ERZİNCAN İLİ ARAZİ KULLANIMININ (2000-2018 YILLARI ARASI) CORINE SİSTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 44, 125 - 150, 20.12.2020

Pınar Polat , Fatih Yalçın

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.784390

Cited By: 7

Öz

Son yıllarda, arazi örtüsü/kullanımı değişikliklerinin ulusal ve uluslararası ölçekte tutarlı bir şekilde analiz edilmesine olanak sağlayan yeni veri kümeleri kullanıma sunulmuştur. Bunlardan biri de Avrupa ölçeğinde çevresel veri temin etmekle yükümlü olan European Environment Agency – EEA (Avrupa Çevre Ajansı) tarafından metodolojisi geliştirilen ve Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı 39 ülkede uygulamaya alınan CORINE sistemidir. Bu çalışmada CORINE (Coordination of Information on the Environment-Çevresel Bilgi Koordinasyonu) sistemine göre Erzincan ilinde 2000-2018 yılları arasında arazi örtüsü/kullanımının mevcut durumu, arazi örtüsü kullanımında meydana gelen değişimlerin tespit edilmesi ve değişimin nedenlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Erzincan ilinde CORINE sistemine göre arazi örtüsü/kullanımı türleri belirlenmiş ve il sınırları içerisinde toplamda 2000 yılına ait 25, 2018 yılına ait 27 farklı 3. düzeyde arazi örtüsü/ kullanım kategorisi tespit edilmiştir. Bu sınıfların her iki dönem için alansal hesaplamaları yapılarak 2000-2018 yılları arasında arazi örtüsü/kullanım durumu ortaya konulmuştur. Sonuçta Erzincan ilinde 18 yıllık zaman zarfında 3020.4 km2’lik arazi örtüsü/kullanım farklılaşmasının olduğu anlaşılmıştır. İl arazi üzerinde en yaygın arazi kullanım sınıfını seyrek bitki örtüsü ile kaplı alanlar oluşturmaktadır. En çok farklılaşmanın ise çıplak kayalıklar (-847.1 km2) ve seyrek bitki örtüsüyle kaplı alanlarda (+739,9 km2) meydana geldiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arazi Örtüsü, Arazi Kullanımı, Corine Sistemi

Destekleyen Kurum

Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

Proje Numarası

SBA-2020-670

Evaluation of Land Use in Erzincan Province (Between 2000-2018) with the CORINE System

Öz

In recent years, new data sets have been made available, which makes it possible to analyze changes in land cover/use on the national and international scale. One of them is CORINE system, the methodology of which has been developed by the European Environment Agency - EEA, which is responsible for providing environmental data throughout Europe, and put into practice in 39 countries including Turkey. The present study aims to reveal the current situation of land cover/use for the years between 2000 and 2018 in Erzincan, according to the CORINE (Coordination of Information on the Environment) system, to identify changes in land cover/use, and to determine the reasons for these changes. In Erzincan province, land cover/use types were determined according to the CORINE system and 25 different 3rd-degree land cover/use categories were determined in the year 2000, and 27 in the year 2018. The areal calculations of these classes for both periods were made and the land cover/use status was revealed for the years between 2000 and 2018. In conclusion, it was seen that there was a differentiation of land cover/use of 3020.4 km2 in Erzincan during this 18-year period. The most common use class of the lands in the province is the areas covered with sparse vegetation. It was determined that the largest differentiation occurred in bare rocks (-847.1 km2) and in areas covered with sparse vegetation (+739,9 km2).

Anahtar Kelimeler

Land Cover, Land Use, CORINE System, Erzincan.

Proje Numarası

SBA-2020-670

Kaynakça

• Akkan, E. (1964). Erzincan Ovası ve Çevresinin Jeomorfolojisi (Ankara Üni). D.T.C. F Yayınları Sayı:153, Ankara.
• Akpınar, E., & Yiğit, D. (2011). Ekolojik Faktörlerin Karaerik Üzüm Çeşidi Yetiştiriciliğine Etkileri. Doğu Coğrafya Dergisi, 11(16), 39–61.
• Akyıldız, D., Kılıç, D.T. (2006). Ekşisu Sazlığı, Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T., Lise, Y. (Ed.) İçinde, Türkiyenin Önemli Doğa Alanları Cilt 1. Ankara: Doğa Derneği.
• Altınok, Y. (1995). Erzincan Yöresinin Deprem Tehlikesi. Jeofizik Dergisi, 9(1), 245–249.
• Ardos, M. (1995a). Türkiye Ovalarının Jeomorfolojisi Cilt I (2. baskı). İstanbul: Çantay Kitapevi.
• Ardos, M. (1995b). Türkiye Ovalarının Jeomorfolojisi Cilt II (2. baskı). İstanbul: Çantay Kitapevi.
• Atabay, S., & Ayaşlıgil, T. (2005). Bölüm 2: Doğal Yapı. İçinde Ekonomik- Toplumsal- Mekânsal Örgütlenme İçin Dar Bölgeli Polarize Modeli Erzurum, Erzincan Bayburt Bölgesel Gelisme Planı, Analitik Rapor, Kitap: 1. (s. 2/49), İstanbul: UNDP- YTÜ.
• Balabanlı, C., Türk, M., & Yüksel, O. (2005). Erozyon ve Çayır-Mera İlişkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(2), 23–34.
• Başıbüyük, A., & Akpınar, E. (2010). Erzincan Atasözlerinin Coğrafi Analizi. Turkish Studies, 5(2), 862–877.
• Bossard, M., Feranec, J., & Otahel, J. (2000). CORINE Land Cover Technical Guide: Addendum-2000. Copenhagen: European Environment Agency, vol. 40. Technical Report, 105 p.
• Channan, S., Townshend, J., Sexton, J., Feng, C. H. M., Masek, J., Vermote, E., Collins, K., Noojipadi, X. S. P., Kim, D., & Song, D. (2012). Global Forest Cover Change Mapping at Landsat Resolution, G. Espindola (Ed.) İçinde, Perspectıve Inter-Dıscıplınarıty, Human-Envıronment Interactıons And The All-Sıdedness Of Man (s. 20-21), São Paulo - Brazil: National Institute for Space Research- INPE Earth System Science Centre- CCST.
• Chaudhary, B. S., Saroha, G. P., & Yadav, M. (2008). Human Induced Land Use/Land Cover Changes in Northern Part of Gurgaon District, Haryana, India: Natural Resources Census Concept. Journal of Human Ecology, 23(3), 243–252.
• Çölkesen, İ., & Yomralıoğlu, T. (2014). Arazi Örtüsü ve Kullanımının Haritalanmasında WorldView - 2 Uydu Görüntüsü ve Yardımcı Verilerin Kullanımı. Harita Dergisi, 152(2), 12–24.
• Çuhadaroğlu, F., Kara, R., & Ustaoğlu, E. (1992). Deprem ve Erzincan 13 Mart 1992 Erzincan Depreminin Öncesi, Deprem Olayı ve Sonrası İle İlgili Bir İnceleme. İstanbul: Mega Basım Yayın.
• Dikmen, A. Ç., & Gül, A. (2015). Türkiye’de Arazi Kullanımı Dinamikleri ve Madencilik Sektöründe Yaşanan Mekansal Değişimler. Y. Umucu, S. Özün (Ed.), İçinde 5. Madencilik ve Çevre Sempozyumu Bildiriler Kitabı (26-27 Kasım 2015, (ss. 195-210), Antalya.
• Duhamel, C. (2009). Land-use and Land-Cover, Including Their Classification. W. H. Verheye (Ed.), İçinde Encyclopedia of Land Use, Land Cover and Soil Sciences, 1, 80–100.
• Efe, R., & Sönmez, S. (2006). Ekolojik ve Floristik Özelliklerine Göre Türkiye Orman Vejetasyonunun Bölgesel Dağılımı. Içinde TÜCAUM-IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiri Kitabı-Avrupa Birliği Sürecindeki Türkiye’de Bölgesel Farklıklıklar (25-26 Mayıs 2006. (ss. 81–90), Ankara.
• Ellis, E., & Pontius, R. (2007). Land-use and Land-Cover Change. C. J. Cleveland (Ed.) İçinde, Encyclopedia of Earth. Washington, D.C.: Environmental Information Coalition, National Council for Science and the Environment.
• Erkan, H., Seylam, S. G., & Yaşayan, A. (2011). Arazi Yönetimi Kavramı ve Türkiyede Gereksinimi. Içinde TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı (18-22 Nisan 2011). Ankara.
• Erzincan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2019). Erzincan İli 2018 Yılı Çevre Durum Raporu (Erzincan-2019/Revize), Erzincan: Erzincan Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü.
• Erzincan Tarım İl ve Orman Müdürlüğü. (2020). Erzincan İli 2020 Yılı Tarımsal Veriler Brifing Raporu. Erzincan: Erzincan Tarım İl ve Orman Müdürlüğü.
• ETC/LC (European Topic Centre / Land Cover) (1994). CORINE Land Cover. Commission of the Europe- an Communities, Retrieved 14.12.2007 from https://www.eea.europa.eu/publications/COR0-part1.
• ETC/LC (European Topic Centre / Land Cover) (1995). CORINE Land Cover. Commission of the Europe- an Communities, Retrieved 14.12.2007 fromhttp://www.eea.europa.eu/publications/COR0-landcover.
• European Communities. (2001). Manual of Concepts on Land Cover and Land Use İnformation Systems., Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
• Gözener, B., Kaya, Y., & Sayılı, M. (2014). Erzincan İli Üzümlü İlçesinde Cimin Üzümü Üretimi ve Pazarlama Durumu. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 9, 74–80.
• Gülersoy, A. E. (2014). Yanlış Arazi Kullanımı. Elektronik Sosyal Bilgiler Eğitimi Dergisi, 1(2), 49–128.
• Güre, M. (2009). Avrupa Birliği CORINE Arazi Kullanımı Sınıflandırma Sistemi ve Çanakkale İli Uygulaması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Gürsoy, E., & Macit, M. (2013). Erzincan İli Büyükbaş Hayvan Varlığı, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 24(1), 53–62.
• Hayli, S. (1995). Erzincan Ovasının Beşeri ve İktisadi Coğrafyası. Basılmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Hayli, S. (2002a). Erzincan Ovasında Genel Arazi Kullanımı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 1–24.
• Hayli, S. (2002b). Erzincan Ovasında Tarımın Başlıca Özellikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 1–29.
• Kara, A., Çakal, Ş., Tavlaş, A., Yazıcı, A., Aygün, C., & Avağ, A. (2009). Kuzeydoğu Anadolu’da Çayır ve Mera Kullanımı İle İlgili Alışkanlıklar ve Problemler. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 16(1), 7–18.
• Karadağ, Y., Çınar, S., Taşyürek, T., Gökalp, S., & Özkurt, M. (2016). Tokat-Kazova Ekolojik Koşullarında Bazı Çok Yıllık Yem Bitkilerinin Verim ve Kalitelerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(2), 206–212.
• Karadeniz, V., & Altınbilek, S. (2018). Erzincan İlinin Topografik Analizi ve İdari Sınırlar İlişkisi, Bazı Sorunlar. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE), 11(1), 283–304.
• Karartı, Z., Ünalan, F., & Kaygusuzoğlu, H. (2010). Erzincan İl Çevre Durum Raporu. Erzincan: Erzincan Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü. Kaya, M. (2011). Erzincan İklim ve Meteoroloji Verileri. Tesisat Mühendisliği Dergisi, 34–42.
• Koca, Y. K., Doran, İ., & Kılıç, T. (2009). Arazi Sınıflandırma Yöntemi CORINE’e Eleştirel Bir Yaklaşım. İçinde TÜCAUM-V. Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı (16-17 Ekim 2008), (ss. 71–80). Ankara.
• Kurtuluş, C. (1993). Erzincan Depremi ve Sonuçları. 2. Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansıı Bildiri Kitabı (10 Mart 1993), (ss. 310–318). Ankara.
• Kuzeydoğu Kalkınma Ajansı. (2019). Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi Senaryo Bazlı İl Gelişim Stratejleri ve Eylem Planı-Erzincan. Erzincan: KUDAKA.
• Kuzulugil, A., Yıldız, N. D., & Aytatlı, B. (2016). Erzincan Kimliğinin Bir Parçası Olan Üzüm Bağlarının Kırsal Peyzaj Değeri Üzerine Bir Araştırma. H. Akın (Ed.) İçinde, Uluslararası Erzincan Sempozyumu ( 28 Eylül-01 Ekim 2016), (C. 3, ss. 555–562). Erzincan.
• Lambin, E. F., Turner, B. L., Geist, H. J., Agbola, S. B., Angelsen, A., Folke, C., Bruce, J. W., Coomes, O. T., Dirzo, R., George, P. S., Homewood, K., Imbernon, J., Leemans, R., Li, X.,
• Moran, E. F., Mortimore, M., Ramakrishnan, P. S., Richards, J. F., Steffen, W., … Veldkamp, T. A. (2001). The causes of land-use and land-cover change: moving beyond the myths. Global Environmental Change 11 (4), 261-269.
• Lwuji, M., Amangabara, G., Anyanwu, S., & Ukaegbu, K. O. E. (2017). Analysis of Land Use and Land Cover Dynamics in Orlu , Nigeria Analysis of Land Use and Land Cover Dynamics in Orlu , Nigeria. Asian Journal of Environment & Ecology, 4(1), 1–10.
• Majumder, B. (2011). Land Use and Land Cover Change Detection Study at Sukinda Valley using Remote Sensing and GIS. Department of Mining Engineering National Institute of Technology, Rourkela.
• Mortan, K. (1991). Erzincan Stratejik Planı (1991-2006). İstanbul: Teknografik Matbacılık.
• Orhan, F. (2019). Cumhuriyet Döneminde Başlıca Nüfus ve Yerleşeme Özellikleri. H. Akın (Ed.) İçinde, Erzincan 2019 (ss. 277–294), Ankara: Erzincan Valilik Yayınları, Uyum Ajans.
• Özşahin, E., Eroğlu, İ., & Pektezel, H. (2016). Erzincan İlinde Yerleşmelerin ve Nüfusun Yükselti Basamaklarına Göre Dağılımı. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDE), 9(1), 143–156.
• Özür, N. K., & Ataol, M. (2018). Coğrafya Araştırmalarında CORINE Verilerinin Kullanılması. İçinde TÜCAUM-30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu (3-6 Ekim 2018), (ss. 893–906). Ankara.
• Özyiğit, M. (2017). Doğu Anadolu Araştırmaları Işığında Erzincan Refahiye İlçesinde Keramiklerin Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzincan.
• Poongothai, S., Sridhar, N., & Shourie, R. A. (2014). Change Detection of Land use/ Land Cover of a Watershed using Remote Sensing and GIS. International Journal of Engineering and Advanced Technology (IJEAT), 3(6), 2249–8958.
• Rawat, J. S. (2015). Monitoring land use / cover change using remote sensing and GIS techniques : A case study of Hawalbagh block , district Almora , Uttarakhand , India.
• The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, 18(1), 77–84.
• Sarı, H., & Özşahin, E. (2016). CORINE Sistemine Göre Tekirdağ İlinin AKAÖ (Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü) Özelliklerinin Analizi. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 30(1), 13–26.
• Sarıyılmaz, F. B., & Musaoğlu, N. (2016). Uydu Görüntülerinden Üretilen Arazi Örtüsü/Kullanımı Haritalarında Doğruluk Analizi: LUCA Metodolojisi. İçinde 6. Uzaktan Algılama- CBS Sempozyumu (UZAL-CBS, 5-7 Ekim 2016), (ss. 86–91). Adana.
• Şengezer, B. (2005). Bölüm 5: Tarım. Içinde Ekonomik- Toplumsal- Mekânsal Örgütlenme İçin Dar Bölgeli Polarize Modeli Erzurum, Erzincan Bayburt Bölgesel Gelisme Planı, Analitik Rapor, Kitap: 1. (s. 5/20), İstanbul: UNDP- YTÜ.
• Şengezer, B. S. (1993). 13 Mart 1992 Meydana Gelen Erzincan Depreminin Hasarlarının Mahallelere Göre İncelenmesi. İçinde 2. Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı (10 Mart 1993), (ss. 404–415). Ankara.
• Şengün, M. T., Siler, M., & Taşkıran, P. (2012). Dumanlıdağ’da (Erzincan-Refahiye) Sarıçam ((Pinus sylvestris L.) Ormanlarının Fiziki Coğrafya Koşulları İle İlişkisi. NWSA-New World Sciences Academy, 7(3), 35–49.
• Serhat Kalkınma Ajansı. (2011). Doğu Anadolu Bölgesi Büyükbaş Hayvancılık Çalıştay Raporu. SERKA.
• Sertel, E., Musaoğlu, N., Alp, G., Algan, I. Y., Kaya, Ş., Yüksel, B., & Yılmaz, A. (2018). 1:25.000 Ölçekli Ulusal Arazi Örtüsü/Kullanımı Sınıflandırma Sistemi ile HGK TOPOVT Veritabanının Karşılaştırılması. Harita Dergisi, 160, 34–46.
• Somuncu, M., Akpınar, N., Kurum, E., Çabukkaya, N., & Eceral, T. Ö. (2010). Gümüşhane Đli Yaylalarındaki Arazi Kullanımı ve İşlev Değişiminin Değerlendirilmesi: Kazıkbeli ve Alistire Yaylaları Örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 2(2), 107–127.
• Steenmans, C., & Bergström, R. (1998). State of Play of the EEA European Topic Centre on Land Cover. Içinde Land Cover and Land Use İnformation Systems for European Union Policy Needs (ss. 37–43). European Communities, Proceedings of the seminar 21 - 23 January 1998, Luxembourg.
• Sudhakar, S., & Rao, K. S. (2010). Land Use and Land Cover Analysis. P. S. Roy, R. S. Dwivedi, D. Vijayan (Ed.) İçinde, Remote Sensing Applications (s. 21–48), Indian: NRSC (National Remote Sensing Centre).
• Sunkar, M., & Taşkıran, P. (2011). Ekşisusazlığı (Erzincan) Oluşumu, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. E. Aktoklu, M. Yıldız (Ed.) İçinde, II. Türkiye Sulak Alanlar Kongresi (22-24 Haziran 2011), (s. 298). Kırşehir.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2019). CORINE Sistemi/Tarım ve Orman Bakanlığı-Arazi Örtüsü İstatistikleri (Metaveri).
• https://CORINE.tarimorman.gov.tr/CORINEportal/files/metaveri.pdf, Erişim Tarihi: 04.06.2020.
• TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2019). Erzincan İlinin 2019 Nüfus Verileri. Ankara: TUİK (http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059).
• Tunçdilek, N. (1985). Türkiye’ de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul: İ. Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 3, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3279.
• URL 1. (2020). Copernicus Land Monitoring Services/CORINE Land Cover 2000-2018 Raster and Vector Data. https://land.copernicus.eu/pan-european/CORINE-land-cover, Erişim Tarihi: 04.06.2020.
• URL 2. (2020). Copernicus Land Monitoring Services. https://land.copernicus.eu/user-corner/technical-library/CORINE-land-cover-nomenclature-guidelines/html/index-clc-212.html, Erişim Tarihi: 04.06.2020.
• Vitousek, P. M., Mooney, H. A., Lubchenco, J., & Melillo, J. M. (1997). Human domination of Earth’s Ecosystems. Science, 277, 494–499.
• Weber, J., & EEA (European Environment Agengy). (2009). Land Cover Classification for Land Cover Accounting. İçinde 14th Meeting of the London Group on Environmental Accounting 27 – 30 April 2009, ( Session: 4, Point: 11) Canberra.
• Yazıcı, H. (1995). Sansa Boğazı’nın (Erzincan) Kara ve Demiryolu Ulaşımındaki Önemi. Doğu Coğrafya Dergisi, 1(1), 456–473.
• Yeşilbaş, N., & Kapan, K. (2019). Cumhuriyet Dönemi’nden Günümüze Erzincan’da İmalat Sanayinin Süregelen Gelişimi ve Yapısı. B. Gönençligil, T. A. Ertek, İ. Akova, E. Elbaşı (Ed.) İçinde, 1. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi Bildiri Kitabı (20-22 Haziran), (ss. 879–889). İstanbul.