BALIKESİR ŞEHRİNDE HAFTALIK PAZARLAR: ÇEKİCİLİKLER VE SORUNLAR

Yıl 2012, Cilt: 17 Sayı: 27, 43 - 72, 03.01.2013

Alpaslan Aliağaoğlu

Öz

Sosyal veya ekonomik nedenlerle ortaya çıkan haftalık pazarlar, çok
işlevli faaliyetler olup; pazaryerleri de çok amaçlı olarak kullanılabilen
mekânlardır. Ucuzluk, istihdam, sosyal etkileşim bu işlevlerin bazılarıdır. Haftalık
pazarlar şehirsel hayatı kolaylaştırmakla birlikte, birtakım nedenler dolayısıyla
aynı hayatı olumsuz yönde etkileyebilmektedirler. Bu çalışmada, Balıkesir şehrinde
üç pazar temel alınarak, haftalık pazarların sorunları ve çekicilikleri üzerinde
durulmaktadır. Çalışmada anketler yapılarak elde edilen veriler SPSS 15.0
programında çözümlenmiştir. Dört farklı gruba ait (pazarcılar, müşteri, pazar
yakını esnaf ve hane halkı) bilgiler istatistiksel olarak yüzde alma tekniği ile
hesaplanmıştır. Genelde diğer pazarlarla benzer özelliklere sahip olan Balıkesir
pazarları, özelde şehir planlamasında dikkate alınması gereken sonuçlar da
sunmaktadır. Şehirde en sorunlu pazaryeri, Bahçelievler mahallesi içindeki
Cumartesi Pazarıdır. Bu durum hem büyüklüğünden hem de şehrin en büyük
mahallesinin arasında plansız olarak kurulmasından kaynaklanmaktadır. 52 Evler
Pazarı ve Salıpazarı ankete katılan gruplar için farklı ancak olumlu anlamlar ifade
etmektedir. Bu durum gelecekle ilgili planlamalarda her iki pazar yerinin sahip
oldukları özelliklerin dikkate alınması gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Balıkesir şehri, haftalık pazarlar, sorunlar, çekicilikler

Kaynakça

• Açıl, A.F. (1984) Ekonomi I (Genel Ekonomi), Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 898, Ankara.
• Aliefendioğlu, H. (2002) “Kamusal Alan Olarak Pazar Yerleri” Folklor/Edebiyat C: VIII, S. XXXI, s. 51-58.
• Bakırcı, M. (1999) “Doğu Karadeniz Örneğinde Yaylaların Pazar Yeri Fonksiyonu”, İÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi S:7, s.375-385.
• Balıkesir Belediyesi Çalışma Raporu, 1 Nisan 1984-31 Mayıs 1985.
• Balıkesir Belediyesi Zabıta Müdürlüğü, 2011.
• Baykara, T. (1994) “Bir Osmanlı Çağı Pazarının Çöküşü: Karahüyük Pazarı” XI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri III. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yay. IX. Dizi, S. 11b, s.1097-1103, Ankara.
• Bromley, R.J. (1974) “The Organization of Quito’s Urban Markets: Toward a Reinterpretattion of periodic Central Places”, Transactions of the Institude of British Geographers, No. 62, s. 45-70.
• Çalışkan, V. (2005) “Bursa Kent İçi Semt Pazarları Üzerine Bir Değerlendirme: Merkez İlçe Pazarlarından Örnekler”, Ulusal Coğrafya Kongresi, Bildiriler Kitabı, İstanbul.
• Çalışkan, V. (2007) “Kentsel Mekân Kullanımındaki Farklılıklar Üzerine Bir Yaklaşım: Bursa ve Çanakkale’nin Periyodik (Haftalık) Pazarlarından Örnekler”, Doğu Coğrafya Dergisi, S. 18, s. 49-78.
• Dokmeci, V., Yazgi, B., Ozus, E. (2005) “Informal retailing in a global age: The growth of periodic markets in Istanbul, 1980-2002”, Cities, Vol. 23, No. 1, s. 44-55.
• Hay, A.M. (1971) “Notes on the Economic Basis for Periodic Marketing in Developing Countries”, Geographical Analysis, Volume 3, Issue 4, s. 393-401.
• Mutaf, A. (2003) Salnamelere Göre Karesi (1847-1922), Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı, Balıkesir.
• Özcan, K. ( 2006) “Anadolu Selçuklu Dönemi Yerleşme Tipolojileri 1, Pazar ya da Panayır Yerleşmeleri” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 1, s. 205-223.
• Özgüç, N., Mitchell, W.A. (2000) “Şehirlerin alternatif alışveriş mekanları: İstanbul’da haftalık pazarlar”, Tasarım-Kuram Dergisi, S. 2, s. 35-58.
• Su, K. (1935) Balıkesir Panayır ve Pazarı, Kaynak Dergisi, Halkevi, 3. Yıl, s. 914-916.
• Şen E., İlhan, A. (2003) “İzmir Anakent Bütününde Semt Pazarcılığı: Pazar Esnafının Kentleşme Sürecindeki Konumları” Sırrı Erinç Sempozyumu 2003, Genişletilmiş Bildiri Özetleri Kitabı s. 332-337, İstanbul.
• Tunçel, H. (2003) “Anadolu Şehirlerinde Semt Pazarları: Elazığ Örneği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 13, S.1, s. 49-70.
• Tunçel, H. (2009) “Geleneksel Ticaret Mekânı Olarak Türkiye’de Haftalık Pazarlar”, eJournal of New World Sciences Academy, V. 4, N. 2, s. 35-52.
• Webber, M.J.,Symanski, R. (1973) “Periodic Markets: An Economic Location Analysis”, Economic Geography, Vol. 49, No. 3 ,s. 213-227.
• Yılmaz, C. (2006) “Samsun’da Semt Pazarları” Geçmişten Geleceğe Samsun 1. Kitap s. 521-539, Samsun Büyükşehir Belediyesi Yayını, Samsun.
• Yüzbaşı İshak Hakkı Bey. (1997) 1920’de Balıkesir, Balıkesir Valiliği Kültür Yayınları, Balıkesir.