MÜLTECİ HAREKETLERİ AÇISINDAN VAN KENTİNİN DURUMU VE KENTTEKİ MÜLTECİLERİN DEMOĞRAFİK PROFİLİ

Yıl 2009, Cilt: 14 Sayı: 22, 187 - 204, 13.09.2011

Orhan Deniz

Öz

Göçlerin en trajik olanı, kuşkusuz mülteci göçleridir. Dünyada her yıl
milyonlarca insan yaşadığı toprakları terk ederek başka bir ülkeye sığınmak
zorunda kalmaktadır. Bu bağlamda Türkiye, coğrafi konumu gereği Asya, Avrupa
ve Afrika arasında gerçekleşen mülteci ve diğer yasadışı göç hareketlerinin en
önemli kavşak noktalarından biri durumundadır.
Türkiye-İran sınırı ve Van, özellikle Asya ve Ortadoğu ülkelerinden
gelen mülteciler için önemli bir yere sahiptir. Sınırın dağlık, dolayısıyla kaçak
geçişler için uygun bir yapıda olması ve ayrıca kent merkezinde Birleşmiş
Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne ait bir ofisin bulunması Van’ı
doğudan gelen mülteciler için önemli bir merkez haline getirmiştir.
Van kent merkezdeki mültecilerin % 94’ü pasaportsuz ve kimliksiz
olarak kaçak yoldan Türkiye,’ye giriş yaparken, sadece % 6’sı resmi yollardan
Türkiye’ye girmiştir. Mültecilerin % 50’si siyasi, % 16’sı dinsel, % 11’i savaş, %
8’i ekonomik, % 15’i ise diğer nedenlerle ülkelerini terk etmek zorunda kalmıştır.
Kentteki mültecilerin çoğunluğu 20-40 yaş arasındadır. Mültecilerin % 40’ı
kadınlardan oluşmakta ve orta düzeyde gelire sahiptirler. Genellikle
gecekondularda oturan mülteciler, dini inanç bakımından Müslüman, Hıristiyan
ve ateist insanlardan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mülteci, Sığınmacı, Transit Göç, Uluslararası Göç ve Van

Kaynakça

• Adlı, A., 2006, “Bavullarda Taşınan Hayaller”, Aksiyon Dergisi, sayı 584, s. 1-5. Akşam Gazetesi, “Umut karın altında kaldı” 31 Mayıs 2002, (http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2002/05/31/yasam/yasam14.html) 14.11.2008.
• Arakon, A.M., 1997, Migration Flows Within European Union and the Impact or the Schengen Convention, Marmara University European Cominity Instıtute Master or Art , İstanbul.
• Arı, O., 1960, Bulgaristanlı Göçmenlerin İntibakı, 1950-51’de Bursa ve İstanbul’da İskan Edilenlerin İntibakı İle İlgili Sosyolojik Araştırma, Rekor Matbaası, Ankara.
• Başçeri, E. Y., 1998, Uluslararası Göç ,Uluslararası Politikada Yeni Alanlar, Bakışlar, Der Yayınları, İstanbul.
• BMMYK Türkiye Temsilciliği, 1998, Sığınma ve Mülteci Konularındaki Uluslar arası Belgeler ve Hukuki Metinler, Damla Matbaası, Ankara
• Bmmyk Türkiye Temsilciliği, 2004, Sanayileşmiş Ülkelerdeki Sığınma Düzey ve Eğilimleri, (http://bmmyk.org.tr/index.asp (08.04. 2007)
• Bmmyk TürkiyeTemsilciliği & T.C. İçişleri Bakanlığı E.G.M., 2005, İltica ve Göç Mevzuatı, Başkent matbaası, Ankara.
• Buz, S., 2002, Türkiye’de Sığınmacıların Üçüncü Bir Ülkeye Giriş İçin Bekleme Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Calandruccio, G., 2005, “A Review of Recent Research on Human Trafficking in the Middle East” İnternational Migration, Vol. 43 (1/2).
• Çiçekli, B., 2005, “Yasa Dışı Göç, İnsan Kaçakçılığı ve Ticareti ile Mücadele ve Türkiye”, Polis Bilimleri Dergisi Cilt 7 (1), 42-57.
• Deniz, O., 2008, “Türkiye’nin Doğu Sınırı ve Mülteci Sorunu”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı, FED-2005 B11 Nolu Proje, Van
• Deniz, O., Diğ., 2008, “Türkiye-İran Sınırı: Sınırın Coğrafi Durumu ve Sınır Köylerimizin Sosyo-Ekonomik Yapıları”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı 19, S. 49-71 Doğanay, F., 1996, “Türkiye’ye Göçmen (htftp://ekutup.dpt.gov.tr/ kutup/yerlesim/doganayf/gocmen.html/ 01.02.2008) Olarak Gelenlerin Yerleşimi”,
• Doğanay, H., 1994, Türkiye Beşeri Coğrafyası, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.
• İç İşleri Bakanlığı E.G.M., 2004, İltica ve Göç Alanındaki Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Eylem Planı, Ankara.
• İçduygu, A., 2005, Transit Migration in Turkey, Euro-Mediterranean Consortium for Applied Research on International Migration, Research Report, CARIM- RR2005/04.
• İçduygu, A., Muradoğlu, G., 1995, Transit Migration in Turkey, IOM, International Organization for Migration.
• Kaya, İ., 2008, “Avrupalı Türkler: Misafir İşçilikten Avrupa Vatandaşlığına”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı 19, S. 149-166
• Manneart, C., 2003, Irregular Migration and Asylum in Turkey, UNHCR, New Issues in Refugee Research, Working Paper No: 89.
• Martin P., Midgley E., and Teitelbaum, M., 2002, “Best Practice Options: Turkey”, International Migration Vol. 40 (3) pp. 119-131.
• Mutluer, M., 2003, Uluslararası Göçler ve Türkiye, Çantay Kitapevi, ISBN: 975-7206-82- 2, İstanbul.
• Ortaylı, İ., 2006, “Genel Göç Olgusu”, Uluslararası Göç Sempozyumu, Sf. 19-22, 8-11 Aralık 2005, İstanbul.
• Otman, M.T., 1995, Mülteci Hukuku, Ankara Üniversitesi SBF. İnsan Hakları Yayınları No: 15, Ankara.
• Özdoğru, 2008, “Dünyada Mülteci Hareketleri, Türkiye'nin Konumu ve Mültecilerin Karşılaştıkları http://multeci.ihh.org.tr (04.11.2008) Mülteci Sempozyumu Bildirisi, İstanbul,
• Özmenek, E., 1998, Statelessness and Refugees as a Global Problem; Turkish Refugee Policies, The Instituteof Economics and Social Sciences of Bilkent University, Master or Art, Ankara
• Sirkeci, İ., 2006, “Türkiye ve Irak Örneklerinde Uluslararası Göçün Evrim”, Uluslararası Göç Sempozyumu, Sf. 33-39, 8-11 Aralık 2005, İstranbul.
• Tümertekin, E., Özgüç, N., 1998, Beşeri Coğrafya, (İnsan, Kültür, Mekan), Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Tüsiad, 2006, Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri Bağlamında Uluslararası Göç Tartışmaları, Tüsiad Yayın No: 2006-12/427, İstanbul.
• Yılmaz, C., 1992, “Batı Avrupa Ülkelerinde Çalışan İşçilerimizin Türkiye’deki Hızlı Şehirleşme Hareketlerine Etkileri”, Samsun 19 Mayıs Üniv. Eğitim Fakültesi Dergisi, No: 7, S. 285-309, Samsun.
• Yılmaz, H., 2005, “Türkiye’de Mülteci Hukuku ve Uygulaması”, Hukuk Dünyası Dergisi, sayı 2, s. 53-70. Yılmaz, H., 2006, Türkiyede (http://www.hukukcular.org.tr/haber 29. 03. 2007. Mülteci Hukuku ve Uygulaması (I),