ULUSLARARSI ALANDA COĞRAFYA EĞİTİMİ ARAŞTIRMALARI ve TÜRKİYE’DEN ÖRNEKLER: MEVCUT DURUM ve GELECEK YÖNLER

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 21, 123 - 136, 13.09.2011

Süleyman İncekara

Öz

Son yıllarda dünyada coğrafya eğitim ve öğretimi ile ilgili sorunların
ortaya konulması ve bu sorunlara çözüm önerileri getirilmesi temelinde coğrafya
eğitiminin ulusal ve uluslararası ölçekteki durumu, hangi konular üzerinde
yoğunlaştığı ve gelecek yönlerinin belirlenmesine yönelik yayınların sayısında bir
artış göze çarpmaktadır. Söz konusu yayınların sonuçlarına bakıldığında, bu
yayınların çoğunlukla öğrencilerin coğrafi konuları algılamaları, CBS ile eğitim,
coğrafya eğitim ve öğretiminde yeni teknolojilerin kullanılması, öğrencilerin
coğrafi becerilerinin geliştirilmesi ve çevre eğitimi gibi konular üzerinde
yoğunlaştığı görülmektedir. Türkiye’de ise coğrafya eğitimi üzerinde yapılan
çalışmaların özellikle CBS’de dahil olmak üzere yeni teknolojiler, öğrencilerin
coğrafi becerilerinin geliştirilmesi ve coğrafyada çevre eğitimi gibi konular
açısından zayıf kaldığı göze çarpmaktadır. Bu çalışma, uluslararası alanda
yapılan coğrafya çalışmaları temelinde Türkiye’de yapılan coğrafya eğitimi
çalışmalarının mevcut durum ve eğilimlerine işaret etmekle birlikte bu
çalışmaların gelecek yönlerinin belirlenmesine yönelik öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya eğitimi, uluslararası coğrafya eğitimi araştırmaları, ulusal coğrafya eğitimi araştırmaları

Kaynakça

• Akyol, İ. H. (1943). Son Yarım Asırda Türkiye’de Coğrafya. III: Cumhuriyet Devrinde Coğrafya. Türk Coğrafya Dergisi, 3-4, s. 247-276, Ankara.
• Alexon, R.G., Kemnitz, C., Bell, S., Hardwick, S. (2005). Embarking on Collaborative Research in Geographical Education. International Research in Geographic and Environmental Education, 14 (3), 202-210.
• Alkan, C., Atalay, İ., Özçelik, A., Atalay, L. (1991). Coğrafya Öğretimi. Anadolu Üniv. Açıköğretim Fak. Yay. No: 112/CÖ, Eskişehir.
• Ardel, A. (1951). Coğrafya İlmi ve Öğretimi. Tedrisat Mecmuası. Yeni Seri, 2, s. 22-28, İstanbul.
• Ardel, A. (1966). Coğrafya Nedir, Nasıl Öğretilmelidir? Türk Kültürü, 40, s. 373-377, 1966, Ankara.
• Audet, R., Ludwig, G. (2000). GIS in Schools, California: Esri Press.
• Ballantyne, R. R. (1999). Teaching Environmental Concepts, Attitudes and Behaviour Through Geography Education: Findings of an International Survey. International Research in Geographical and Environmental Education 8(1), pp. 40-58.
• Baynur, F. (1943). Coğrafya Öğretimi (Resimli), Ay Yayın Evi, İstanbul.
• Bednarz, R. S., Bednarz, S. W. (2004). Geography Education: The Glass Is Half Full and It's Getting Fuller. Professional Geographer, 56 (1), 22-27.
• Bednarz, S. (2000). Geography Education Research in the Journal of Geography 1988- 1997. International Research in Geographic and Environmental Education, 9 (2), 128-140.
• Demirci, A. (2008). Evaluating the Implementation and Effectiveness of GIS-Based Application in Secondary School Lessons. American Journal of Applied Sciences, 5 (3), 169-178.
• Dengiz, O. (1969). Coğrafya Eğitiminde Araçlardan Faydalanma. MEB, Öğretmeni İş Başında Yetiştirme Bürosu, Ankara.
• Doğanay, H. (1983). Okullarımızda Coğrafya Öğretiminin Temel Meseleleri, Milli Eğitim ve Kültür Dergisi, 19, s. 23-34. Ankara.
• Doğanay, H. (1989). Coğrafya ve Liselerimizde Coğrafya Öğretim Programları. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 1 (1), s. 7-24. Ankara.
• Doğanay, H. (1993). Coğrafyada Metodoloji: Genel Metotlar ve Özel Öğretim Metotları, MEB Yayınları, Öğretmen Kitapları Dizisi, 187, İstanbul.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri: Orta Öğretimde Coğrafya Eğitiminin Esasları, Aktif Yayınları, İstanbul. Doğu Coğrafya Dergisi, 1995-2008.
• Downs, M. R. (1994). The Need for Research in Geography Education: It Would be Nice to Have Some Data. Journal of Geography, 93 (1), 57-60.
• Dönmez, Y. (1964). Coğrafya Öğretimi. Türk Kültürü, 18, s. 94-95, Ankara.
• Duran, F. S. (1931). Coğrafya Ders Hazırlıkları: Coğrafya Tedrisatında Muallimler Yazı Tahtasından Nasıl İstifade Etmeli, Kanaat Kitabevi, İstanbul.
• Elibüyük, M. (1986). Milli Coğrafya Ders Kitapları Hakkında Düşünceler, Türk Kültür Dergisi, 275, Ankara.
• Erinç, S. (1973). Cumhuriyetin 50. Yılında Coğrafya, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı, 50. Yıldönümü Yay., sayı 11, Ankara.
• Erol, O. (1987). Ortaöğretim Kurumlarında Coğrafya Öğretimi. Ortaöğretim Kurumlarında Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Sorunları. Türk. Eğit. Dern. Yay. Öğretim Dizisi, 5, s. 75-96, Ankara.
• Fitzpatrick, C., Maguire, D. J. (2000). GIS in Schools: Infrastructure, Methodology and Role. In D. R. Green, (ed.), GIS: A Sourcebook for Schools. (pp. 62-73). Taylor & Francis.
• Graves, N. (2001). The Evolution of Research in Geographical Education in France. International Research in Geographic and Environmental Education, 10 (1), 4-19.
• Güngördü, E. (1993). Coğrafyada Öğretim Metot ve İlkeleri. Kayı Yayıncılık, Ankara.
• Güngördü, Ersin. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri: İlkeler ve Uygulamalar. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Hardwick, S. W., Holtgrieve, D. G. (1996). Geography for Educators: Standards, Themes, and Concepts, p13-23, Prentice-Hall, U.S.A.
• zbirak, R. (1969). Coğrafi Araştırma Gezileri ve Hazırlıkları. Coğr. Araş. Derg., 2 (2), s. 10, Ankara.
• Kanaat, H. F. (1927). Coğrafya Tedris Usulü, İkbal Kütüphanesi, İstanbul.
• Kaya, K. (1933). Toplu Tedris Sistemi ve İş Prensibine Göre Yurt Tetkiki ve Coğrafya, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Keith, T. (2006). Phenomenography: An Approach to Research into Geography Education. Journal of Geography in Higher Education, 30 (2), 367-372.
• Kent, W. A. (2003). Geography and Information and Communications Technologies: Some Futures Thinking. In R. Gerber, (ed.) International Handbook on Geographical Education (pp. 337-344). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Konuk, İ. (1949). Coğrafya Öğretimi Üzerine, Maarif Vekaleti, Maarif Basımevi, İstanbul.
• Kwan, T. (2003). Geographical Education Research in Teacher Education: Sharing of Four Cases in the Asia Pacific Region. International Research in Geographic and Environmental Education, 12 (3), 255-258.
• Lemberg, D., Stoltman, J.P. (2001). Geography Teaching and the New Technologies: Opportunities and Challenges. Journal of Education, 181(3), 63-76.
• Lidstone, J. (2003). Relevant Knowledge, Skills, and Values in Geographical Education. In R. Gerber, (ed.) International Handbook on Geographical Education (pp. 35-46). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Lidstone, J., Stoltman, J. (2005). Editorial: Why Does Educational Research Receive Such Low Respect? International Research in Geographic and Environmental Education, 14 (3), 157-159.
• Lidstone, J., Williams, M. (2006). Researching Change and Changing Research in Geographical Education. Geographical Education in a Changing World: Past Experience, Current Trends, and Future Challenges (pp. 1–16). The Netherlands: Springer.
• Marmara Coğrafya Dergisi, 1996-2008.
• MEB. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar), Ankara.
• Morgan, J. (2006). Discerning Citizenship in Geography Education. In J. Lindstone and M. Williams, (eds.), Geographical Education in a Changing World: Past Experience, Current Trends, and Future Challenges (pp. 213–227). The Netherlands: Springer.
• Nişancı, A. (1980). Okularda coğrafya öğretimi hakkında bazı düşünceler. Atatürk Üniv. Edeb. Fak. Araş. Derg, 12 (2), s. 243-250. Ankara.
• Öngör, S. (1970). Coğrafya Öğretimi ve Coğrafya Kitapları ile Atlasların Geliştirilmesi, Talim ve Terbiye Dairesi Yayınları, İstanbul.
• Özey, R. (1996). Osmanlı Döneminden Bugüne Ortaöğretimde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi. Marmara Üniv. Atatürk Eğt. Fak. II. Ulusal Eğt. Semp. Bildirileri, s.200-213, İstanbul.
• Özey, R. (1998). Türkiye Üniversitelerinde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi, Öz Eğitim Yayınları, İstanbul.
• Şahin, C. (2001). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi: Sorunlar-Çözüm Önerileri, Gündüz Eğitim Yayıncılık, Ankara.
• Şahin, C. (2001). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi: Sorunlar-Çözüm Önerileri, Gündüz Eğitim Yayıncılık, Ankara.
• Sekin, S., Özel, A. (2002). Türkiye’de Ülkeler Coğrafyası Çalışmalarının Tarihi Gelişimi. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 6, s. 37-52.
• Smith, J. S. (2005). Forum Current Directions in Geography Education Research in the United States: Collaboration and Assessment. International Research in Geographic and Environmental Education, 14 (3), 200-2001.
• Stoltman, J., Lidstone, J. (2003). Editorial: Research Rigour and Productivity in Geographical and Environmental Education. International Research in Geographic and Environmental Education, 12 (3), 197-198.
• Van Der Schee, J. (2003). New media will accelerate the renewal of geographic education. In R. Gerber, (ed.) International Handbook on Geographical Education (pp. 205- 213). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Van Der Schee, J. (2006). Geography and New Technologies. In J. Lindstone and M. Williams, (eds.), Geographical Education in a Changing World: Past Experience, Current Trends, and Future Challenges (pp. 185–193). The Netherlands: Springer.
• Williams, M. (2003). Research in Geographic Education: The Research for Impact. In R. Gerber, (ed.) International Handbook on Geographical Education (pp. 259-272). The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.