AFETLERE MARUZ KALAN YERLEŞMELERİN YER DEĞİŞİMİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLARA BİR ÖRNEK: İSPİR MADENKÖPRÜBAŞI BELDESİ ELMALI MAHALLESİ

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 26, 73 - 93, 02.01.2013

Yaşar Gök Muhsin Yazar

Öz

Bu araştırma ile İspir İlçesi Madenköprübaşı Beldesi Elmalı
Mahallesi’nde meydana gelen heyelan sonucu, yeniden inşa edilen konutların;
yerleşme yeri ile sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel özelliklerinin incelenmesi
amaçlanmıştır.
Yapılan gözlemler ve mülakatlar sonucu, yeni yerleşim yeri ve
konutların, Eski Elmalı Mahallesi’ndeki yer ve konutlarla mukayese edilemeyecek
kadar planlı ve çağdaş bir yerleşme olduğu görülmüştür. Ancak, yeni yerin ve
konutların ailelerin bazı sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamadığı
gibi, birtakım altyapı imkânlarından da yoksun olduğu tespit edilmiştir.
Diğer birçok kır yerleşmesinde olduğu gibi, Elmalı Mahallesi’nde de
geçim kaynağı tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bu itibarla inşa edilmiş
bulunan konutların sadece afete dayanıklı ve modern bir yerleşme olması yeterli
olmamıştır. Konutların ve yerleşme yerinin; ekonomik, sosyal ve kültürel
bakımdan eksikliklerinin bulunması nedeniyle, ailelerin çoğu bu konutlara
yerleşmemiş, devletin önemli miktarda bir kaynağı boşa gitmiştir. Bu itibarla,
bundan sonra afetler dolayısıyla yeniden inşası gereken yerleşmelerin bütün
özelliklerinin dikkate alınarak, inşa edilmesinin daha uygun olacağı
vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İspir, Elmalı Mahallesi, Madenköprübaşı, heyelan, afet, afet konutları

Kaynakça

• Bakırcı, M., 1997, Türkiye’de Yer Değiştiren Şehirlere Yeni Bir Örnek : Samsat, Türk
• Bekdemir, Ü., Sever, R., 2003, Şavşat ve Çevresinde Tipik Bir Ev Eklentisi ; Merek, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 9, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Bilgin, A., 1989, Yerleşme Alanlarının Seçiminde Jeomorfoloji, Jeomorfoloji Dergisi, Sayı : 17, Ankara.
• Biricik, A.S., 1996-1997, Senirkent’de Sel Afetleri, Marmara Coğrafya Dergisi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi , Sayı : 1, İstanbul.
• Doğanay, H., 1997, Türkiye Beşeri Coğrafyası. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları No: 2982, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Girgin, M., 1996, Aşkale Heyelanı (Erzurum), Türk Coğrafya Dergisi, Sayı : 31, İstanbul.
• Gök, Y., 2001, Erzurum-Kars Depremi’nden (1983) Sonra Yeri Değiştirilen Yerleşmeler, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 5, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Gök, Y., Altaş, N.T., Zaman, S., 2007, Aşkale Depremleri ve Etkileri, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 17, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Gök, Y., Altaş, N.T., 2007, Deprem Öncesi (25-28 Mart 2004) ve Sonrası Ortabahçe Köyü Konutlarının Coğrafi Yönden Karşılaştırılması, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayısı : 38, Erzurum.
• Keser, N., 2003, Kütahya’nın Kuzeybatısında Heyelan Olayları, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı :40, İstanbul.
• Koday, Z., 2004, Kağızman İlçesinde Meyvecilik, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 9, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Kopar, İ., 2010, Oluşmuş ve Aktivitesini Sürdüren Karışık Tip Bir Heyelan: Elmalı- Madenköprübaşı (İspir-Erzurum) Heyelanı, Sorunlar ve Önerileri, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 24, Eser Matbaası, Erzurum.
• Özdemir, H., 2004, Afetlere Hazırlık Çalışmalarında Geçici İskan Alanlarının Belirlenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 12, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Sargın, S., 2004, Isparta Yöresinde Fiziki Çevre Faktörlerinin Yerleşme Birimleri Üzerindeki Etkisi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 11, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Sevindi, C., Kopar, İ., Kaya, G., 2004, Akdam (Kağızman-Kars) Heyelanı, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı : 11, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Şahin, C., Sipahioğlu, Ş., 2002, Doğal Afetler ve Türkiye. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık Turizm Sanayi Ticaret Ltd. Şti. Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Tunçdilek, N., 1967, Türkiye İskan Coğrafyası, Kır İskanı (Köy-Altı İskan Şekilleri). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Yay. No: 1283, İstanbul.
• Ünal, Ç., 1998, Yeniden Yerleştirme Sorunları, Çözüm Önerileri ve Bir Örnek, Türk
• Yalçınlar, İ., 2003, Marmara Bölgesi ve Depremler, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı :38, İstanbul.