SİYASİ COĞRAFYA AÇISINDAN İSPANYA

Yıl 2010, Cilt: 15 Sayı: 24, 61 - 86, 14.09.2011

Kenan Arıbaş Hasan Kara

Öz

İspanya güneybatı Avrupa’da stratejik bir noktada, Akdeniz ve
Atlantik’te kıyısı olan iki ülkeden biridir. Cebelitarık boğazının ülkenin güneyinde
olması, stratejik önemini artırmaktadır. Ülkenin Jeotarihi, hem Osmanlı Devleti
hem de Dünya açısından belirleyici role sahiptir. İspanya, Amerika’nın keşfi ile
dünya tarihini değiştirmiştir. Bu keşifle birlikte yeni ticari yolların açılmasında,
Osmanlı Devletinin gerilemesinde, I. Viyana mağlubiyeti ve İnebahtı deniz
savaşının kaybedilmesinde hatta kapitülasyonların var olmasında İspanya’nın
rolü büyüktür. Orta ve Güney Amerika’da Latin Amerika devletlerini kuran
İspanya’nın, sömürgecilik, kapitalizm, merkantilizm ve köle ticaretinin
başlatılmasındaki ilksel rolü de dikkat çekicidir. Maya, İnka ve Aztek
medeniyetlerinin yok edilmesini sağlaması da insanlık değerleri açısından bir
trajedidir. Ülke içinde aristokratlar, kilise, burjuva, işçi ve köylü sınıfı arasındaki
çekişmeye sürekli dâhil olan ordu, çalkantılı bir tarihin yaşatılmasına neden
olmuştur. Fransızların İspanya’yı istila etmesinin ardından Latin Amerika
sömürgelerinin elinden çıkması sömürge gelirlerinden yoksun kalınmasını
sağlarken, ABD ile 1898’de yaşanan ilk küresel savaşla, Küba, Porto Rico ve
Filipinlerin kaybedilmesi ülke tarihi açısından belirleyici olmuş ve çöküşe
itmiştir. Uzun süre Franco rejimi ile dış dünyadan kopan İspanya, 1986 yılında
Avrupa Birliğine dâhil olarak, ekonomik açıdan gelişmeye başlamıştır. Ayrılıkçı;
Bask, Katalonya ve Galiçya ile başı dertte olan İspanya’nın son yıllarda Türkiye
ile önderliğini yaptıkları Medeniyetler ittifakı çalışması, uluslararası düzen içinde
yeni bir çalışma olarak dikkatle takip edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyasi Coğrafya, Sömürgecilik, Jeopolitik, Ayrılıkçı Terör

Kaynakça

• Archer, C.I ve diğerleri, 2006, Dünya Savaş Tarihi, Tümzamanlar Yayıncılık, İstanbul
• Arıbaş, K., 2007, Küresel Çağda Siyasi Coğrafya, Çizgi Yayınları, Konya
• Asuero, P,M., 2006, İspanya-Türkiye, 16. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Rekabet ve Dostluk, Kitapevi Yayınevi, İstanbul
• Atalay, İ., 2001, Dünya Coğrafyası, İnkılap Yayınları, İstanbul
• Belge, M., 2002, Başka Kentler, Başka Denizler, İletişim Yayınları, İstanbul
• Braudel, F., 2001, Uygarlığın Grameri, İmge Yayınları, Ankara
• Brezezınskı, Z., 1998, Büyük Satranç Tahtası, Amerika’nın Önceliği ve Bunun Jeostratejik Gerekleri, Sabah Yayıncılık, İstanbul
• Chomsky, N., 2000, Dünya Düzeni: Eskisi ve Yenisi, Metis Yayınları, İstanbul
• Ferro, M., 2002, Sömürgecilik Tarihi, İmge Yayınları, Ankara.
• Galeano, E., 2006, Latin Amerika’nın Kesik Damarları, Çitlembik Yayınları, İstanbul
• Göney, S., 1979, Siyasi Coğrafya, İstanbul Üniversitesi Yayınları No.2539, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No:103, İstanbul
• Güngördü, E., 2006, Devletler Coğrafyası, Asil Yayınları, Ankara
• Günel, K., 1994, Coğrafyanın Siyasal Gücü, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul
• Güney, E, 2003, Türkiye’nin Komşuları, Çantay Yayınları, İstanbul
• Güzel, M.Ş., 2004, İspanya ve Bask Gerçeği, Peri Yayınları, İstanbul
• Hacısalihoğlu, İ.Y., 2001, Yeni Dünya Düzeni Arayışı Ve Türkiye, Çantay Yayınları, İstanbul
• Hagüler, M.-Uludağ, M.B., 2004, Devletler Arası ve Hükümetler Dışı, Uluslararası Örgütler, Nobel Yayınları, Ankara
• Hançelioğlu, O., 1997, Ekonomi Sözlüğü, Remzi Yayınları, İstanbul
• Hungtington, S.P., 2004, Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, Okyanus Yayınları, İstanbul
• Işık, G., 2005, İspanya: Bir Başka Avrupa, Metis Yayınları, İstanbul
• İlhan, S., 1989, Jeopolitik Duyarlılık, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
• Kalaycı, H., 2006, Medeniyetler İttifakı, (Erişim Tarihi 02.07.2007) http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?kat1=2&ID=1241
• Kalaycı, H., 2006, İspanya’da “Ayrılıkçı Siyaset” Sivil-Asker Gerginliğini Körüklüyor, Stratejik Analiz Dergisi, Sayı-71, Asam Yayıncılık, Ankara
• Lacoste, Y., 1998, Coğrafya Savaşmak İçindir, Özne Yayınları, İstanbul
• Lacoste, Y., 2007, Büyük Oyunu Anlamak, NTV Yayınları, İstanbul
• Langlois, G ve Dğ., 2003, 20.Yüzyıl Tarihi, Nehir Yayınları, İstanbul
• Özçer, A., 2007, Çoğul İspanya, İmge Yayınları, Ankara
• Özey, R., 2003, Avmerikalılaşmak, Aktif Yayınları, İstanbul
• Özey, R., 2003, Küresel İşgal, Aktif Yayınları, İstanbul
• Özey, R., 2003, Siyasi Coğrafya, Aktif Yayınları, İstanbul
• Özgüç, N., 1998, Turizm Coğrafyası, Özellikler-Bölgeler, Çantay Yayınları, İstanbul
• Şeyban, L., 2003, Reconquuista, İz Yayınları, İstanbul
• Tarakçı, N., 2003, Devlet Adamlığı Bilimi Jeopolitik ve Jeostrateji, Çantay Yayınevi, İstanbul
• Tılly, C., ?, Avrupa’da Devrimler, 1492-1992, Yeni Binyıl Yayınları, İstanbul
• Toledo, P., 2006, Osmanlı-İspanyol İmparatorluklarında Dünya İmparatorluğu Fikri, XVI. Yüzyıl, İspanya Türkiye, 16. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Rekabet ve Dostluk, Kitapyayınevi, İstanbul
• Sezer, S., 2007, Kıbrıs Bülteni, (Erişim Tarihi: ) http://www.asam.org. tr/tr/kibrisbulteni.asp?gun=1&ay=5&yil=2007 İspanya Dışişleri Bakanı Moratinos, Kıbrıs'ta çözüm için arabulucu rolünde (http ://www. kibrisgazetesi. com/index.php/cat/2/news/40682/PageName Erişim Tarihi 02.07.2007)
• Vilar, P., 2007, İspanya İç Savaşı, Dost Yayınları, Ankara
• Washabaugh, W., 2006, Flamenko, Tutku, Politika ve Popüler Kültür, Ayrıntı Yayınları; İstanbul,
• http://www.lonelyplanet.com/maps/europe/spain/ (Erişim tarihi 25.09.2007)
• http://www.ntvmsnbc.com/news/261019.asp (Erişim tarihi 26.09.2007)
• http://www.ikv.org.tr/abgenislemesi.php (Erişim Tarihi.30.09.2007)
• http://www.endulus.net/enduluskultur/dilveedebiyat.htm (Erişim Tarihi 14.09.2008)
• http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0spanyatarihi (Erişim tarihi.15.05.2008)
• http://www.medeniyetlerittifaki.gov.tr/ (Erişim Tarihi 22.10.2008)