SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE EMPATİK DÜŞÜNCENİN KULLANIMINA İLİŞKİN ALAN UZMANLARININ ALGILARI

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 40, 149 - 158, 24.12.2018

Erol Koçoğlu

Öz

Sosyal
bilgiler, verildiği her eğitim kademesinde bir çok bilişsel, duyuşsal ve
devinişsel kazanımlar içeren bir çalışma alanıdır. Bu çalışma alanı içerisinde
yer alan kazanımlar, öğrencinin bireye ve topluma bakış açısı üzerinde önemli
bir etkiye sahiptir. Bu etkilerin belirlenmesi süreci ise muhatap olunanı
anlama ile gerçekleşir. Bu anlama işlevinin

yönlendirme
içermemesi için bireyin karakter ve kişiliğinden taviz vermemesi gerekir. Bu
durum da, ancak empatik düşünce becerisi ile gerçekleşebilir. Bu düşünce
becerisinin kazandırılması ve kullanılmasına yönelik hazırlanan bu araştırmada,
sosyal bilgiler dersinde  kullanım ve
alan uzmanı algıları ölçüt olarak alınmıştır. 
Araştırmada elde edilen veriler nitel veri analizi tekniğiyle analiz
edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla görüşleri alınan
çalışma grubunu; İnönü, Fırat, , Akdeniz, Gazi, Atatürk, Anadolu, Siirt ve  İbrahim Çeçen Üniversitelerine bağlı Eğitim
Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalında görev yapan öğretim üyesi
ve elemanları oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular
incelendiğinde, çalışma grubunu oluşturan alan uzmanlarının sosyal bilgiler
eğitimi çalışma alanında empatik düşünce becerisinin kullanımına ilişkin,
birbirinden farklı algılara sahip oldukları ve bu durumu da birbirinden farklı
şekilde gerekçelendirdiklerini söyleyebiliriz. Alan uzmanlarının görüşme
formunda yer alan sorulara verdikleri yanıtların analizinde ve modellerin
oluşturulmasında NVivo 11 programından yararlanılmıştır. Kodlamalar
araştırmacıların ortak görüşleri doğrultusunda oluşturulmuştur. Araştırmada
çalışma grubunu oluşturan alan uzmanlarının empatik düşünce becerisinin sosyal
bilgiler eğitimi çalışma alanında kullanımına yönelik algılara bağlı olarak,
ortak temalar ve farklılaşan temaları oluşturan bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, alan uzmanları, empatik düşünce

Kaynakça

• Akaydın, D. ve Akduman, G. G.(2016). 6 Yaş Grubu Çocukların Duygusal Zeka Düzeyleri İle Empatik Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 43(9), 1353-1360.
• Akman, Ö. ve Alagöz, B.(2018). Relation between Metacognitive Awareness and Participation to Class Discussion of University Students,” Universal Journal of Educational Research.
• Akman, Ö.(2017). Compass Metaphor of Mevlana in Social Studies Education. Published by ISRES Publishing, International Society for Research in Education and Science (ISRES), 97-107.
• Alver, B.(1998)."Bireylerin Uyum Düzeyleri İle Empatik Becerileri Arasındaki İlişkiler" (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, Y.(2016). Kim Daha İyi Empati Kuruyor -Empati Üzerine Mikro Bir Sosyolojik Araştırma. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi; 6(2), 51-65.
• Cengizhan, S. (2015). Farklı Kavramlarla İlişkisi Bağlamında Empatiye Bakmak. Karapınar Y. (Ed.), Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati, Ankara: Pegem Yayınları.
• Dökmen, Ü.(1990). “Yeni Bir Empati Modeli Ve Empatik Becerinin İki Farklı Yaklaşımla Ölçülmesi.” Psikoloji Dergisi, 7 (24).
• Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarının empati-yardım etme eğilimleri ilişkisi ve yardım etme eğiliminin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(12), 21-36.
• Eisenberg, N., Losoya, S. ve Spınrad, T. (2003). “Affect and Prosocial Responding”, In R. J. Davidson ve ark., (Eds.), Handbook of Affective Sciences, Oxford University Press.
• Erkuş, A.(1994). “Psikolojik Terimler Sözlüğü”, Ankara: Doruk Yayınları.
• Gelen, İ. (2011). Sosyal Bilgiler Programındaki Düşünme ile İlgili Bazı Ortak Becerilerin Kazanılma Düzeyinin Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 83-106.
• Goleman, D.(2001). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir? (B. Seçkin Yüksel, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (1988).“Ruh Bilim Sözlüğü”,İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Koçoğlu, E. ve Ulu Kalın, Ö.(2017). Kolb’un Yaşantısal Öğrenme Modeline Göre Sosyal Bilgiler Eğitimi Çalışma Alanının Analizi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 64(169), 1581-1593.
• Merriam, S. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. San Francisco: Jossey-Bass.
• Miles, M. and Huberman, A. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Source Book. Thousand Oakes: Sage Publications.
• Murrfay, B. . (1998).Does “Emotional Intelligence” Matter in the Workplace? American Psychological Association, 29(7).
• Oğuz Haçat, S.(2018). Assessment of the Basic Law Lesson Consistent with the Opinions of Social Studies Pre Service Teachers,” International Journal of Higher Education, 1(7), 103-110.
• Oğuz, S. ve Sözcü, U.(2016). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarına Göre Sosyal Medya Kullanımının Değerler Üzerindeki Etkisi. Turkish Studies, 11(9).
• Onay, İ., Egüz, Ş. ve Ünal, A.(2015). Öğretmen Adaylarının Empatik Eğilimlerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,40(8), 564-572.
• Pala, A.(2008). Öğretmen Adaylarının Empati Kurma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (1),13-24.
• Rogers, C. R. (1962). “The Interpersonal Relationship: The Core Of Guidance.” Harward Educational Review.
• Salovey, P. ve Detweiler, B.. T. (2008). Emotional Intelligence. In M. Lewis ve arkd..., (Eds.), Handbook of emotions, New York: Guilford Press, 533-547.
• Squiver, W.R. (1990). “A Model Of Empathic Understanding And Adherence To Theatsment Regimers Prectitoner-Patient Relationship” Soc-SciMed-3(30).
• Stephan, W. G. And Finlay, K. (1999). The Role Of Empathy İn Improving Intergroup Relations. Journal Of Social Issues, 55(4), 729-747.
• Ulu Kalın, Ö. ve Koçoğlu, E.(2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bağımsızlık Değerine Karşı Metaforik Algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 419-434.
• Ulu Kalın, Ö.(2017). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Değer Hiyerarşisi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(38), 29-44.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (1994). “Evaluation: A Singular Craft”. Eds.: C. Reichardt and S. Rallis. New Directions in Program Evaluation, 71-84.