ORTAÖĞRETİM 9. SINIF ÖĞRENCILERİNİN İKLİM VE HAVA DURUMU KAVRAMIYLA İLGİLİ YANILGILARINI GİDERMEDE KAVRAMSAL DEĞİŞİM YAKLAŞIMININ ETKİNLİĞİ

Yıl 2012, Cilt: 17 Sayı: 27, 23 - 42, 03.01.2013

Yavuz Akbaş Halil Koca Mustafa Cin

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin iklim ve hava
durmu kavramlarına ilişkin yanılgıların giderilmesinde kavramsal değişim
yaklaşımına dayalı öğretimin etkinliğini tespit etmektir. Araştırmanın örneklemi,
Trabzon il merkezinde bulunan genel bir lisenin 9. sınıflarında öğrenim gören iki
şubedeki öğrencilerden oluşturulmuştur. Araştırmada, yarı deneysel yöntem
kullanılmıştır. Araştırmaya dahil edilen sınıflardan biri kontrol (n=45) diğeri
deney grubu olarak (n=45) seçilmiştir. Deney grubunda iklim konusunun
öğretiminde, kavramsal değişim metinleri ve kavram haritaları kullanılırken,
kontrol grubunda ise konu geleneksel öğretim yöntemleriyle işlenmiştir.
Araştırmada veri toplamak amacıyla; Başarı Testi, Kavram Testi uygulanmıştır.
Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin ön test ve son test puanlarının analizi t testi
ile yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, ön testte, kavram anlama başarısı
açısından, deney ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın
olmadığı, son testte ise deney grubunun lehine anlamlı bir farkın olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Eğitimi, Nem, Kavram Yanılgısı, Kavramsal Değişim

Kaynakça

• Akbaş, Y., (2002), İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafi Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
• Aksoy, B., (2003) Deney Yöntemi ile Atmosfer Basıncı Konusunun Öğretimi Üzerine Bir Model, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı :3, s. 207-226.
• Alım, M., (2008), Öğrencilerin Lise Coğrafya Öğretim Programında Yer Alan Yer Yuvarlağı ve Harita Bilgisi Ünitelerindeki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 177, s. 166-179.
• Alkış, S., İlköğretim Öğrencilerinin Yağış Kavramını Algılamaları Üzerine Bir Araştırma, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa, 2006.
• Altun, S., Turgut, Ü., Büyükkasap, E., (2007), Kavramsal Değisim Metinlerinin Üniversite Öğrencilerin Geometrik Optik Konusundaki Kavram Yanılgılarının Düzeltilmesine ve Tutumlarına Etkisi, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Tokat.
• Aron, R., H., Francek, M., A., Nelson, B., D., Biasrd, W., J., (1994), Atmospheric Misconception, The Science Teacher, Vol. 61, N.1, pp. 30-33.
• Başıbüyük, A., Doğar, Ç., Gürses, A., Yazıcı, H., (2004), Yüksek Öğrenim Öğrencilerinin Hava ve İklim Olaylarını Anlama Seviyeleri ve Kavram Yanılgıları, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:162 (Bahar), Ankara.
• Canpolat, N., (2002), Kimyasal Denge ile İlgili Kavramların Anlaşılmasında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkinliğinin İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Cin, M., (1999), The Influence of Direct Experience of the Physical Environment on Concept Learning in Physical Geography, E.D Thesis, School of Education, University of Durham,
• Cohen, L., Manion, L., (1994), Research Methods in Education, Routledge, London and New York,
• Çoştu, B., (2006), Kavramsal Değişimin Gerçekleşme Düzeyinin Belirlenmesi: Buharlaşma, Yoğunlaşma ve Kaynama, Basılmamış Doktora Tezi, KTÜ, Trabzon.
• Çalık, M., (2006), Bütünleştirici Öğrenme Kuramına Göre Lise 1 Çözeltiler Konusunda Materyal Geliştirilmesi ve Uygulanması Yayınlanmamış Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dhindsa H. S., Anderson, O., R., (2006), Using a Conceptual-Change Approach to Help Preservice ScienceTeachers Reorganize Their Knowledge Structures for Constructivist, Teaching Journal of Science Teacher Education, vol. 15,(1), pp. 63-85.
• Doğanay, H., (2002), Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Akif Yayın Dağıtım Ltd., Erzurum.
• Doğar, Ç., Başıbüyük, A., İlköğretim ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Hava ve İklim Olaylarını Anlama Düzeyleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:13, No:2, s.347358, Ekim 2005.
• Dove, J., (1999), Immaculate Misconceptions, The Geographical Association, ISBN 1 899085 73 4, Printed and Bound by Colorcraft Ltd, Hong Kong.
• Driver, R., (1989), Students’ Conceptions and the Learning of Science, International Journal Science Education, Vol. 11, pp. 481-490.
• Ekiz, D., Akbaş, Y., (2005), İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Astronomi ile İlgili Kavramları anlama Düzeyi ve Kavram Yanılgıları, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:165, s.61-78.
• Girgin, M., (2002), Neden Coğrafya Öğreniyoruz?, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:5, s.127145.
• Kaptan, S., (1993), Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Tekışık Web Ofset Tesisleri, Ankara.
• Kolukısa, E., A., (2002), Coğrafya Öğretim Programlarında Temel Bilgiler ve Terimlerin Verilmesinde Karşılaşılan Bazı Sorunlar ve Bunlara Yönelik Çözüm Önerileri, G.Ü. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 10, No 2, s.359-365, Kastamonu
• Koray, Ö., Bal, Ş., (2002), Fen Öğretiminde Kavram Yanılgıları ve Kavramsal Değişim Stratejisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, Sayı: 10, 1, s.83-90.
• Köse, S., (2004), Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarında Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Konularında Görülen Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi ve Bu Yanılgıların Giderilmesinde Kavram Haritalarıyla Verilen Kavram Değişim Metinlerinin Etkisi,Yayınlanmamış Doktora Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Ölmez, O., Geban, Ö., Ertepınar, H., (2001), Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Dünya ve Gökyüzü Konularındaki Anlamalarında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi, Yeni Binyılın Başında Fen Bilgisi Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Özkan, Ö., (2001), Remedıatıon of Seventh Grade Students’ Misconceptıons Related to Ecologıcal Concepts Through Conceptual Change Approach, ODTÜ, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Özmen, H., Demircioğlu, G., (2003), Asitler ve Bazlar Konusundaki Öğrenci Yanlış Anlamalarının Giderilmesinde Kavram Değişim Metinlerinin Etkisi, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:159, s.111-119.
• Öztürk, M., (2007), Coğrafya: Gelişimi, İçeriği, Eğitimi, Karabağ,S ve. Şahin S. (Ed), Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi, Gazi Kitapevi,
• Palmer, D. H., (2003), Investigating The Relationshipbetween Refutational Text And Conceptual Change, Science Education, Vol: 87, pp.663– 684.
• Platten, L., (1995), Talking Geography: an Investigation into Young Children’s Understanding of Geographical Terms Part-1, International Journal of Early Years Education, Vol:3, N:1, pp.74-91.
• Reinfried, S., (2006) Conceptual Change in PhysicalGeography and Environmental Sciencesthrough Mental Model Building: The Example of Groundwater, International Research in Geographical and Environmental Education, Vol. 15, No. 1, pp.41-61.
• Sever, R., (2005), Coğrafya Öğretim Programında Doğal Mevsim Kavramı, Doğu Coğrafya Dergisi, sayı: 13, s. 117-132.
• Sevim, S., (2007), Çözeltiler ve Kimyasal Bağlanma Konularına Yönelik Kavramsal Değişim Metinleri Geliştirilmesi ve Uygulanması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Sungur ,S., Tekkaya, C., Geban, Ö., (2000), Lise Öğrencilerinin İnsanda Dolaşım Sistemi Konusundaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi, IV. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tekin, S., Kolomaç, A., Ayas, A., (2004), Kavramsal Değişim Metinlerini Kullanarak Çözünürlük Kavramını Daha Etkili Öğretebilir miyim?, Türk Fen Eğitimi Dergisi, Yıl 1, Say: 2, s. 85-102. http://www.tused.org.
• Ünal, S., (2007), Atom ve Molekülleri Bir Arada Tutan Kuvvetler Konularının Öğretiminde Yeni Bir Yaklaşım: BDÖ ve KDM’nin Birlikte Kullanımının Kavramsal Değişime Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yürük, N., (2000), Effectiveness of Conceptual Change Text Oriented İnstruction on Understanding Electrochemical Cell Concepts, ODTÜ, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.