ERMENİSTAN’IN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ ve YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 45, 55 - 76, 30.06.2021

Reyhan Rafet Can

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.904615

Öz

Ermenistan sınırlı enerji kaynaklarına sahiptir ve toplam enerji talebinin ancak bir kısmını yerli kaynaklardan karşılayabilmektedir. Ermenistan'ın onaylanmış petrol veya doğal gaz rezervleri yoktur ve bu nedenle ithal edilen enerji kaynaklarına büyük ölçüde bağımlıdır. İthal yakıt kaynakları enerji talebinin tamamını karşılar. Yerli birincil enerji kaynakları ülkenin enerji talebinin yalnızca %35'ini karşılarken, ülkede üretilen elektriğin %42’si termik, %29’u hidroelektrik ve %29’u da nükleer enerjiden elde edilir. Ermenistan'da yıllık elektrik üretimi 7-7,2 milyar kWh iken, kişi başına elektrik tüketimi yaklaşık 1.500 kWh elektriğe ulaşmaktadır. Bu çalışmada Ermenistan’ın mevcut enerji yapısının yanı sıra, güneş, rüzgâr, jeotermal, hidrojen enerjisinin yanı sıra küçük hidroelektrik santralleri ve biyogazın enerji potansiyellerini analiz etmekte, bunların gelişim trendlerini ve Ermenistan'daki uygulamaları ile bu sektörde faaliyet gösteren kuruluş ve firmaları sunmaktadır. Çalışma sonucunda Ermenistan’ın, önemli yerli yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip olduğu, hükümetin yenilenebilir enerji teknolojisi gelişimine özel sektör katılımını sağlamak için enerji sektöründe reform yapmak üzere tasarlanmış yasa ve yönetmelikleri hazırlamak için son yıllarda proaktif adımlar atığı sonucuna varılmıştır. Ermenistan’ın enerji sisteminin neredeyse %80’inin Rusya’nın kontrolünün altında olması sebebiyle ülke, alternatif enerjiye yatırım yaparak eski Sovyet efendisine olan bağımlılığı azaltmayı amaçlasa da finansman, maliyetin yüksek olması ve alternatif enerji kaynaklarının dağıtımının önündeki engeller öncelikle çözülmesi gerekli olan sorunların başında gelir.

Anahtar Kelimeler

Ermenistan,, Enerji Potansiyeli,, Yenilenebilir Enerjinin Rolü,, Yenilenebilir Enerji Kaynakları,

Armenia’s View on Energy and Renewable Energy Resources

Öz

Armenia has limited energy resources and can meet only a part of its total energy demand from domestic sources. Armenia does not have approved oil or natural gas reserves and is therefore heavily dependent on imported energy resources. Imported fuel sources meet the entire energy demand. While domestic primary energy sources meet only 35% of the energy demand of the country, 42% of the electricity produced in the country is obtained from thermal energy, 29% from hydroelectric and 29% from nuclear energy. While the annual electricity production in the country is 7-7.2 billion kWh, the electricity consumption per capita reaches approximately 1,500 kWh. In this study, besides the current energy structure of Armenia, the energy potential of solar, wind, biogas, geothermal and hydroelectric power plants was analyzed. Since almost 80% of Armenia's energy system is under Russia's control, the country aims to reduce its dependence on Russia by investing in alternative energy. In order to achieve this, priority should be given to solving problems in financing, energy cost, use of technology and distribution of alternative energy sources. As a result of the study, it was determined that Armenia has important domestic renewable energy resources, and the government has reformed and innovated with proactive steps to ensure private sector participation in the development of renewable energy technology.

Anahtar Kelimeler

Armenia, Energy, Renewable Energy Sources

Kaynakça

• Akopyan D.G. (2020). Osobennostı Ispol'zovanıya Bıogaza. Sovremennyye innovatsii № 1(35). 23-26. (Акопян Д.Г., Особенности Использования Биогаза, Современные инновации № 1(35)).
• Akova, İ. Enerji ve Alternatif Enerji Kaynakları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/cografya_lisans_ao/enerji_ve_alternatif_enerji_kaynaklari.pdf. Erişim Tarihi: 19.03.2021.
• An Energy Overview of the Republic of Armenia, (2021). http://www.geni.org/globalenergy/library/national_energy_grid/armenia/EnergyOverviewofArmenia.shtml. Erişim Tarihi: 21.03.2021.
• Armenia-Country Commercial Guide (2020). https://www.trade.gov/country-commercial-guides/armeniaenergy#:~:text=The%20most%20advanced%20renewable%20energy,hydropower%20systems%20is%201%2C293MW. Erişim Tarihi: 10.01.2021.
• Armenian Energy Agency, (2021). https://energyagency.am/en/page_pdf/arevayin-energetika. Erişim Tarihi: 21.03.2021.
• Aslanıdze, A. (2016). The Rol Of The Energy Charter In Promoting Electrıcıty Cooperation In The South Caucacus. Belgium: Energy Charter Secretarıat Knowledge Centre.
• Atalay, İ. (2000). Ülkeler Coğrafyası. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Curtis, G. E., (1994). Armenia, Azerbaijan, and Georgia Country Studies. Washington, D.C:Library ofCongress Cataloging-in-Publication Data.
• Davtyan, V. (2014). Perspektıvy Razvıtıya Al'ternatıvnoy Energetıkı Armenıı. Vestnık Inzhenernoy Akademıı Armenıı (Vıaa) Yubıleynyy Vypusk, 72-76. (Давтян, В, Перспективы Развития Альтернативной Энергетики Армении,, Вестник Инженерной Академии Армении (Виаа).2014.Юбилейный Выпуск).
• Davtyan, V. (2019). Geopolıtıcheskoye Izmerenıye Energetıcheskoy I Transportno-Logıstıcheskoy Bezopasnostı Armenıı. Yerevan: Yeglu Yayınevi. (Давтян В. Геополитическое Измерение Энергетической И Транспортно-Логистической Безопасности Армении, Ереван: Изд-во ЕГЛУ).
• Davtyan, V. (2012). Energetıcheskaya Bezopasnost' Armenıı I Geopolıtıcheskıye Interesy Rossıı Na Yuzhnom Kavkaze. Yerevan: Antares. (Давтян, В. Энергетическая Безопасность Армении И Геополитические Интересы России На Южном Кавказе. Ереван: Изд-во ―Антарес).
• Davtyan. V.S., (2013). Proızvodstvo Energıı Iz Bıogaza Kak Odno Iz Klyuchevykh Napravlenıy Razvıtıya Al'ternatıvnoy Energetıkı Armenıı. Vestnik Inzhenernoy akademii Armenii Spetsial'nyy vypusk. (В.С. Давтян, Производство Энергии Из Биогаза Как Одно Из Ключевых Направлений Развития Альтернативной Энергетики Армении, Вестник Инженерной академии Армении. - 2013. – Специальный выпуск. / С. 44).
• Directions of Effective Integration of the Energy Systems of the South Caucasus Countries, (2004). Baku - Tbilisi – Yerevan: Directions of Effective Integration of the Energy Systems of the South Caucasus Countries.
• Doğanay, H. Çavuş, A. (2011). Türkiye Ekonomik Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi.
• Elliott, D. Schwartz, M. Scott, G. Haymes, S., Heimiller, D. George, R. (2003). Wind Energy Resource Atlas of Armenia. Springfield: U.S. Department of Energy.
• Gaginyan, R.X., (1996). Relyef Armeniya i Vızmojnosti Ego İzpolzvaniya Dla Vetroenergetiki, Uçeni Zapiski Erevanskogo Gosudarstvennogo Universiteta. Yerevan.
• Gharabegian. A, Hambarian. A, Sondergaard. M, Touryan. K., (2012). Renewable Energy in Armenia. https://hetq.am/static/content/pdf/Renewable_Energy_in_Armenia_9-17-11.pdf. Erişim Tarihi: 02.03.2021
• Global Solar Atlas, (2021). https://globalsolaratlas.info/download/armenia sitesinden değiştirilerek. Erişim Tarihi: 22.03.2021.
• Güney, E. (2004). Komşu Ülkeler Coğrafyası. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Haçatryan, A. (2008). Energetika Armenii: Regionalniy İgrok Bez Sobstvenniy Energoresursov. Tsentralnaya Aziya İ Kavkaz, No: 5(59). 113-122.
• Hayastani Energetik Aylyntrank’y, 2019 (Հայաստանի էներգետիկ «այլընտրանքը»). https://solaron.am/hayastani-energetik-aylyntranqy/. Erişim Tarihi: 03.01.2021.
• Hovhannisyan, K. (2003). Sustainable Development and Energy Security in Armenia: a Step Towards Dilemma. Lund University International Master’s Programme in Environmental Science. Master thesis. Lund.
• In-Depth Review of the Energy Efficiency Policy of Armenia. (2017). Brussels, Belgium: Energy Charter Protocol on Energy Efficiency and Related Environmental Aspects PEEREA. https://www.energycharter.org/media/news/article/in-depth-review-of-the-energy-efficiency-policy-of-armenia/, Erişim Tarihi: 20.03.2021
• Krylov A.B., (2017). Post-Soviet States: 25 years of Independent Development. Vol. 2. South Caucasus Collection of articles. Moscow, IMEMO.
• Markarov, A. Davtyan V. (2018). The Energy Factor Of Armenıa’s Development In The New System Of Regıonal Interests. Geoekonomıka Energetıkı, Spetsıal'nyy Vypusk № 2.Moskva.
• Markosyan H. A., (2018). The Role Of Renewable Energy In Ensurıng Energy Securıty Of The Republıc Of Armenıa. Региональные Проблемы Преобразования Экономики Dergisi, №10. 222-229.
• Odabashyan, V. Khachatryan, S. (2007). Renewal Of Energy In The Republıc Of Armenıa. 21- Й Век Dergisi, № 2 (6), 143-158.
• Opitz, P. (2015a). Sustaınable Energy Pathways In The South Caucasus: Opportunıtıes For Development And Polıtıcal Choıces. Tbilisi: Prınted By Cezanne.
• Opitz, P. (2015b). Erneuerungsbedarf: Energiewirtschaft in Armenien, Aserbaidschan und Georgien. Osteuropa, Vol. 65, No. 7/10. 191-209.
• Peremennaya Vozobnovlyayemaya Energetika V Armenii, (2018). https://eenergy.media/2018/12/06/peremennaya-vozobnovlyaemaya-energetika-v-armenii/. Erişim Tarihi: 16.02.2021.
• Republic of Armenia Scaling Up Renewable Energy Program (SREP). (2014) Yerevan: Investment Plan for Armenia. https://policy.asiapacificenergy.org/node/2241. Erişim Tarihi: 12.02.2021.
• RusGidro, (2021). http://www.rushydro.ru/activity/marketing/production/capacities/. Erişim Tarihi: 23.03.2021.
• Sargsyan ,V. Gevorgyan, S. (2007). Renewable Energy In Armenıa: State-Of-The-Art And Development Strategıes (Wınd, Solar, And Hydrogen Energy). J.W. Sheffield and Ç. Sheffield (eds.), Assessment of Hydrogen Energy for Sustainable Development. 217-223.
• Sarkisyan, V. Gnuni T. S. (2009). Armyanskaya energosistema: sovremennoye sostoyaniye, perspektivy razvitiya, voprosy regional'noy integratsii. Yevraziyskaya ekonomicheskaya integratsiya, №4 (5). 102-120. (В. о. Саркисян, Т. С. Гнуни, Армянская энергосистема: современное состояние, перспективы развития, вопросы региональной интеграции, Евразийская экономическая интеграция, №4 (5), ноябрь 2009).
• Schüürmann, D. (2015). Länderprofil Armenien. Berlin:Enviacon İnternational/Adelphi.
• Sector Assessment (Summary): Energy, (2021). https://www.adb.org/sites/default/files/linked-documents/46416-002-ssa.pdf. Erişim Tarihi: 20.03.2021.
• Select Usa, (2021). https://www.selectusa.gov/article?id=Armenia-energy-sector. Erişim Tarihi: 21.03.2021.
• Vermishev, M. (2016). Armenia’s First Biennial Update Report. Yerevan: Lusabats Publishing House.
• Vermishev. M.K., (2011). Armeniya: situatsionnyy analiz i v kontekste tseley initsiativy «Ustoychivaya energiya dlya vsekh» (SE4ALL). (М.К. Вермишев, Армения: ситуационный анализ и в контексте целей инициативы «Устойчивая энергия для всех» (SE4ALL). http://www.nature-ic.am/res/SE4ALL%20Report%20%28RUS%29.pdf. Erişim Tarihi: 10.02.2021.
• Vovaeviç, P.A., (2014). İzledovanie Resursov Vetrovei i Solneçnoy Energii Respubliki Armeniya i Razrabotka Rekomendatsiya Po Povişenno i Efektivnost. Natsionalni İsledovatelski Üniversitet MEİ. Moskva.
• Worldometer (2021). https://www.worldometers.info/world-population/armenia-population/. Erişim Tarihi: 23.03.2021.
• Yılmaz, M. (2012). Türkiye’nin Enerji Potansiyeli ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Açısından Önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4 (2). 33-54.
• Zakharyan, G. A., (2017). Ekologo-Geografıcheskıye Osobennostı Razvıtıya Vozobnovlyayemoy Energetıkı vıv Armenıı, Sankt-Peterburgskıy Gosudarstvennyy Unıversıtet, Yerevan. (Захарян Григор Арамович, Эколого-Географические Особенности Развития Возобновляемой Энергетики В Армении, Санкт-Петербургский Государственный Университет, Ереван-2017).