GEOTASARIMIN TARİHSEL GELİŞİMİ VE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İLE İLİŞKİSİ - Historical Evolution of Geodesign and Relationship with GIS

Yıl 2016, Cilt: 21 Sayı: 35, 17 - 38, 09.02.2016

Resul Çömert Özge Bilget , Fırat Olcay Talha Aksoy , Esra Şenöz , Alper Çabuk

https://doi.org/10.17295/dcd.69711

Öz

İnsanoğlu yaşamının her sürecinde çevresi ile bir etkileşim içerisinde olmuş ve kendisine hep bir yaşama alanı oluşturmuştur. İnsanlık tarihinin ilk yaşam veya yerleşim alanları incelediğinde genellikle bu alanların doğanın şartlarına uyumlu olarak oluşturulduğu görülmektedir. Bu sayede doğal afetlerin veya yaşadıkları dönemin doğal koşullarının olumsuz etkilerinden daha az zarar görmüşlerdir. Ancak zamanla hızlı nüfus artışı, sanayileşme, hızlı kentleşme vb. nedenlerle, planlama ve tasarım süreçlerinde doğanın ve çevrenin kuralları artık göz ardı edilmeye başlanmıştır. Bunun sonucunda afetlerden çok fazla etkilenen, doğaya ve biyoçeşitliliğe zarar veren yerleşim alanları ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan bu olumsuzlukları giderebilmek, dünyayı daha yaşanılabilir ve sürdürülebilir hale getirebilmek için günümüzde farklı çözümler aranmaktadır. Bu çözümlerden belki de en önemlisi aslında insanoğlunun var oluşundan beri uygulanan ve zaman içinde bir kurama dönüşen geotasarım kavramıdır.

19. ve 20.yüzyılda hızla uzaklaşılan geotasarım yaklaşımı, 21.yüzyılda Coğrafi Bilgi Sistemi önde gelen isimleri tarafından gezegenin iyileştirilmesi için yeniden ortaya atılmıştır. Bu çalışmada geotasarımın geçmişten günümüze nasıl geliştiği, "geotasarım anlayışının yeniden yaşama geçirilmesi sürecinde CBS'nin oynadığı etkin rol geotasarım ile coğrafi bilgi sistemleri ilişkisi çerçevesinden ortaya konulmuştur.

ABSTRACT

The need for improved living conditions of humankind has originated interactive relations with their surroundings in all respects. Examination of first settlement regions indicated compatibility between natural conditions and organised environment. As a consequence destructive effects of natural disasters and living conditions has been kept at minimum levels. Emerged factors such as increased rate of population, industrialisation and rapid urbanisation have eliminated this compatibility of nature and environment in planning and design process. Followed by environments that create irreversible damage in nature and biodiversity along with further vulnerability to natural disasters. In order to prevent these side effects and lead a sustainable approach for enhanced environments the search for alternate solutions has increased. One of the most promising solution amongst these is the concept of geodesign that has been practiced throughout the presence of mankind.

Geodesign approach that has been neglected rapidly throughout 19^th and 20^th centuries, have been brought up into consideration by pioneers of GIS at 21^th century to improve surroundings for living. This study explores progress of geodesign upto this day within the frame of GIS's active role in relation with geodesign along with its recent arousal.

Keywords: Geodesign, Geographical Information Systems, Framework for Geodesign

Anahtar Kelimeler

Geotasarım, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Geotasarım çerçeveleri

Kaynakça

• Abukhater, A. ve Walker, D., 2010, Making Smart Growth Smarter with GeoDesign, Directions Magazine.
• Anonim, 2010, Meet the geodesigner. Hanleywood Architect.
• Anonim, 2011, Planning for a Polder in the Netherlands: Geodesign Project Integrates Water Management and Land-Use Planning. ArcNews Spring.
• Araya, R., 2011, Airflow Modeling in Urban Landscapes. 2011 GeoDesign Summit, Redlands, California.
• Arthur, R.H. , 1955, The 1837 Maps of Henry Drury Harness, The Geographical Journal, 121,440-450
• Artz, M., 2010, GeoDesign: Changing Geography by Design, Directions Magazine.
• Burrough, P. A. 1986 . Principles of Geographic Information Systems for Land Resources Assessment Oxford: Clarendon.
• Coppock, J. T., & Rhind, D. W., 1991, The History of GIS. In D. J. Maguire, M. F. Goodchild, & D. W. Rhind, editors), Geographical Information Systems: Principles and Applications (Vol. 1). Harlow, U.K.: Longman Group. pp. 21-43.
• Çabuk, S. N., Ersoy, M., Çabuk, A., Hocaoğlu, T., 2012, Gezegeni İyileştirmek: Geotasarım Kuramı ve Coğrafi Bilgi Sistemleri. 6. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, Afyon.
• Çabuk, S. N., Ersoy, M., Çabuk, A., Hocaoğlu, T. ve Bakış, R., 2012), Su Kaynaklarının Planlanmasında Coğrafi Bilgi Teknolojileri Kullanımı ve Geotasarım Kuramı. FABA 2012 Sempozyumu.
• Dangermond, J., 2009, GIS: Designing Our Future. Redlands, California: ArcNews.
• Dangermond, J., 2010, Designing our future. Changing Geography By Design, Selected Reading in Geodesign, Esri Press, USA
• Dangermond, J., 2012, Can Geodesign Help Us Adapt to Climate Change., Esri Insider blog.
• Delamarre, L., 1909, Pierre-Charles-François Dupin. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Retrieved January 11, 2015 from New Advent.
• Düzgün, Ş. 2011 Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş, Türkiye Bilimler Akademisi, Ulusal Açık Ders Malzemeleri, (http://www.acikders.org.tr/course/view.php?id=30) (Erişim Tarihi: 27.03.2014)
• Environmental Systems Research Institute, 1998b, GIS for Landscape Architects. (by Karen Calhoon Hanna) Redlands, CA: ESRI.
• Ersoy, M., 2012), Kaynak Envanter ve Analizinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı: Uludağ Milli Parkı Örneklemi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Fisher, T., 2010, The What and Why of GeoDesign. California: 2010 GeoDesign Summit, Redlands.
• Goodchild, M., 2010, Towards geodesign: repurposing cartography and GIS?. Cartographic Perspectives.
• McHarg, I. L., 1969, Design With Nature. The Natural History Press.
• Neutra, R. J., 1969, Survival Through Design. Oxford University Press.
• Schuurman, N. 2004. GIS: A short introduction, Oxford, UK: Blackwell.
• Shapter, T., 1849, The History of the Cholera in Exeter in 1832. London: John Churchill.
• Steinitz, C., 2012, Framework for Geodesign: Changing Geography by Design. ESRI Press
• Şenöz, E., 2013, Kaynak Envanter Ve Analizinde CBS Desteği: Geotasarım Kuramının Deneyimlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yomralıoğlu T.,2000. Coğrafi Bilgi Sistemleri, Temel Kavramlar ve Uygulamalar. Trabzon: KTÜ Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, İstanbul.
• WEB Adresleri
• WEB-1 Early GIS Technology and Its Expression http://www.innovativegis.com/basis/mapanalysis/Topic27/Topic27.htm