Detection of Level Changes In Lakes In Burdur Basin With Geographical Information Systems (GIS) and Remote Sensing (RS)

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 46, 37 - 54, 20.12.2021

Mehmet Akif Taş , Erdal Akpınar

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.984268

Cited By: 3

Öz

Lakes and lake ecosystems are of great importance in terms of natural, human and economic life. For this, knowing what is happening in the lake environment and its immediate surroundings and what kind of changes are experienced has many benefits. Lakes Region, as the name suggests, is the place where lakes are most concentrated in terms of both number and area. One of the most important basins of this region is the Burdur Basin. In this study, it was tried to determine the level changes in the six lakes (Burdur Lake, Acıgöl, Akgöl, Sıralı Lake, Karataş Lake, Salda Lake) in the main basin and sub-basins of Burdur Lake in recent years. For this, the 36-year period covering the years 1985-2021 was examined, and seasonal changes were determined with the help of the data of February and July, as well as the general level changes in the mentioned lakes. Data were obtained from LANDSAT satellite images obtained from international organizations such as NASA, ESA, USGS, Sentinelhub, Libra. It was visualized, digitized and analyzed using Remote Sensing (UA) and Geographic Information Systems (GIS) technologies. According to the research findings, the waters of other lakes except Salda Lake have been withdrawn to a great extent in the last 36 years. In fact, Acıgöl has shrunk by 80% and Akgöl has completely dried up. This situation shows that other lakes in the basin except Salda are in danger of extinction.

Anahtar Kelimeler

Burdur Basin, Lakes Region, Climate Change, GIS, Remote Sensing

Burdur havzasındaki göllerde yaşanan seviye değişikliklerinin coğrafi bilgi sistemleri (cbs) ve uzaktan algılama (ua) ile tespiti

Öz

Göller ve ve göl ekosistemleri doğal, beşeri ve ekonomik hayat açısından büyük öneme sahiptir. Bunun için göl ortamlarında ve yakın çevrelerinde neler olup bittiğini, ne tür değişimler yaşandığı bilmenin pekçok yararı vardır. Göller Yöresi, adından da anlaşılacağı üzere Türkiye’de gerek sayı, gerekse alan bakımından göllerin en fazla yoğunlaştığı yerdir. Bu yörenin en önemli havzalarından biri, Burdur Havzasıdır. Bu araştırmada, Burdur Gölü ana havzası ve alt havzalarında bulunan altı gölde (Burdur Gölü, Acıgöl, Akgöl, Yarışlı Gölü, Karataş Gölü, Salda Gölü) son yıllarda yaşanan seviye değişiklikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için 1985-2021 yılları arasını kapsayan 36 yıllık devre incelenmiş, adı geçen göllerdeki genel seviye değişimleri yanında, şubat ve temmuz aylarına ait veriler yardımıyla mevsimsel değişimler de tespit edilmiştir. Veriler NASA, ESA, USGS, Sentinelhub, Libra gibi ululslararası kuruluşlardan temin edilen LANDSAT uydu görüntülerinden elde edilmiştir. Uzaktan Algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojileri kullanılarak görselleştirilmiş, sayısallaştırılmış ve analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, son 36 yıllık devrede Salda Gölü dışındaki diğer göllerin suları büyük ölçüde çekilmiştir. Hatta Acıgöl %80 oranında küçülmüş, Akgöl ise tamamen kurumuştur. Bu durum, havzada Salda dışındaki diğer göllerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Burdur Havzası, Göller Yöresi, İklim Değişikliği, CBS, Uzaktan Algılama

Kaynakça

• Akar, İ., Maktav, D., Günal, N. (2012), Göl Yüzeyi Değişimlerinin Belirlenmesinde Farklı Dijital Görüntü İşleme Tekniklerinin Kullanılması, Journal of Aeronautics & Space Technologies/Havacilik ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 5(4).
• Akpınar, i., Akbulut, G., (2007), Hafik Gölü Ve Yakın Çevresinin Turizm Olanakları, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt-Sayı: 9-1.
• Arslan, C., Selek, Z. (2019), Entegre Su Kaynakları Yönetiminde WEAP Modelinin Kullanılması: Burdur Gölü Havzası Örneği, Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi (GMBD), 5(1), 54-64.
• Arslan, H., Üneş, F., Demirci, M., Taşar, B., Yılmaz, A. (2020), Keban Baraj Gölü Seviye Değişiminin ANFIS ve Destek Vektör Makineleri ile Tahmini, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 1-7, Osmaniye.
• Aydın, F. A., Doğu, A. F. (2018), Göllerde Seviye Değişimleri Ve Nedenleri: Van Gölü Örneği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41), 183-208.
• Bahadır, M. (2012), Kovada Gölü'nde Seviye Değişimlerinin İstatistiksel Analizi, Electronic Turkish Studies, 7(3), Ankara.
• Bahadır, M. (2013), Akşehir Gölü’nde Alansal Değişimlerin Uzaktan Algılama Teknikleri İle Belirlenmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 246-275, İstanbul.
• Bahadır, M., Özdemir, M. (2012), Acıgöl Havzası’nda Yağışın Trend Analizi Ve Haritalanması, Türk Coğrafya Dergisi, (57), 33-42.
• Batur, E., Kadıoğlu, M., Akın, İ., Özkaya, M., Saban, M., Elkatmış, M. N., İlikçi, A. (2009b), Van Gölü’nün Su Bütçesi ve Göl Su Seviyesinin Alansal Yağış ve Akımlarla İlişkisi, Su Vakfı Su Kaynakları Su Kaynakları, 2(1), 12-26.
• Batur, E., Kadıoğlu, M., Özkaya, M., Saban, M., İ., Akın (2009), Van Gölü Su Seviye Modellemesi, Su Vakfı Su Kaynakları Dergisi, 2(1), 27-40.
• Beyhan, M., Şahin, Ş., Keskin, M. E., Harman, B. İ. (2007), Burdur Gölü Uzun Periyotlu Seviye Değişiminin Su Kalitesi ve Ağır Metaller Üzerindeki Etkisi, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2).
• Cengiz, T. M., Kahya, E. (2011), Türkiye Göl Su Seviyelerinin Eğilim ve Harmonik Analizi, İTÜ Dergisi, d, 5(3), İstanbul.
• DeVogel, S. B., Magee, J. W., Manley, W. F., Miller, G. H. (2004), A GIS-Based Reconstruction Of Late Quaternary Paleohydrology: Lake Eyre, Arid Central Australia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 204(1-2), 1-13.
• Dinka, M. O. (2012). Analysing Decadal Land Use/Cover Dynamics Of The Lake Basaka Catchment (Main Ethiopian Rift) Using LANDSAT Imagery and GIS. Lakes & Reservoirs: Research & Management, 17(1), 11-24.
• Düzen, H. (2013), Van Gölü Su Seviye Değişimlerine Hidrojeolojik Yaklaşım. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara.
• Ekercın, S. (2007), Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Entegrasyonu ile Tuz Gölü ve Yakın Çevresinin Zamana Bağlı Değişim Analizi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Göncü, S., Albek, E. A., Albek, M. (2017), Burdur, Eğirdir, Sapanca ve Tuz Gölleri Su Seviyelerinin Nonparametrik İstatistik Yöntemler ile Eğilim Analizi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(2), 555-570.
• Ikusemoran, M. (2009), Landuse And Landcover Change Detection İn The Kainji Lake Basin Nigeria Using Remote Sensing And GIS Approach. Bayero Journal of Pure and Applied Sciences, 2(1), 83-90.
• Jaafari, S., Shabani, A. A., Danehkar, A. (2013), Investigation Of Coastline Change Of The Urmia Lake Using Remote Sensing And GIS (1990-2012). International Journal of Aquatic Biology, 1(5), 215-220.
• Keskin, M. E., Aksoy, Y. R., Aksoy, A. S., Yılmazkoç, B. (2017), Göl Seviye Tahmini: Eğirdir Gölü. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(3), 601-608.
• Markogianni, V., Dimitriou, E., Kalivas, D. P. (2013), Land-Use and Vegetation Change Detection İn Plastira Artificial Lake Catchment (greece) By Using Remote-Sensing And GIS Techniques. International Journal Of Remote Sensing, 34(4), 1265-1281.
• Mohsen, A., Elshemy, M., Zeidan, B. A. (2018), Change Detection For Lake Burullus, Egypt Using Remote Sensing And GIS Approaches. Environmental Science and Pollution Research, 25(31), 30763-30771.
• Nath, B., Acharjee, S., Mitra, A. K. (2012). Lake Configuration And Change Detection Studies Using Remote Sensing And Gıs Techniques: A Study on Bogakine Lake, Bandarban, Bangladesh. International Journal of Lakes and Rivers, 5(2), 75-89.
• Özdemir, M., Bahadır, M. (2009), Çölleşme Sürecinde Acıgöl (1970-2008), İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, (18), 1-20.
• Özelkan, E. (2019). Uzaktan Algılama ile Belirlenen Baraj Gölü Alanının Zamansal Değişiminin Meteorolojik Kuraklık ile Değerlendirilmesi: Atikhisar Barajı (Çanakkale) Örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(4), 904-916, Çanakkale.
• Özlü, T., Gündüz, S. (2018). Tuzla Gölü'nün (Kayseri) Hidrografik Özellikleri Ve 1975-2015 Yılları Arasında Yaşanan Seviye Değişmeleri, Firat University Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), Elazığ.
• Sabuncu, A. (2020), Burdur Gölü Kıyı Şeridindeki Değişiminin Uzaktan Algılama ile Haritalanması, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(4), 623-633.
• Şener, E., Şener, Ş. (2019), Meteorolojik Kuraklığın Coğrafi Bilgi Sistemleri Tabanlı Zamansal ve Konumsal Analizi: Çorak Gölü Havzası (Burdur-Türkiye) Örneği, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(3), 596-607.
• Tarım ve Orman Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (2019), Burdur Havzası Nehir Havzası Yönetim Planı, Stratejik Çevresel Değerlendirme Kapsam Belirleme Raporu, Ankara.
• Tarım ve Orman Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü (2019), Su Kalitesi Yönetimi Hizmet İçi Eğitimi, Nisan 2019, Antalya. Wu, Y., Zhu, L. (2008), The Response Of Lake-Glacier Variations To Climate Change İn Nam Co Catchment, Central Tibetan Plateau, During 1970–2000. Journal of Geographical Sciences, 18(2), 177-189.
• Xie, H., Wen, J., Chen, Q., Wu, Q. (2021), Evaluating The Landscape Ecological Risk Based On GIS: A Case‐Study İn The Poyang Lake Region Of China. Land Degradation & Development, 32(9), 2762-2774.
• Yigitbaşıoğlu, H., Uğur, A. (2010), Burdur Gölü Havzasında Arazi Kullanım Özelliklerinden Kaynaklanan Çevre Sorunları, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 2(2), 129-143.
• ESA Copernicus (2021), https://scihub.copernicus.eu/dhus/#/home, Son Erişim: 05.05.2021.
• Libra, https://libra.developmentseed.org/, Son Erişim: 05.05.2021.
• NASA Earth Data (2021), https://search.earthdata.nasa.gov/search/, Son Erişim: 05.05.2021.
• Sentinelhub PlayGround (2021), https://apps.sentinel-hub.com/sentinel-playground, Son Erişim: 05.05.2021.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2019), Salda Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi, Ankara, https://tvk.csb.gov.tr/salda-golu-i-91578 Son Erişim: 09.06.2021.
• USGS Glovis, (2021), https://glovis.usgs.gov/app?fullscreen=0, Son Erişim: 05.05.2021.