ELAZIĞ ŞEHİR MERKEZİNDE YEŞİL ALAN KULLANIMLARININ DAĞILIMINA COĞRAFİ BİR BAKI

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 22, 45 - 68, 13.09.2011

M.taner Şengün Önder Üstündağ

Öz

Son yıllarda ülkemizde nüfusun kentlerde yoğunlaşması, beraberinde bir
çok sorunun (sosyal, kültürel, ekonomik, altyapı, vb.)ortaya çıkmasına neden
olmaktadır. Bu sorunlardan bir tanesi de kent merkezlerinde insanların
kullanımına açık olan yeşil alan uygulamalarıdır. Bu çalışmada, Elazığ kentinde
yeşil alanların yeterliliği; kişi başına düşen metrekare oranları, mahalle bazlı
dağılımları, kadastral büyüklükleri, geometrik şekilleri ve parsellere yöre
halkının yürüyerek ulaşma olanağı, imar planı verilerine göre incelenmiştir.
Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda planlı bir kent örneği olarak tasarlanan
Elazığ ilinin günümüzde çağdaş normlarda yeterli yeşil alan varlığına sahip
olmadığı görülmüştür. Kentin yeşil alan varlığı ve ülke koşulları dikkate alınarak
bazı çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Elazığ, Planlama, Kentleşme, Yeşil Alan

Kaynakça

• Aksoy, Y., 2001. İstanbul Kenti Yeşil Alan Durumunun İrdelenmesi. İ.T.Ü. Fen Bil. Enst. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
• Aksoy, Y., 2004. “Üsküdar İlçesi Açık Yeşil Alan Durumunun İrdelenmesi” Ekoloji Dergisi Cilt:13, Sayı:52, Sayfa:38-44, Ankara.
• Albayrak, B., 2006. Çorum Kenti Mevcut Alan Kullanım Kararları ve Açık-Yeşil alan Verilerinin Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniv. Fen Bil. Enst. Yük. Lisans Tezi.
• Anonymous 2006. Heat Island Effect: Measuring Heat Islands. US Environmental Protection Agency, NW, Washington.
• Bakan, K., Konuk, G., 1985. Türkiye’de Kentsel Dış Mekanların Düzenlenmesi, Yayınlanmamış TÜBİTAK Raporu.
• Bayraktar, A., 1978. İnsan ve Çevre Sağlığı Açısından Kent İçi Yeşil Alanlar ve İstanbul İçin Önemi. Büyük İstanbul’un Yeşil Alan Sorunları Ulusal Sempozyumu- 22–24 Kasım, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Boyraz, Z., Üstündağ, Ö., Akarsu. E.E., 2008. “Kent Atlası Uygulaması:Elazığ Örneği” e-Journal of New World Sciences Academy 2008, Article Number: C0039, Volume: 3, Number:1,
• Çelik, D., 1994. “Ankara Çankaya İlçesi, Azizye Mahallesi Mevcut Alan Kullanımı ve Açık Yeşil Alanların Saptanması Üzerine Bir Araştırma” Ankara Üniv. Fen Bil. Enst. Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Çinçinoğlu, A., 2001. “Antakya Kenti Açık ve Yeşil Alan Sisteminin Saptanması ve Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi” Mustafa Kemal Üniv. Fen Bil. Enst. Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 99 sf, Antakya.
• Doygun, H., İlter, A. A., 2007. Kahramanmaraş Kentinde Mevcut ve Öngörülen Aktif Yeşil Alan Yeterliliğinin İncelenmesi.Ekoloji Dergisi.17,65 s:21-27
• Erdem, Ü., Yılmaz, R., Nurlu, E., Tomar, A., 1998. “Yeşil Alanlar ve Önemi”.İzmir’in Kentleşme, Çevre-Göç Sorunları ve Çözüm Önerileri, Kentleşme Raporu 1.Cilt sayfa 224 -227 İzmir Yerel Günden 21 (Ed. Özdemir, S.,Erses, S.M., Şenol, A., Özer, A.) İ.B.Ş.B. Yayıncılık ve Tanırım Hizmetleri A.Ş. Matbaası, İzmir 244 s
• Eruz, E., 1988. “Kentlerde Yeşil Alanların Önemi” Şehir - Kent Kültürü Dergisi.Sayı: 11 , Cem Ofset Matbaacılık Sanayi A.Ş., Mecidiyeköy- İstanbul.
• Ersoy, M., 1994. Kentsel Alan Kullanım Normları, ODTU. Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara
• Gedikli, R., 1998. Kentlerde Kişi Basına Düşmesi Gereken Açık Yeşil Alan Büyüklüğünün Değerlendirilmesinde Kullanılabilecek Matematiksel Bir Model Önerisi: Trabzon Örneği, Doktora Tezi, KTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye (1998).
• Giridharan, R., Lau, S.S.Y., Ganesan, S., Givoni, B., 2007. Urban design factors influencing heat island intensity in high-rise high-density environments of Hong Kong. Building and Environment (In Press).
• Gül, A., Küçük, V., 2001. Kentsel Açık-Yesil Alanlar ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi, Süleyman Demirel Üniv. Orman Fak. Derg. Seri: A, Sayı: 2, 27–48, Isparta.
• Karagüzel O, Ortaçesme V, Atik M., 2000. Planlama ve Uygulama Yönünden Antalya Kenti Yeşil Alanları Üzerinde Bir Araştırma. Akdeniz Üniv. Araştırma Fonu Projesi, Proje No: 98.01.0104.05, Antalya.
• Karakaş, E., 1999, Elazığ Şehrinin Gelişmesi F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, C.9, S.1, sf. 129–154, Elazığ.
• Karakaş, E., 2004. Elazığ Şehrinde Hırsızlık Suç Dağılışı ve Özellikleri. F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:1,ss:19–39, Elazığ.
• Karakaş, E., Karadoğan, S., Arslan, H., 2004. Suç haritaları ve Bilgisayar Teknolojisi, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, II. Bilgi Teknolojileri Kongresi Özel Sayısı , ss:1-84, Denizli.
• Keleş, R., 1984. Kentleşme ve Konut Politikası.,İmge Yayıncılık.Ankara
• Keleş, R., 1998. Kentbilim Terimleri Sözlüğü,İmge Yayıncılık.Ankara
• Li, F., Wang, R., Paulussen, J., Liu X., 2005. Comprehensive concept planning of urban greening based on ecological principles: a case study in Beijing, China. Landscape and Urban Planning 72, 325–336.
• Önder, S., 1997. “Konya Kenti Açık ve Yeşil Alan Sisteminin Saptanması Üzerine Bir Araştırma” Ankara Üniv. Fen Bil. Enst. Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, sf.155, Ankara.
• Öztan, Y., 1968. “Ankara Şehri ve Çevresinin Peyzaj Mimarisi Yönünden Etüd ve Tayini” Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları;344, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 217,A.Ü. Basımevi, Ankara.
• Öztürk, B. 2004. “Kentsel Açık ve Yeşil Alan Sistemi Oluşturulması: Kayseri Kent Bütünü Örneği”. Doktora Tezi, Ankara Üniv. Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Özcan, K., 2000. “Kırıkkale Kenti Mevcut Alan Kullanım Kararları ve Açık-Yeşil Alan Verilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniv. Fen Bil. Enst. Yayınlanmamış Yük. Lis. Tezi. s:4
• Özdamar, U., 2006. “Açık-Yeşil Alan Kullanımlarının İmar Planlarındaki Dağılımları ve Uygulama Sorunları Bursa- Osmangazi Örneği”. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bil. Enst. Yük. Lis. Tezi Sehir ve Bölge Plan. Böl. Sehir Plan. Anabilim Dalı 34 sf. İzmir.
• Pamay. B., 1978. Kentsel Peyzaj Planlaması. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Solecki, W.D., Rosenzweig, C., Parshall, L., Pope, G., Clark, M., Cox, J., Wiencke, M., 2005. Mitigation of the heat island effect in urban New Jersey. Environmental Hazards 6, 39–49.
• Şahin, Ş., Barış, M.E., 1998. “Kentsel Doku İçersinde Açık ve Yeşil Alan Standardını Belirleyen Etmenler” , T. M.M.O.B. Peyzaj Mimarlığı Dergisi Sayı:6, İstanbul.
• Şengün. M. T., 2007. “Harput Platosunda Doğal Ortam-İnsan İlişkileri ve Doğal Çevre Planlaması”. Fırat Üniv. Sosyal Bil. Enst. Doktora Tezi. Elazığ
• Ter, Ü., 2002. “Konya Kenti Açık ve Yeşil Alan Varlığı İçinde Tarihi Kent Merkezinin Kentsel Tasarımı Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniv. Fen Bil. Enst. Peyzaj Mimarlığı A.B.D.Doktora Tezi. Ankara.
• Tercan, S., 1994. “Ankara Mamak İlçesinde Açık ve Yeşil Alan İlişkileri ve Peyzaj Mimarlığı Açısından Alınması Gerekli Önlemler”, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Tonbul, S., Karadogan, S., Özcan, N., 2005. Elazığ Kenti ve Yakın Çevresi İçin CBS Ortamında Olası Doğal Risk Değerlendirmesi ve Afet Bilgi Sistemi Örnek Uygulaması. Ege Üniv. CBS Sempozyumu ve Sergisi 27–29 Nisan, ss:483– 493,İzmir
• Tosun. E., 2007. Tekirdağ İli Çorlu İlçesi Açık Ve Yeşil Alanların Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Trakya Üniv. Fen Bil. Enst. Peyzaj Mimarlığı A.B.D. Yük. Lis. Tezi.
• TÜBİTAK, 1987. Türkiye’de Kentsel Dış Mekânların Düzenlenmesi, Yayın No:U5 Tübitak Matbaası Ankara
• Uz. Ö., 2005. “Eskişehir Kent Merkezi Yeşil Alanlarının Uzaktan Algılama ve Cbs Yardımı ile Değerlendirilmesi”. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yük. Lisans Tezi, Eskişehir.
• Uzun, G., 1990. “Kentsel Rekreasyon Alan Planlaması” Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yay. 48, Adana.
• Üstündağ. Ö., Boyraz. Z., 2008. Cbs Yardımı İle Kent İçi Yangın Analizi: Elazığ Örneği. e-Journal of New World Sciences Academy 2008, Volume: 3, Number: 2. Article Number: C0058,307–320. ISSN:1306–3111
• Yörük. İ., Gülgün. B., Türkyılmaz. B.,2005. Akhisar İlçesi Kentsel Alan Kullanım Değişiminin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Ziraat. Fak. Derg., 2005, 42(3):171-182 ISSN 1018-8851
• Sayılı İmar Yasası 1999. İmar Planı Yapılması ve Değişikliklere Ait Esaslara Dair Yönetmelik, Türkiye.