BOR ŞEHRİ’NİN KURULUŞ VE GELİŞMESİ

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 21, 173 - 194, 13.09.2011

Emin Toroğlu

Öz

Bor Şehri, İç Anadolu bölgesinin güneyinde yer alan Niğde iline bağlı
Bor ilçesinin idari merkezini oluşturmaktadır. Bu çalışmada arşiv ve arazi
incelemeleri yapılarak Bor şehrinin kuruluş ve gelişme evreleri tarihi coğrafya
perspektifi ile değerlendirilmiştir. Bor, Anadolu Selçukluları döneminde ortaya
çıkmış ve günümüze kadar sürekliliğini korumuştur. Çalışmada, Bor şehrinin
kuruluşu, gelişmesi ve yerleşmenin sürekliliğini sağlayan coğrafi faktörler
incelenerek, yerleşmenin gelişim evreleri belirlenmiştir. Sağlıklı bir planlama
zemini hazırlamak amacıyla şehrin mevcut özellikleri de çalışmaya eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Niğde İli, Bor şehri, yerleşme tarihi, şehirsel gelişim

Kaynakça

• Aksoy, A., (1995), Derleme Sözlüğü II., Türk Dil Kurumu Yayınları, Sayı:211/2, Ankara.
• Arrianos, (1945), İskender’in Anabasisi (Çev: H. Örs). Maarif Matbaası, İstanbul.
• Atlı, H. E., (1999), Geçmişten Günümüze Bor. Yardımsevenler Derneği Bor Şubesi Yayını, Boyut Yayın Grubu Matbaası, İstanbul.
• Barkan, Ö. L., (1942), “Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskan ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I, İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler”. Vakıflar Dergisi, 2:279-365.
• BOA, (1996), 387 Numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Karaman ve Rum Defteri (937/1530). Başbakanlık Devlet Arşivleri Gen. Müd., Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı Yay. No:32, Ankara.
• Bayındırlık Bak., (1969), Niğde İli Yapı Gereçleri ve Bölgesel Koşullar. Bayındırlık Bakanlığı, Yapı ve İmar İşleri Reisliği Araştırma ve Geliştirme Dairesi yayını, Ankara.
• Bediz, D., (1951), Tarihten Önce ve İlk Tarihi Çağlarda Anadolu’nun Beşeri ve İktisadi Coğrafyası Hakkında Araştırmalar. Çankaya Matbaası, Ankara.
• Coşkun, Y., (1989), “Hitit Çivi Yazılı Belgeler Işığı Altında İlk Çağda Tuụanuụa (Tuvanuva)”. Belleten, LIII (207-208):478-485.
• Erinç, S., (1973), “Türkiye: insan ve ortam”. İ.Ü. Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 10:1-33.
• Evliya Çelebi, (1978), Evliya Çelebi Seyahatnamesi. cilt:3-4, (Sad.: T. Temelkıran, N. Aktaş, M. Çevik) Üçdal Neşriyat, İstanbul.
• Galanti, A., (1951), Niğde ve Bor Tarihi. Tan Matbaası, İstanbul.
• Hayri, M., (1922), Türkiye’nin Sıhhi ve İçtimai Coğrafyası; Niğde Sancağı. Öğüt Matbaası, Ankara.
• Hütteroth, W.D., (1971), “İç Anadolu’da Sosyal Yapının Arazi Bölünmesi ve İskan Üzerine Etkileri”. İçinde: Türkiye: Coğrafi ve Sosyal Araştırmalar, s:55-86, Edebiyat Fakültesi Matbaası. İstanbul.
• Jäger, H., (1969), Historische Geographie. Georg Westermann Verlag, Braunschweig.
• Kara-Plehvarian, N., (1992), “Geleneksel Bor Konutları.” Niğde Günlüğü Kültür-Sanat Dergisi, 2:13-17.
• Kessler, G., (1936), “Şehirin Tarihi ve Sosyal Fonksiyonu”. Komün Bilgisinin Esas Meseleleri (Ed: F. Neumark), İ.Ü., Hukuk Fak., İktisat ve İçtimaiyat Enstitüsü Neşriyatı No:2, İstanbul, s.3-15.
• Koçman, A., (1991), “İzmir’in Kentsel Gelişimini Etkileyen Doğal Çevre Faktörleri ve Bunlara İlişkin Sorunlar”. ADTYK Coğrafya Araştırmaları, 3:101-122.
• Konyalı, İ. H., (1974), Abideleri ve Kitabeleri ile Aksaray Tarihi, I. Cilt, Fatih Yayınevi Matbaası, İstanbul.
• Ksenephon, (1975), Anabasis. (Çev: H. Örs), İnkılâp ve Aka Kitabevleri,. İstanbul.
• KVS, (1870), Salname-i Vilayet-i Konya (1286). Vilayet Matbaası, Konya.
• KVS, (1896), Konya Vilayeti Salnamesi (1310). Vilayet Matbaası, Konya.
• KVS, (1906), Konya Vilayeti Salnamesi (1322). Vilayet Matbaası, Konya.
• KVS, (1916), Konya Vilayeti Salnamesi (1332). Cihan Matbaası, İstanbul.
• Oflaz, M., (1992), XVI. yüzyılda Niğde Sancağı. Ankara Ünv. Sosyal Bil. Enst., Doktora Tezi (yayınlanmamış), Ankara.
• Öztürk, İ., (1995), Niğde Sancağı’nın İdari ve Demografik Yapısı (1868-1923). Erciyes Ünv., Sos. Bil. Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Plehvarian, H., (1992), “Bor’da Dini Mimari.” Niğde Günlüğü Kültür-Sanat Dergisi, 2:27- 30.
• Ramsay, W. M., (1960), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çev: M. Pektaş). Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Selen. H. S.. (1945), “Türkiye’de Köy Yerleşmeleri ve Şehirleşme Hareketleri”. Türk Coğrafya Dergisi, 7-8:97-107.
• Sözer, A.N., (1983), “Türkiye’nin Kırsal Yerleşim Coğrafyasına İlişkin Terminolojik Sorunlar ve Tipolojik Yaklaşımlar”. Ege Coğrafya Dergisi, 1:1-13.
• TDK, (1988), Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları No:549, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• TDK, (1995), Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları No:212/1, Ankara.
• Tekeli, İ., (1986), “Türkiye’de 19. Yüzyıl Ortalarından 1950’ye kadar Kentsel Araştırmanın Gelişimi”. Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişmesi, s:239-268, Türkiye Sosyal Bilimler Derneği Yayını, Ankara.
• Toroğlu, E., (2006), Niğde İli Yerleşmeleri ve Lokasyon Planlaması. Ankara Ünv. Sos. Bil. Enst., Doktora Tezi, Ankara.
• Tunçdilek, N., (1986), Türkiye'de Yerleşmenin Evrimi. İstanbul Ünv. Yay. No: 3367, İstanbul.
• Uzluk, F. N., (1958), Fatih Devrinde Karaman Eyaleti Vakıfları Fihristi. Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Doğuş Matbaası, Ankara.