ALTINPINAR (LİMNİ) GÖLÜ (TORUL/GÜMÜŞHANE) VE YAKIN ÇEVRESİNİN REKREASYON POTANSİYELİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR YÖNTEM UYGULAMASI

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 44, 61 - 84, 20.12.2020

Yıldırım Atayeter Uğur Tozkoparan Onur Yayla

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.746754

Cited By: 3

Öz

Günümüzde turistlerin tercihleri, daha önce el değmemiş, fiziki ve beşeri coğrafya potansiyeli ile ön plana çıkan, alternatif turizm faaliyetleri açısından zengin kaynaklara sahip sahalara doğru yönelmiştir. Son yıllarda, ülkemize gelen turistlerin kitle turizmine hitap eden sahil kesimlerinden ülkemizin iç kesimlerinde yer alan çeşitli destinasyonlara yönelmeleri değişen bu turist tercihlerinin bir sonucu olarak görülebilir. Türkiye’de, Karadeniz Bölgesi’nde değişen bu turist tercihlerine cevap verebilecek çok sayıda destinasyon yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümü’nde yer alan Gümüşhane ili de, işte bu doğal ve kültürel turistik öğeleri ile alternatif turizm açısından ön plana çıkan illerimizden biridir.
Gümüşhane ili, Torul ilçesine bağlı Altınpınar Köyü sınırları içerisinde yer alan Altınpınar (Limni ) Gölü ve yakın çevresi, yörenin alternatif turizm açısından potansiyel barındıran alanlarından biridir. Bu araştırma ile son yıllarda Karadeniz Bölgesine yönelik artan turizm talebi dikkate alınarak Altınpınar Gölü’nün rekreasyon - turizm potansiyelini tespit etmek, bu sahanın tanıtımını yaparak koruma odaklı bir planlamayla yöre insanının ve turistlerin kullanımına sunmak amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri, alan yazından, Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğü’nden temin edilen etüt raporundan ve yörede gerçekleştirilen saha çalışmalarından elde edilmiştir. Bu kapsamda, öncelikle Altınpınar (Limni) Gölü ve yakın çevresinin fiziki ve beşeri coğrafya özellikleri ortaya konulmuştur. Ayrıca, Gülez’in (1990) geliştirdiği Orman İçi Rekreasyon Değerlendirme (ORPD) yöntemi kullanılarak Altınpınar Gölü ve yakın sahasının rekreasyon potansiyeli belirlenmiştir. Bu işlem yapılırken Altınpınar Gölü’nün yakın bir lokasyonda ki Zigana-Limni Gölü ile benzerliklerinden hareket edilerek bu gölün içinde olduğu sahanın muhtemel tabiat parkı olasılığı ve turistik bir destinasyon olarak planlanması için öneriler getirilmiştir.
Saha çalışmaları ve Gülez yöntemine göre yapılan değerlendirmeler sonucunda, Altınpınar (Limni) Gölü ve yakın sahasının rekreasyon potansiyeli değeri %51 olarak tespit edilmiştir. Gülez yöntemine göre bu değer sahanın orta düzeyde bir rekreasyon potansiyeline sahip olduğunu ifade etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, Turizm Coğrafyası, Altınpınar Gölü, Alternatif Turizm, Rekreasyon, Alternative tourism

Teşekkür

Arazi çalışmalarının gerçekleştirilmesinde sundukları katkılardan ötürü Süleyman TAŞDELEN ile Vehbi YALÇIN'a; araştırma sahası ile ilgili verilerinden istifade ettiğimiz T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğüne teşekkür ederiz.

A Method Application for Determination of Recreation Potential of Altınpınar (Limni) Lake (Torul/Gümüşhane) and Its Surroundings

Öz

Today, the preferences of the tourists have been directed towards the fields that have not been touched before, with the potential of physical and human geography, and have rich resources in terms of alternative tourism activities. In recent years, the arrival of tourists coming to our country from the coastal areas that appeal to mass tourism to various destinations in the interior of our country can be seen as a result of these changing tourist preferences. The Black Sea Region has many destinations that can respond to changing tourist preferences, in Turkey. Gümüşhane province, located in the Eastern Black Sea Region of the Black Sea Region, is one of our provinces that stand out in terms of alternative tourism with its natural and cultural touristic elements.
Altınpınar (Limni) Lake, which is located within the borders of Altınpınar Village of Torul district of Gümüşhane province, and its immediate surroundings, is one of the potential areas of the region in terms of alternative tourism. With this research, it has been aimed to determine the recreation - tourism potential of Altınpınar Lake by taking into consideration the increasing tourism demand for the Black Sea Region in the recent years and to present it to the use of local people and tourists with a protection-oriented planning. The data of the research was obtained from the literature, the study report obtained from the Ministry of Agriculture and Forestry, Nature Conservation and National Parks 12th Regional Directorate and field studies conducted in the region. In this context, firstly, physical and human geography features of Altınpınar (Limni) Lake and its immediate surroundings are revealed. In addition, recreation potential of Altınpınar Lake and its nearby area was determined by using the Forest Recreation Evaluation (ORPD) method developed by Gülez (1990). While doing this process, suggestions were made for the probability of the nature park and the planning of the area in which this lake is located as a touristic destination based on the similarities of the Altınpınar Lake with the Zigana-Limni Lake at a nearby location.
As a result of the field studies and evaluations made according to the Gülez method, the recreation potential value of Altınpınar (Limni) Lake and its nearby area was determined as 51%. According to the Gülez method, this value indicates that the site has a moderate recreation potential

Anahtar Kelimeler

Geography, Tourism Geography, Altınpnar Lake

Kaynakça

• Akpınar, E., & Bulut, Y. (2010). Ülkemizde alternatif turizm bir dalı olan ekoturizm çeşitlerinin bölgelere göre dağılımı ve uygulama alanları. II. Uluslararası Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs 2010, Cilt 4, 1575-1594.
• Aklıbaşında, M., & Bulut, Y. (2014). Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanılarak turizme ve rekreasyona uygun arazilerin analizi. Çevresel izleme ve Değerlendirme, 186, 5711-5719.
• Anonim. (2020). Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceleristatistik.aspx?k=A&m=GUMUSHANE
• Altunöz, Ö., Tırıl, A., & Arslan, Ö.E. (2014). Hamsilos tabiat parkı’nın rekreasyon potansiyelini belirlemeye yönelik bir araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 1(1), 20-38.
• Arslan, Y. (2003). Erdek ve çevresinin ekoturizm açısından değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(13), 29-53.
• Atayeter, Y., Tozkoparan, U., Yayla, O., & Sakar, T. (2018). Coğrafi bir mekân olarak Burdur ilinin doğa turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi. B. Eryılmaz, K. Özlü, Y.B. Kesin, & C. Yücetürk (Ed.), Sosyal bilimlerde güncel akademik çalışmalar içinde (s. 683-719). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Atayeter, Y., Tozkoparan, U., & Yayla, O. (2018). Halgent şelalesi (Gümüşhane). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (45) , 260-277.
• Atayeter, Y., Yayla, O., & Tozkoparan, U. (2019). Gümüşhane Tekke (Çorçol) şelalesi ve turizm potansiyeli. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(42), 103-122.
• Atayeter, Y., Yayla, O., & Tozkoparan, U. (2020). Tekeli Gölü’nün (Kop Dağı/Bayburt) fiziki coğrafyası ve turizm potansiyeli açısından önemi. T. Erdoğan, A. Temizer, R. İnan (Ed.), Sosyal bilimlerde akademik çalışmalar içinde. (s. 1–26). Montenagro: İvpe.
• Aydınözü, D., İbret, Ü., & Aydın, M. (2012). Kastamonu Ilgaz Dağı Milli Parkında arazi kullanımının analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, S. 26, s. 108-123.
• Birinci, S., Zaman, M., & Bulut, İ. (2016). Limni Gölü tabiat parkının gümüşhane rekreasyon potansiyeli. Uluslar Arası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal Of International Social Research), 9(46), 285–294.
• Birinci, S., Kaymaz, Ç.K., & Camcı, A. (2017). Bulut (Tar) şelalesi ve çevresinin rekreasyon potansiyeli. Kongresi F. Alaeddinoğlu, E. Cihangir, M. Şeremet (Ed.), Uluslararası Batı Asya Turizm Araştırmaları içinde (s. 461-477). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Bozok, D., & Özdemir, Yılmaz, G. (2011). Eko Turizm. N. Hacıoğlu, & C. Avcıkurt (Ed.), Turistik Ürün Çeşitlendirmesi içinde (s. 111-136). Ankara: Nobel Yayıncılık. Buckley, R. (1994). A framework for ecotourism. Annals of Tourism Research, 21(3), 661-669.
• Chen, A.H., & Peng, N. (2016). Examining Chinese Tourists’ Nature-Based Tourism Participantion Behavior: Incorporating Environmental Concern into a Constraint-Negotiation Model, Tourism Analysis, 21(2-3), 189-202.
• Çalık, F., Başer, A., Ekinci, N. M., & Kara, T. (2013). Tabiat parklarının sportif rekreasyon potansiyeli modellemesi (Ballıkayalar Tabiat Parkı örneği). Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 8(2), 35-51.
• Doğanay, S., & Alım, M. (2003). Coğrafi bir tanıtım: Yedigöller (Uzundere) günübirlik rekreasyon alanı. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 30, s.127-137.
• Emekli, G. (2001). Bergama’nın Turizm Coğrafyası ve Turizmin Sosyo- Ekonomik Etkileri. İzmir: Bergama Belediyesi Kültür Yayınları.
• Eröz, S., & Aslan, E. (2017). Istranca (Yıldız) ormanlarının rekreasyon potansiyelinin gülez metodu ile değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi, 9, 83-107.
• Golijanin, J. (2017). Relief evaluatıon for the purposes of recreation and tourism – case study ravna mountaın and pale valley. Paper presented at the International Scientific Conference Geobalkanıca, Serbian.
• Gül, S., & Yılmaz, A. (2019). Samsun şehri kıyı şeridinin rekreasyon potansiyelinin Gülez’in açık hava rekreasyon potansiyelinin değerlendirilmesi yöntemi ile belirlenmesi, Coğrafi Bilimler Dergisi/Turkish Journal of Geographical Sciences, 17(2), 318-344, doi: 10.33688/aucbd.567426.
• Gülez, S. (1980). Doğu Karadeniz kıyı şeridinde rekreasyon potansiyelinin saptanması ve değerlendirilmesi. KFÜ Orman Fakültesi Dergisi, 3(1), 105-132.
• Gülez, S. (1990). Orman içi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi İçin Bir Değerlendirme Yöntemi. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 10 (2), s. 132-147.
• Harita Genel Komutanlığı, 1/25000 Ölçekli Trabzon H42-b1 paftası.
• Jeomorfoloji Derneği, Turkish Society for Geomorphology. (2019). Dipsiz Göl (Gümüşhane) Kazısı Hakkında Jeomorfoloji Derneği Görüşü. Erişim adresi: http://www.jd.org.tr/icerik/dipsiz-g%C3%B6l-hakk%C4%B1nda-bas%C4%B1n-duyurusu .
• Jūrmalis, E., & Lībiete, Z. (2019). Developıng a framework for characterızıng recreational potential of forest areas using weighted crıteria analysis. Research For Rural Development, 1, 89-94.
• Kaypak, Ş. (2010). Ekolojik turizmin sürdürülebilirliği. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2/2, 93-114.
• Kervankıran, İ., & Temurçin, K. (2013). Afyonkarahisar ilinde ekoturizme yönelik yerel halkın yaklaşımları. Presented at the Türkiye Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi, İstanbul.
• Ketin, İ. (1966). Anadolunun Tektonik Birlikleri. M.T.A. Dergisi, S.66, s. 20-37.
• Şimşek, D,. & Korkut, D. (2009). Kıyı şeridi rekreasyon potansiyelinin belirlenmesinde bir yöntem uygulaması: Tekirdağ merkez ilçe örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (3), 315-327.
• Köse, A. (1997). Kaz Dağlarında doğal çevre özelliklerine dayanan günübirlik rekreasyon alanlarına üç örnek: Ayazma, Pınarbaşı ve Sütüven. Türk Coğrafya Dergisi, S. 32, s. 237-262.,
• Kuter, N., & Ünal, H. E. (2009). Sürdürülebilirlik kapsamında ekoturizmin çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel etkileri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9(2), 146-156.
• Mc Harg, I. L. (1992). Processes as values. In Desing with nature. Newyork:.Published for The American Museum of Natural History.
• Morgül, Ş. (2014). Kırklareli ilinde eko turizm olanakları. Electronic Journal of Vacational Colleges, 4(4), 27-38.
• Ödemiş, M., & Hassan, A. (2019). Gümüşhane’nin eko-turizm potansiyelinin kavramsal analizi ve bu potansiyelin değerlendirilmesine yönelik öneriler, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(Ek Sayı), 59-70.
• Özdemir, Ü., Zaman, S., & Sever, R. (2004). Rekreasyonel Açıdan Ulukaya Şelalesi ve Kanyonu. Doğu Coğrafya Dergisi.
• Özdemir, Ü. (2011). Safranbolu'nun Kültürel Miras Kaynakları Ve Korunması. Eastern Geographical Review, 16(26).
• Özgüç, N. (2017). Turizm Coğrafyası Özellikler ve Bölgeler, İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Özkan, M.B. (2002). Kırsal Rekreasyon Alan Planlaması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İzmir.
• Pädam, S., & Ehrlich, Ü. (2011). The Foregone Recreation Value of Lake Ülemiste. Discussions on Estonian Economic Policy,19 (1), 172-185.
• Polat, S., & Aktaş Polat, S. (2016). Rekreasyonel tabiat parklarının korunan alanlar kapsamında incelenmesi Mersin ili örneği. NWSA: Social Sciences, 11(2), 85–115.
• Sandal, E., & Kandemir, N. (2013). Kahramanmaraş İlindeki günübirlik rekreasyon alanlarının potansiyelinin belirlenmesi ve kullanımı ile ilgili sorunlar. Türk Coğrafya Dergisi, (60), 25-36.
• Solmaz, F. (1998). Gümüşhane Çevresinde Karst Şekilleri. Türk Coğrafya Dergisi. S.33, s.151-162.
• Somuncu, M. (2003). Türkiye’de koruma altındaki dağlık alanlarda turizm/rekreasyon ve çevre etkileşimi: Aladağlar ve Kaçkar Dağları Milli Parkı örnekleri, Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumunda sunulmuş bildiri. Ege Üniversitesi: İzmir.
• Somuncu, M., & Ceylan, S. (2015). Dağ otlaklarından dağ sayfiyelerine: Doğu Karadeniz bölgesi yaylalarındaki işlevsel değişim. 3. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Sulhan, Ö. F., Çetin, M., & Şevik, H. (2016). Abana da uzun vadeli peyzaj aktivitelerinin değerlendirilmesi. Presented At The Ist International Abana Symposium From Past To Present Kastamonu/City-Culture-Identity (I. Uluslararası Abana Sempozyumu Geçmişten Günümüze Kastamonu/Kent-Kültür-Kimlik), Kastamonu.
• Taşlıgil, N. (1994). Spil Dağı Milli Parkı. Türk Coğrafya Dergisi. S. 29, s. 257-268.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023, Eylem Planı 2007-2013, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğü. (2016). Altınpınar Tabiat Parkı Etüt Raporu. Rize : Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğü.
• Temurçin, K. (2004). Isparta ili ekonomik coğrafyası (Ph.D. dissertation). Ankara Unıversıty.
• Temurçin, K., Atayeter, Y., & Tozkoparan, U. (2019). Salda Gölü ve çevresinin turizm potansiyeli ve Yeşilova ilçesi’nin sosyo-ekonomik yapısına etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(47), 40-63.
• TIES (The International Ecotourism Society). (2015). TIES announces ecotourism principles revision. [Çevrim-içi: http://www.ecotourism.org/news/ties-announces-ecotourism-principles-revision], Erişim tarihi: 01.08.2018.
• Tıraş, M. (2008). Kahramanmaraş’ta günübirlik rekreasyon alanına bir örnek: Başkonuş, Doğu Coğrafya Dergisi, S. 20, s. 35-43.
• Tuğun, Ö., & Karaman, A. (2014). Çekirdek köylerin eko turizme kazandırılması için sürdürülebilirlik kavramı çerçevesinde bir model. Megaron, 9(4), 321-337.
• Türker, G.Ö., Türker, A., & Güzel, Ö. (2014). Turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında Dalyan destinasyonunun rekreasyon potansiyelinin değerlendirilmesi. International Journal of Sport Culture and Science, 2(2), 70-86.
• Yaşar, O. (2000). Ülkemizde milli park ve benzer statüdeki alanların dağılımı. Türk Coğrafya Dergisi, S. 35, S. 181-201.
• Yaşar, O. (2001). Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı (Barış Parkı), yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Türk Coğrafya Dergisi, S. 36, S. 171-201.
• Yeşil, M. (2017). Recreatıonal Potential of Çambaşı Plateau of Ordu Province. International Educational Applied Scientific Research Journal, 2(12), 39-42.
• Yeşil, M., & Beyli, K.N. (2018). Ordu-Boztepe's tourism and recreation potential with Boztepe's contribution on the city ımage. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 6(3), 291-298.
• Yeşil, P., & Hacıoğlu, V. (2018). Limni Gölü tabiat parkı peyzaj değerlerinin rekreasyonel açıdan değerlendirilmesi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology, 6(6), 680-688.
• Yılmaz, H., Karaşah, B., & Erdoğan Yüksel, E. (2009). Gülez yöntemine göre Kafkasör Kent Ormanı'nın rekreasyonel potansiyelinin değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10 (1), 53-61.
• Zengin, B., Koç, D., & Ulama, Ş. (2019). Kastamonu ilinin doğa turizmi potansiyelinin alternatif turizm kapsamında değerlendirilmesi. Safran Kültür Ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 251-274.
• Zeybek, H., Aylar, F., & Dinçer, H. (2019). Değirmendere Şelalesi (Ulus/Bartın), Doğal Ortam Özellikleri ve Turizm Potansiyeli. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 333-357.
• İnternet Kaynakları Gümüşhane Gentr (2020). https://www.gumushane.gen.tr/v2/videolari/dipsiz-göl; Erişim Tarihi: 27.05.2020.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020). https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0; Erişim Tarihi: 23.03.2020.
• Türkçe Sözlük (2020). https://sozluk.gov.tr/?kelime=birbiri%20için%20yaratılmış%20olmak; Erişim Tarihi: 28.03.2020.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü (2020), https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler istatistik.aspx?k=A&m=GUMUSHANE; Erişim Tarihi: 09.04.2020