DEĞİŞEN İKLİM KOŞULLARININ ELAZIĞ OVASI İLE YAKIN ÇEVRESİNİN EKOSİSTEMİNE ETKİLERİ

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 21, 33 - 52, 12.09.2011

Ahmet Atasoy M.dursun Çitçi

Öz

Elazığ Ovası ile Uluova, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat
Bölümü’nde bulunmaktadır. Yörede yazlar kurak ve sıcak, kışlar uzun ve
soğuktur. Çeşitli olaylar sonucu iklimlerde değişmeler ortaya çıkmaktadır. Bu
değişmeler kimi yerlerde sel baskınları şeklinde ortaya çıkarken, kimi yerlerde de
kuraklığı arttırmaktadır. Bu nedenle yöre ikliminin özelliklerini tanıyarak, nasıl
bir değişime doğru gittiğini anlamak ve buna göre tedbir almak oldukça
önemlidir.
Bu amaçla; Elazığ meteoroloji istasyonunun 70 yıllık rasatları dikkate
alınarak, iklim verileri aylık ve mevsimlere göre değerlendirilmiştir. Erinç ve
Thornthwaite formüllerine göre yağış müessiriyeti, yağış ve sıcaklığın yıllar arası
değişimleri (Rainfall reliability) hesaplanmış, su bilânçosu ve aylara göre
rüzgârgülü şekilleri oluşturulmuş, ortalama sıcaklık ve yağış haritası çizilmiş,
lineer regressionla sıcaklık ve yağışın eğrileri çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İklim, Yağış, Sıcaklık, Kuraklık, Elazığ Ovası, Doğal Çevre

Kaynakça

• AKKAN, E, 1972, “Elazığ ve Keban Barajı Çevrelerinde Coğrafi Araştırmamalar”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Coğrafya araştırmaları Enstitüsü yayını, sayı:1–2, No: 1–2, ANKARA.
• ALTUĞ, F., 1990, Çevre Sorunları, Uludağ Üniversitesi Basımevi, U.Ü., Güçlendirme Vakfı Yay. No:41, U.Ü.İ.B.F, İşl. İkt. Ve Muh. Ve Uyg. Mer. No.41, s.1–39, BURSA.
• BAYKAN, O., 1999, “Büyük Menderes Vadisindeki Yağış – Sıcaklık Değişimleri ve Kuraklık Eğilimleri”, 2000’e Bir Kala Büyük Menderes Havzası 4. Tarım ve Çevre Sorunları Sempozyumu, Büyük Menderes Havzası Çevre Gönüllüleri Derneği, 397, SÖKE.
• DİE, Nüfus Sayımları, 1927–2007
• Elazığ Çevre Ve Orman Müdürlüğü, Hava Kirliliği Verileri (2000–2005)
• Elazığ DSİ Yeraltı Suları Şefliği, 1955–2005 Yılları Arasındaki Yeraltı Suyu Arşiv Kayıtları
• Elazığ İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Laboratuarı Kayıtları (2005)
• Elazığ Projesi (2000 Yıllara Hazırlık Çalışması), ELESKAV
• ERİNÇ, S, Klimatoloji ve Metotları, (Genişletilmiş 4. baskı), ALFA Basım Yayım Dağıtım, Yayın No: 276, Coğrafya Dizi No: 1, ISBN: 975–8052–28–4, STANBUL
• ERİNÇ, S., 1953, Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 572. İSTANBUL.
• ERİNÇ, S., 1961, “Planlamada İklime müdahale: İmkanlar ve Metotlar”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü, Cilt:6, Sayı: 12, İSTANBUL.
• EROL, O, 1993, Genel Klimatoloji, Gazi Büro Kitapevi (4. baskı), s. 102, ANKARA
• GÜNEK; H., 1999. “Harput ve Elazığ Şehrinin İklim Elemanlarının Karşılaştırılması ve İklim Koşularının Çevresel Etkileri”, Dünü ve Bugünüyle Harput Sempozyumu, Cilt: II, , s. 365–380, ELAZIĞ.
• KARA, H, 1998, “Muğla’nın İklim Özellikleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 1, s.123–135, AFYON.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, İstatistik ve Yayın Şube Müdürlüğü, Elazığ, Baskil, Karakoçan
• ONUR, A, 1961–1963, “Erzurum Ovası ve Çevresinin İklimi”, A.Ü, Dil – Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Cilt: 19–21, Sayı: 3–4, ANKARA.
• ÖZAY, L, 1999, “Gediz’in İklimi Hakkında”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 3, s.21–36, AFYON.
• ÖZDEMİR, M.A, BOZYURT, O, 2004, “Son 5000 Yıllık Dönemde Meydana Gelen sıcaklık Salınımları ile Güneş Lekeleri Arasındaki ilişkile”, Afyon Kocatepe üniversitesi, Sosyal Bilimler dergisi Cilt: VI, Sayı: 1, ISBN: 1302–1265, AFYON.
• ÖZDEMİR, M.A., BOYRAZ, Z., 2002, “Elazığ Şehir Merkezinde Hava Kirliliğini Doğuran nedenler ve Kirlilik Parametrelerin Zaman İçindeki Değişimine Coğrafi Bir Yaklaşım”, Doğu Coğrafya dergisi, Yıl: 7, Sayı: 8, ERZURUM.
• ÖZKAN, F, 1996, Keban Baraj Gölünün Elazığ Bölgesi İklim Şartları Etkisinin Araştırılması, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri ( yayınlanmamış yüksek lisans tezi tez, Danışmanı: Ahmet Tuna), ELAZIĞ.
• SÜR, A, 1980, “Lokal klima ve Mikroklima”, A.Ü. Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi, Coğrafya araştırmaları enstitüsü yayını, sayı:9, No:9 ANKARA.
• ŞAHİN, C., ve SİPAHİOĞLU, Ş, 2002, , Doğal Afetler ve Türkiye, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, ISBN: 975-6829-29-6, s. 414-415, ANKARA.
• TONBUL, S., 1990, “Elazığ ve Çevresinin İklim Özellikleri ve Keban Barajı’nın Yöre İklimi Üzerine Olan Etkileri”, Fırat Üniversitesi Coğrafya Sempozyumu, ELAZIĞ.
• TÜMERTEKİN, E., CONTÜRK, H., 1956, “İstatistiki Metotları ile Türkiye Kuraklığının Hesaplanması”, Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, sayı: 7, İSTANBUL.