KORUMA-KULLANMA DENGESİ AÇISINDAN CAMİ BOĞAZI YAYLASI VE ÇAKIRGÖL ÇEVRESİNİN TURİSTİK POTANSİYELİNE COĞRAFİ BİR YAKLAŞIM

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 22, 165 - 186, 13.09.2011

Serkan Doğanay

Öz

Günümüzde bazı kırsal yöreler, turistik aktivitenin yoğunlaştığı
mekânlar olarak dikkati çeker. Özellikle turizm sezonunu uzatma arayışı, bu
sahalar ve doğal kaynaklar üzerindeki baskının giderek artmasına neden
olmaktadır. Kalkanlı Dağları üzerindeki plato düzlüklerinde bulunan Cami
boğazı yaylası ve Çakırgöl çevresi (Trabzon-Gümüşhane illeri) de yüksek bir dağ
turizmi potansiyeline sahiptir. Doğal çevre özellikleri, hem yaz ve hem de kış
turizmine olanak tanır.
Yöre çok uzun zamandan beri hayvancılık ekonomisine dayalı yaylacılık
sahası olarak kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda yaşanan sosyo-ekonomik
değişim süreci, klâsik yaylacılığı da etkilemiştir. Buna bağlı olarak turistik
işlevlerin ön plâna çıkmaya başladığı gözlemlenmektedir. Yaklaşık 2200-3000 m
yükselti kuşağında bulunan dağlık alan yayla turizmi, ekoturizm, klimatizm,
alpinizm, kırsal turizm, göl turizmi ve kış turizmi gibi potansiyel olanaklara
sahiptir. Buna karşın günümüzde daha çok piknik, kampçılık ve yürüyüş gibi
rekreasyonel etkinlikler yapılmaktadır. Yörede 80 yatak kapasiteli 5 konaklama
tesisi, 1 fırın, 4 kasap ve 4 bakkal dükkânı mevsimlik faaliyet göstermektedir. Söz
konusu tesislerde ise 30 personel istihdam edilmektedir. Büyük ölçüde yerli
turistlerin günübirlik olarak hafta sonlarında uğradıkları saha, sadece yaz
mevsiminde kullanılmaktadır. Kış turizminin geliştirilmesi için de Kültür ve
Turizm Bakanlığı tarafından Çakırgöl Kış Turizm Merkezi olarak ilân edilmiştir.
Tespitlerimize göre, yapılan çalışmalar yoğun bir kitle turizminin ortaya
çıkmasına zemin hazırlayacaktır. Oysaki hassas ekosistemler olan dağlık
alanlarda, daha çok çevreye duyarlı bir turizmi teşvik etmek gerekir. Buna bağlı
olarak yerel halkı, doğal/kültürel ortam özelliklerini ve turist beklentilerini içeren
bir turizm plânlaması yapılmalıdır. Böyle bir yaklaşım, koruma-kullanma
dengesinin sağlanabilmesi açısından son derece önemlidir. Aksi takdirde koruma-kullanma ikilemi, doğal ve kültürel ortam bozulmalarını hızlandıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Rekreasyon, Dağ Turizmi, Koruma-Kullanma Dengesi

Kaynakça

• BERET, B., 1955, Çakırgöl Dağında Glasyal İzler. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 15-16, İstanbul.
• BULUT, İ., 1998, Torul’un Coğrafi Etüdü. Atatürk Üniv. Yay. No: 876, Kâzım Karabekir Eğitim Fak. Yay. No: 95, Araştırma Serisi No: 35, Erzurum.
• DOĞANAY, H., 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası. Çizgi Kitabevi, Konya.
• DOĞANAY, H., 2006, Trabzon’un Doğal Çevre Özellikleri ve Başlıca Sonuçları. Trabzon 2006, Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay., İstanbul.
• DOĞANAY, S., 2003, Coğrafi Özellikleri Açısından Altındere Vadisi Milli Parkı. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 10, Konya.
• DOĞANER, S., 1991, Dağ Turizmine Coğrafi Bir Yaklaşım: Uludağ’da Turizm. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim Ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3, Ankara.
• DOĞANER, S., 1997, Türkiye’nin Dağlık Alanlarında Kış Turizmini Etkileyen Coğrafi Etmenler. İstanbul Üniv. Edebiyat Fak. Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, İstanbul.
• DOĞANER, S., 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası. Çantay Kitabevi, İstanbul.
• GÖKÇEN, T., 2006, Turizmde Plânlama ve Kırsal Alanlar. İnsan ve Mekân (Prof.Dr. Erol Tümertekin’e 80. Yıl Armağanı). İstanbul.
• GÖNENÇGİL, B., 2003, Kullanım Açısından Dağlık Alanların Sorunları ve Çözüm Önerileri. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir.
• http://www.kulturturizm.gov.tr-29.07.2007
• KOCA, H., 1995, Gözne’de Yayla Turizmi. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 1, Erzurum.
• M.T.A., 1/100 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Trabzon E 29 paftası.
• ÖZGÜÇ, N., 1998, Turizm Coğrafyası (Özellikler-Bölgeler). Çantay Kitabevi, İstanbul. SOMUNCU, M., 2003, Türkiye’nin Koruma Turizm/Rekreasyon ve Çevre Etkileşimi: Aladağlar ve Kaçkar Dağları Milli Parkı Örnekleri. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir. Altındaki Dağlık Alanlarda
• SOMUNCU, M., 2004, Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel. Ankara Üniv. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, Ankara.
• SOYKAN, F.,1994, Bozdağlar’da (Ege Bölgesi) Rekreatif Yaylacılık. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı 1994, Ankara.
• SOYKAN, F., 2003, Coğrafi Çevrenin Turizm Amaçlı Değerlendirilmesinde Turizm Potansiyelini Saptamanın Önemi. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir.
• TANER, T., 2003, Turizm Yapılaşmalarında Doğayı Korumaya Yönelik Plânlama ve Tasarım Yaklaşımları. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir.
• TUNÇDİLEK, N., 1985, Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniv. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enst. Yay., İstanbul.
• ÜLKER, İ., 1989, Dünyada ve Türkiye’de Dağ Turizmi. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı 1987, Ankara.
• ZAMAN, M., 2007, Doğu Karadeniz Kıyı Dağları’nda Yaylalar ve Yaylacılık. Atatürk Üniv. Yay. No: 960, Fen-Edebiyat Fak. Yay. No: 105, Araştırma Serisi No: 75, Erzurum.