
• Tucson: Unıversity of Arizona. Department of Geography and Regional
• Development. ERIC. ED293738.
• Saarinen. T.F.. C.L MacCabe. and B. Morehouse. (1988). Sketch maps of the world as
• surrogates for world geographic knowledge (Discussion paper 83-3). Tucson:
• University of Arizona. Department of Geography and Regional Development.
• Saarinen.T. F. (1999). Eurocentric nature of mental maps of the world. Research In
• Geographic Education. 1 (2),136-179.
• Saarinen T. F. (2001). World sketch maps: Drawing skills or map knowledge? Research In
• Geographic Education. 3 (1&2),32-50.
• Südaş, I and Gökten,C. (2012). Cognitive maps of Europe: Geographical knowledge of Turkish geography students, European Journal of Geography.3(1), 41-56.
• Tolman. E. C. (1948). Cognitive maps in rats and men. The Psychological Review, 55
• (4), 189-208.
• Taş, H.İ. (2003). Zihinsel haritalama ve öğrencilerin zihni haritalarını geliştirme yolları, Marmara Coğrafya Dergisi 8,1-18.
• Temurçin, K ve Keçeli, K. (2015). Bir davranışsal coğrafya çalışması: Isparta şehri örneğinde uluslararası öğrencilerin kentsel mekân algısı. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 117-138.
• Tuan, Y. (1975). Images and mental maps. Annals of the Association of American Geographers. 65(2), 205-213.
• Tunçel, H. (2002). Türk öğrencilerin zihin haritalarında islam ülkeleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12( 2), 83-103.
• Wise. N. and Heckly Kon, J. (1990). Assesing geographic konowledge with sketch map.
• Journal of Geography. 89 (3), 123-129.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara:Seçkin Yayıncılık.