TARİHİ SİNOP KALESİ CEZAEVİ

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 22, 1 - 15, 13.09.2011

Cevdet Yılmaz

Öz

Eski çağlardan beri deniz ve ticaret kenti olarak bilinen Sinop
Anadolu’nun en eski şehirlerinden biridir. Tunç çağından günümüze dek çeşitli
uygarlıkların buluştuğu Sinop’u yüzyıllardır bu kadar vazgeçilmez kılan şey sahip
olduğu coğrafi konumudur. Sinop şehri anakara ile Boztepe yarımadasının
birleştiği kıstak (yükselmiş tombolo) üzerinde kurulmuş ve tarih boyunca güçlü
kalesi ve doğal limanı ile dikkat çekmiştir.
Sinop’ta Karadeniz’e hâkim olmak isteyen bütün uygarlıkların izlerini
bulmak mümkündür. Şehir sırasıyla Romalıların, Bizanslıların, Selçukluların ve
Osmanlıların hâkimiyetinde kalmıştır. Selçuklular döneminde şehre büyük önem
verilmiş, bu dönemde Sinop Kalesi güçlendirilerek bir bölümü dönemin en önemli
tersanelerinden biri haline getirilmiştir.
Osmanlılar döneminde de varlığını sürdüren tersane, 1887’den itibaren
hapishane olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sinop hapishanesi coğrafi konumu ve
yüksek duvarlarla çevrili bir kaleden meydana gelmesi nedeniyle buradan
kaçmanın imkânsızlığı yüzünden mahkûmların korkulu rüyası olmuş, Sinop şehri
de hapishanesi ile anılmaya başlamıştır. 1997’de mahkûmlar yeni cezaevine
taşınmış, Tarihi Sinop hapishanesi günümüzde müze olarak kullanılmaya
başlanmıştır.
Bu araştırmada Tarihi Sinop Kalesi Cezaevi coğrafi bakış açısıyla ele
alınmış ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, Sinop, Sinop Kalesi, Sinop Cezaevi

Kaynakça

• AKKAN, E. (1975) Sinop Yarımadasının Jeomorfolojisi, Ankara Üniversitesi, DTCF Yay. No:261, Ankara.
• DARKOT, B. (1967) “Sinop”, İslâm Ansiklopedisi, Cilt: X, MEB Yay., İstanbul, (683-689).
• ERSOY, T. (1997) Sinop’un Hanı; Sinop Hapishanesinin Tarih ve Edebiyattaki Yeri, Sorun Yay., İstanbul.
• FAROQHİ, S. (1993) Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, Tarih Vakfı Yay., İstanbul.
• GÜLER, İ. (1992) XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Sinop-İdari Taksimat ve Ekonomik Tarihi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• İNANDIK, H. (1955) “Sinop Terme Arasındaki Kıyıların Morfolojik Etüdü”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 15-16, (21-46), Ankara.
• KURU, A. Ç. (2004) Sinop Hapishanesi, Atatürk Yüksek Kurumu Yay. No: 297, Ankara.
• ŞEN, Ö. (2007) Osmanlı’da Mahkum Olmak; Avrupalılaşma Sürecinde Hapishaneler, Kapı Yay., İstanbul.
• ÜNAL, M.A. (1999) “XV. ve XVII.Yüzyıl’larda Sinop Kazası”, XII.Türk Tarih Kongresi Bildirileri, TTK Yay., Ankara, (795-805).
• http://www.sinop.gov.tr (son erişim 5.5.2008)
• http://www.sinopnet.com/cezaevi/cezaevi4.htm (son erişim 5.5.2008).
• http://www.tuslogdet4.com/sinop ( Gary Weber’in 14 Kasım 1962-20 Ekim 1963 yılları arasında Sinop Amerikan üssünde görevli iken çektiği fotolar; “Gary Weber's Sinop Photo Page”, son erişim 5.5.2008).