“BİZİM GÖLÜMÜZÜ BİZE VERMEYECEKLER”: KARAMIK GÖLÜ’NÜN (AFYONKARAHİSAR) KÜLTÜREL VE POLİTİK EKOLOJİSİ

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 40, 37 - 60, 24.12.2018

Yılmaz Arı Mustafa Hasbek

Öz

Bu
çalışma Afyonkarahisar ilindeki Karamık Gölü’nü kültürel ve politik ekolojik
perspektif ile incelemeyi amaçlamaktadır. 
Karamık Gölü uluslararası düzeyde önemli bir sulak alan olmasına rağmen
bu önemi anlamında gölü inceleyen akademik çalışmalar henüz yoktur. Bu boşluğu
doldurmak için alanın kültürel ve politik ekolojisi saha çalışmalarıyla ortaya
konulmuştur. Çalışma şu soruları cevaplamayı hedeflemektedir: göl çevresinde
geleneksel insan-çevre ilişkisi nasıldır ve bu ilişki zamanla nasıl
değişmiştir? Bu değişimi etkileyen yerel, ulusal ve uluslar arası kurum ve
kuruluşlar hangileridir? Yerel halkın değişimlere gösterdiği tepki temelde
nasıl şekillenmektedir? Sonuçta bu değişimler sürdürülebilirlik hedefleri ile
uyumlu mudur? Kurumlardan elde edilen istatistikî veriler ile saha
çalışmalarında etnografik yöntem kullanılarak elde edilen birincil veriler betimsel
analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir.  
Araştırma sonuçları Karamık Gölü ve yörede yaşayan insanlar arasında
kopması mümkün olmayan bir bağ olduğunu göstermiştir. Alan bir dizi politik
karar ve yerel uygulama sonunda fonksiyonlarını yitirmeye yüz tutmuş ve bu
durum gittikçe daha da kötüleşmektedir. Çalışma sonuçları alanda yaşayan yerel
halkın zamanla alanla ilgili gelişmeleri etkileme gücünün azaldığı ve bir alan
dışındaki birçok gelişme ile kurum ve kuruluşun göl çevresindeki insan-çevre
ilişkilerinin şekillenmesinde daha etkin olduğunu göstermiştir. Alanın
sürdürülebilir kullanımı için yerel halkın karar mercilerindeki rolü
güçlendirilmeli ve sürekli hale getirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Karamık Gölü, Sulak Alan, Kültürel ve Politik Ekoloji

Kaynakça

• Adaman, F., Hakyemez, S. ve Özkaynak, B. (2009). The Political Ecology of a Ramsar Site Conservation Failure: The Case of Burdur Lake, Turkey. Environment and Planning C: Government and Policy, 783-800.
• Akurgal, E. (1990). Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Serhat Yayınevi.
• Anonim. (1996). Türk Çevre Mevzuatı. Cilt: 1. Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara.
• Arı, Y. (2001). Visions of a Wetland: Linking Culture and Conservation at Lake Manyas, Turkey. UMI Press, An Arbor, USA.
• Arı, Y. (2003a). Manyas Gölü’nün Kültürel Ekolojisi: Tarihi Süreçte Adaptasyon ve Değişim. Türk Coğrafya Dergisi, 40(1): 75-97.
• Arı, Y. (2003b). Kuş Cenneti Milli Parkı’nda Park Yönetimi-Yöre Halkı İlişkisi. Doğu Coğrafya Dergisi, 8(9): 7-37.
• Arı, Y. (2014a). Coğrafyada Saha Öğretimi ve Saha Araştırmaları. İçinde Arı, Y. ve Kaya, İ. (Ed.) Coğrafya araştırma yöntemleri, (303-315), Balıkesir, Coğrafyacılar Derneği.
• Arı, Y. (2014b). Koruma Alanları Ders Notları. Balıkesir Üniversitesi, Coğrafya Bölümü, Balıkesir.
• Arı, Y. (2006). Ramsar Sözleşmesinin Doğa Koruma Yaklaşımına Eleştirel Bir Bakış. Doğu Coğrafya Dergisi, 11(15): 275-302.
• Arı, Y. (2017). Çevresel Determinizmden Politik Ekolojiye: Son 100 Yılda Dünya’da ve Türkiye’de İnsan-Çevre Coğrafyasındaki Yaklaşımlar. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37): 1-34.
• Arı, Y. ve Arslan, F. (2007). Sanayicilerin Doğa Koruma Algısı: Kuş Cenneti Milli Parkı Örneği, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, No: 11
• Arı, Y. ve Derinöz, B. (2011). Bir Sulak Alan Nasıl Yönetilemez? Kültürel Ekolojik Perspektif ile Marmara Gölü (Manisa) Örneği: Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(1): 41-60.
• Atalay, İ. (1977), Sultandağları ile Akşehir ve Eber Gölleri Havzalarının Strüktüral, Jeomorfolojik ve Toprak Erozyonu Etüdü. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Arı, Y., Kaya, İ. (Ed.). (2014). Coğrafya Araştırma Yöntemleri. Coğrafyacılar Derneği Yayınları. Balıkesir
• Bahadır, M. (2012). Eber ve Akşehir Göllerinin Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1): 63-89.
• Bakırcı, M. (2007). Türkiye'de Kırsal Kalkınma: Kavramlar-Politikalar-Uygulamalar. Nobel Yayın Dağıtım.
• Bryant, R.L. ve Bailey, S. (1997). Third World Political Ecology. London: Routledge.
• Çalışkan, V. (2003). Amik Ovası ve Amik Gölü: Bir Sulak Alanı Kurutma Deneyiminin Günümüze Ulaşan Etkileri, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 41, S. 97-125.
• Erdem, O., 1995, Türkiye'nin Kuşcennetleri, Çevre Bakanlığı, Ankara.
• Evered, K. T. (2012). Political Ecologies of Turkey’s Wetlands and Lake Burdur: The Case of Demirel and the Duck. The Arap World Geographer, 15(1), 45-71.
• Girgin, M. (2000). Marmara Gölü. Doğu Coğrafya Dergisi, (3): 77-103.
• Güney, E. (1992). İnsanın Neden Olduğu Ekosistem Değişiklikleri. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9, 329-335. İstanbul.
• Güney, E. (1995). Türkiye’de Sulak Alanların Çevre Sorunları. Türk Coğrafya Dergisi, (30) : 41-52, Ankara.
• Gürer, İ. ve Yıldız, E. (2008). Türkiye’nin Sulak Alan Politikalarına Genel Bir Bakış: Sultansazlığı Sulak Alanı Örneği. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, Ankara.
• Hasbek, M. (2018). Karamık Gölü’nün (Afyonkarahisar) Kültürel Ve Politik Ekolojisi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Kara Avcılığı Kanunu. (2003). Kanun No: 4815.
• Karadeniz, N. (1995). Sultansazlığı Örneğinde Islak Alanların Çevre Koruma Açısından Önemi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
• Kavurt, C. (1993). Eber ve Karamık Gölleri’nde Ötrofikasyon ve Trofik Seviyelerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kaya, İ. (2014). Nitel Araştırma Yöntemleri. İçinde Arı, Y. ve Kaya, İ. (Ed.) Coğrafya Araştırma Yöntemleri, (267-301), Balıkesir, Coğrafyacılar Derneği.Korkmaz, H. Ve Gürbüz, M. (2008). Amik Gölü’nün Kültürel Ekolojisi. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı, 17 : 1-26.
• Korukoğlu, A., Gündüz, Ş. ve Güneyli, A. (2017). Evaluation of Opinions Related to Endangered Neolopolis Wetland in North Cyprus. Eurasia Journal of Mathematics Science and Tecnology Education. 13 (6): 2215- 2233.
• Ozesmi, U. (2000). Conservation strategies for sustainable resource use in the Kizilirmak Delta in Turkey.
• Özmen, M. ve Timur, N. (2015). Müşteri Değeri Üzerine Etnografik Bir Olay İncelemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24).
• Özturk, I. (2007). Foreign Direct Investment-Growth Nexus: A Review of the Recent Literature. International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies Vol. 4-2.
• Peet, R. and Watts, M. (2004). Liberation Ecologies: Environment, Development, Social Movements. London: Roudledge.
• Robbins, P. (2012). Political Ecology a Critical Introduction (Second Edition). UK: John Wiley and Sons Ltd.
• Sönmez, M. E. ve Somuncu, M. (2016). Sultansazlığı’nın Alansal Değişiminin Sürdürülebilirlik Değerlendirilmesi. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 66, 1-10.
• Sulak Alan Koruma Yönetmeliği. (2014). Resmi Gazete Sayı: 28.962.
• T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. (2012). Karamık Sazlıkları Sulak Alanı Biyoçeşitlilik Araştırması. V. Bölge Müdürlüğü, Afyonkarahisar.
• Taş, B. ve Yakar, M. (2010). Afyonkarahisar İlinde Yükselti Basamaklarına Göre Arazi Kullanımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1): 57-76.
• Tuğluoğlu, F. (2008). Türkiye Sıtma Mücadelesi (1924-1950). Türkiye Parazitoloji Dergisi, 32(4): 351-359.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). (2013). Seçilmiş Göstergelerle Afyonkarahisar. Manisa Bölge Müdürlüğü.
• Uzun A. (2007). Gediz Deltası’nda Yaşanan Koruma-Kullanma Çatışması. İçinde ÇESKO 2007, Kongre Kitabı, s. 39–47.
• Uzun, N. (2008). Afyonkarahisar İli Çevre Durum Raporu. T.C. Afyonkarahisar Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Afyonkarahisar.
• Yalçınlar, İ. (1957). Sultandağları Strüktürü Üzerine Yeni Müşahedeler. Coğrafya Enstitüsü Dergisi, No: 8.
• Yarar, M., ve Magnin, G., 1997, Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları, Doğal Hayatı Koruma Derneği, Istanbul.
• Yavan, N. (2014). Nicel Araştırmalarda Veri ve Veri Toplama Teknikleri. İçinde Arı, Y. ve Kaya, İ. (Ed.) Coğrafya araştırma yöntemleri, (219-234), Balıkesir, Coğrafyacılar Derneği.
• Yavuz, L. (1995). Çevre Açısından Sulak Alanların Önemi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1, 80-86.
• Yazıcı, H. Ve Şahin, İ. F., 1999. “Demir yurt (Tödürge-Sivas) Sulak Alanı Ve Yakın Çevresinde Coğrafi Gözlemler”, Türk Coğrafya Dergisi, (34): 19-30.
• Zafer, B. (1991). Türkiye’de Doğa Koruma Alanları ve Doğal Sitlerin Belirleme ve Sınıflandırılmasında Kullanılacak Kriterlerin Saptanması Amacıyla İzmir/ Kemalpaşa Örneklemesine Dayalı Yöntem Araştırması. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Zengin, A. (2007). Doğal Sit Sorunlarının Bornova Çiçekliköy ve Yakaköy Örneğinde Hukuksal Yapı Açısından İncelenmesi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.