Tekirdağ İlinde Meydana Gelen Karayolu Trafik Kazalarının Zamansal ve Mekansal Analizi

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 49, 52 - 62, 30.06.2023

Emre Özşhin , Onurcan Yılmaz

https://doi.org/10.5152/EGJ.2023.23056

Öz

Karayolu trafik kazaları, ölüm ve yaralanmaların yanında sosyo-ekonomik ve psikolojik sonuçlarıyla ciddi bir tehdit kabul edilen en önemli küresel sorunlardandır. Bu bakımdan karayolu trafik kazalarının zamansal ve mekânsal boyutlarıyla ele alınması, bu soruna en iyi ve en tutarlı çözümlerin belirlenmesi için gereklidir. Yakın zamanda bu türden çalışmalar CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) tekniklerine dayalı bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada Tekirdağ ilindeki karayolu trafik kazalarının zamansal ve mekânsal dağılışının CBS teknikleri kullanılarak analiz edilmesi amaçlanmıştır. Son birkaç on yıldır hızlı nüfus artışı, şehirleşme ve sanayileşme hareketlerine bağlı olarak trafik yoğunluğunun arttığı Tekirdağ ilindeki karayolu trafik kazalarının mekânsal dağılımının zamansal bir süreçte değerlendirilmesi, sorunların tespit edilmesi ve çözümlenmesi bakımından önemlidir. Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı kaynaklarından alınan karayolu trafik kazası verileri, Kernel Density ve Optimized Hot Spot (Getis-Ord Gi*) gibi CBS teknikleriyle birleştirilip, analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda Tekirdağ ilinde yıllara göre değişkenlik gösteren 12.767 karayolu trafik kazasının yaşandığı belirlenmiştir. İldeki kazaların daha çok bazı şehirsel alanlarda ve ana yol güzergahlarında gerçekleştiği tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma sonuçlarının CBS teknikleri kullanılarak haritalanması, trafik yöneticilerine ve karar vericilere trafik güvenliğini arttırmak için öncelikli konumları belirlemede yardımcı olacaktır. Bu çalışmayla ulusal düzeyde etkili trafik güvenliği önlemlerinin daha nitelikli bir şekilde uygulanması için karayolu trafik kazalarının zamansal ve mekânsal boyutlarda analiz edildiği CBS destekli dinamik bir veri tabanının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

CBS, karayolu trafik kazası, zamansal ve mekânsal analiz, trafik, Tekirdağ

Teşekkür

Çalışma kapsamında kullanılan trafik kazası verilerinin temin edilmesindeki katkılarından dolayı Tekirdağ İl Emniyet Genel Müdürlüğü ve Tekirdağ İl Jandarma Genel Komutanlığı yetkililerine teşekkür ederiz.

Spatiotemporal Analysis of Road Traffic Accidents in Tekirdag Province

Öz

Road traffic accidents are one of the most important global problems, which are considered a serious threat with their socio-economic and psychological consequences, as well as death and injuries. Therefore, handling spatiotemporal dimensions of road traffic accidents is necessary to determine the best and most consistent solutions to this problem. Recently, similar studies have been carried out based on Geographical Information Systems (GIS) techniques. This article is aimed to analyze the spatiotemporal distribution of road traffic accidents in Tekirdag province by using GIS techniques. For the last few decades, evaluating the spatial distribution of road traffic accidents in Tekirdag province, where traffic density has increased due to rapid population growth, urbanization, and industrialization movements, in a temporal process is important in terms of identifying and solving problems. Road traffic accident data from the General Directorate of Public Security and General Command of Gendarmerie were combined and analyzed with GIS techniques such as kernel density and hotspot analysis (Getis-Ord Gi*). As a result of the study, it was determined that 12.767 road traffic accidents occurred in Tekirdag province, which varied according to years. It has been determined that the accidents in the province mostly occur in some urban areas and main road routes. In addition, mapping using GIS techniques of study results will help traffic managers and decision makers in identifying priority locations to increase traffic safety. In this study, it is suggested to develop a dynamic database supported by GIS in which road traffic accidents are analyzed in spatiotemporal dimensions in order to implement traffic safety measures more effectively.

Anahtar Kelimeler

GIS, road traffic accidents, spatiotemporal analysis, traffic, Tekirdag

Kaynakça

• Akgüngör, A. P., & Doğan, E. (2010). Farklı yöntemler kullanılarak geliştirilen trafik kaza tahmin modelleri ve analizi. International Journal of Engineering Research and Development, 2(1), 16–22. https ://de rgipa rk.org.tr/ en/pu b/uma gd/is sue/3 1719/ 34570 7
• Akın, D., & Eryılmaz, Y. (2001). Coğrafi bilgi sistemi destekli trafik kaza analizi. Coğrafi Bilgi Sistemi Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi.
• Altin Yavuz, A., Ergül, B., & Gündoğan Aşık, E. (2021). Trafik kazalarının makine öğrenmesi yöntemleri kullanılarak değerlendirilmesi. International Journal of Engineering Research and Development, 13(1), 66–73.
• Atalay, A., & Tortum, A. (2010). Türkiye’deki i̇llerin 1997–2006 yılları arası trafik kazalarına göre Kümeleme analizi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(3), 1997–2006. https ://de rgipa rk.org.tr/ en/do wnloa d/art icle- file/ 190894
• Briz-Redón, Á., Iftimi, A., & Montes, F. (2022). Accounting for previous events to model and predict traffic accidents at the road segment level: A study in Valencia (Spain). Physica. Part A, 585, 126416.
• Colak, H. E., Memisoglu, T., Erbas, Y. S., & Bediroglu, S. (2018). Hot spot analysis based on network spatial weights to determine spatial statistics of traffic accidents in Rize, Turkey. Arabian Journal of Geosciences, 11(7), 51.
• Çağlıyan, A., Dağlı, D., & Ayhan, G. (2016). Traffic accident analysis of the City of Elazığ by geographical information system. 4th International Geography Symposium, Antalya, Turkey.
• Çelik, A. K., & Senger, Ö. (2014). Risk factors affecting Fatal versus Non-Fatal road traffic accidents: The case of Kars Province, Turkey. International Journal for Traffic and Transport Engineering, 4(3), 339–351.
• Çodur, M. Y., & Tortum, A. (2015). An artificial neural network model for highway accident prediction: A case study of Erzurum, Turkey. PROMET– Traffic&Transportation, 27(3), 217–225.
• Değerliyurt, M., & Özşahin, E. (2012). Trafik kazalarının önlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) kullanılması: Antakya (Hatay) örneği. 1. Ulusal Karayolları ve trafik güvenliği sempozyumu (6–8 mayıs 2010). Polis Akademisi Yayınları.
• Dereli, M. A. (2016). Trafik kaza kara noktalarının belirlenmesi için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli mekânsal istatistiksel metotlar ile bir model geliştirilmesi (Tez No: 434919). [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi. https ://ac ikeri sim.a ku.ed u.tr/ xmlui /handle/11 630/6 204
• Dereli, M. A., & Erdogan, S. (2017). A new model for determining the traffic accident black spots using GIS-aided spatial statistical methods. Transportation Research Part A, 103, 106–117.
• Doğru, E., & Aydın, F. (2018). Coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla trafik kazalarının analizi: Karabük merkez i̇lçe örneği. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, Ankara (pp. 355–369). http: //acikarsi v.ank ara.e du.tr /brow se/33 013/
• Erdogan, S. (2009). Explorative spatial analysis of traffic accident statistics and road mortality among the provinces of Turkey. Journal of Safety Research, 40(5), 341–351.
• Erdoğan, S., Dereli, M. A., & Şenol, H. İ. (2022). A GIS-based assessment of long-term traffic accidents using spatiotemporal and empirical Bayes analysis in Turkey. Applied Geomatics, 14(2), 147–162.
• Erdoğan, S., & Güllü, M. (2004). Coğrafi bilgi sistemleri Ile trafik kazalarının analizi: Afyon örneği. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, 91, 29–33. ttps://dergipark.org.tr/tr/pub/hkmojjd/issue /53188/705 676
• Erenler, A. K., & Gümüş, B. (2019). Analysis of road traffic accidents in Turkey between 2013 and 2017. Medicina, 55(10), 679.
• Erhan, K. (2020). İdari coğrafya açısından bir i̇nceleme: Tekirdağ i̇li. HUMANITAS – Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 154–174. Fan, Y., Zhu, X., She, B., Guo, W., & Guo, T. (2018). Network-constrained spatio-temporal clustering analysis of traffic collisions in Jianghan District of Wuhan, China. PLoS One, 13(4), e0195093.
• Feizizadeh, B., Omarzadeh, D., Sharifi, A., Rahmani, A., Lakes, T., & Blaschke, T. (2022). A GIS-based spatiotemporal modelling of urban traffic accidents in Tabriz city during the COVID-19 pandemic. Sustainability, 14(12), 7468.
• Gökçe, S. (2015). Trafik kazalarının koordinat verileri ile mekânsal analizi: Ankara örneği (Tez No: 396971). [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi. https ://tez.yok .gov. tr/UlusalTezMerkezi/ TezGoster? key= WBc656i315e2eV6- EZV1o k9MRisf7EpneHmJjOWNJErA0CC8SpHO8dQh75wL1E1J
• Güler, H. (2017). Karayolu trafik kazalarına yeni bir yaklaşım: Kaza analiz kesimleri modeli. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(6), 707–717. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pajes/issue/3 3119/377451
• Güngör, M., Vural, E., & Adıgüzel, F. (2021). Investigation of traffic accidents in the city center of Sanliurfa by using GIS. Kastamonu Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 74–82. https://dergipark.org.tr/ tr/download/article-file/1776440
• Haybat, H., & Karakaş, E. (2018). An analysis of traffic accidents with spatial statistical methods in Izmir Province. Social Science Development Journal, 3(13), 599–617. https://www.ssd journal.org/DergiPdf Detay.aspx ?ID=126
• Haybat, H., & Karakaş, E. (2020). İzmir şehrinde meydana gelen trafik kazalarının günlük aktivite alanları ile i̇lişkisi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 429–454.
• Haybat, H., Zerenoğlu, H., & Özlü, T. (2022). Temporal and Spatial Analyss of Traffic Accidents: The Case of Bursa Ciy. International Journal of Geography and Geography Education, 45, 404–423.
• Hazaymeh, K., Almagbile, A., & Alomari, A. H. (2022). Spatiotemporal analysis of traffic accidents hotspots based on geospatial techniques. ISPRS International Journal of Geo-Information, 11(4), 260.
• Karakaş, E., Aslan, H., & Karadoğan, S. (2009). Elazığ şehrindeki trafik kazalarıyla i̇klim i̇lişkisinin analizi. Nature Sciences, 4(3), 53–69. https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsanature/issue/10854/130562
• Karaşahin, M., & Terzi, S. (2003). Coğrafi bilgi sistemleri ile Isparta-Antalya-Burdur karayolunun kara nokta analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(3), 305–311. https ://de rgipark.org.tr/tr/pub/pajes/issue/20531/218703
• Karpat, G., & Yılmaz, V. (2002). Türkiye'deki trafik kazaları oluş şekillerinin, kazanın olduğu yerdeki trafik, aydınlatma ve yol durumuna göre i̇ller bazında i̇ncelenmesi. Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi. http: //trafik.g ov.tr /kurumlar/trafik.gov .tr/Arsiv/SiteAssets/Yayinlar/ Bildiriler/pdf/C5-61 .pdf
• Kazmi, S. S. A., Ahmed, M., Mumtaz, R., & Anwar, Z. (2022). Spatiotemporal clustering and analysis of road accident hotspots by exploiting GIS technology and kernel density estimation. Computer Journal, 65(2), 155–176.
• Le, K. G., Liu, P., & Lin, L. T. (2020). Determining the road traffic accident hotspots using GIS-based temporal-spatial statistical analytic techniques in Hanoi, Vietnam. Geo-Spatial Information Science, 23(2), 153–164.
• Manga, A. O., & Murat, Y. S. (2009). Trafik kazalarının faktör analizi yöntemiyle incelenmesi. İzmir Ulaşım Sempozyumu Bildiri Kitabı, TMMOB İnşaat Müh, Odası İzmir Şubesi, İzmir.
• Oktay, İ., & Kayışoğlu, N. (2005). Tekirdağ ili 112 acil sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. TED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14(2), 35–37. https ://www.ttb .org. tr/ST ED/sted0205/tekirdag .pdf
• Özcan, M., & Küçükönder, M. (2020). Investigation of spatiotemporal changes in the incidence of traffic accidents in Kahramanmaraş, Turkey, using GIS-based density analysis. Journal of the Indian Society of Remote Sensing, 48(7), 1045–1056.
• Özen, E., Genç, E., & Kaya, Z. (2014). Trafik kazalarının nedenlerine i̇lişkin düşünceler ve trafikte farkındalık: Uşak i̇li örneği. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1–19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/optimum/issue /21633/232448
• Özlü, T., Haybat, H., & Zerenoğlu, H. (2021). Trafik kazalarının zamansal ve mekânsal incelenmesi: Eskişehir şehir örneği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 43, 136–158.
• Özşahin, E., & Eroğlu, İ. (2021a). Tekirdağ coğrafya Atlası. Nobel Yayınevi. Özşahin, E., & Eroğlu, İ. (2021b). Göç ve Coğrafya. Rumeli – Tekirdağ Göç (Editör: Doç. Dr. Sezai ÖZTAŞ-Hüseyin BAYOL). Tekirdağ Tarih Bilincinde Buluşanlar Derneği Yayını, Sertifika No. 46152, Kültür Serisi No. 5, Tezmat Matbaa Hizmetleri, Tekirdağ.
• Sami, A., Moafian, G., Najafi, A., Aghabeigi, M. R., Yamini, N., Heydari, S. T., & Lankarani, K. B. (2013). Educational level and age as contributing factors to road traffic accidents. Chinese Journal of Traumatology, 16(5), 281–285.
• Saplıoğlu, M., & Karaşahin, M. (2006). Coğrafi bilgi sistemi yardımı ile Isparta ili kentiçi trafik kaza analizi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(3), 321–332. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/191076
• Sarı, H., & Özşahin, E. (2016). CORINE Sistemine göre Tekirdağ i̇linin AKAÖ (arazi kullanımı/arazi örtüsü) özelliklerinin analizi. Alinteri Journal of Agriculture Science, 30(1), 13–26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/alinterizbd/issue/24325/257756
• Sİyavuş, A. E. (2022). Üsküdar’da meydana gelen trafik kazalarının coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla analizi. Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi, 5(1), 65–82.
• Sungur, İ., Akdur, R., & Piyal, B. (2014). Analysis of traffic accidents in Turkey. Ankara Medical Journal, 14(3), 114–124.
• Tekin, S. (2007). Karayolları yol ağı sınıflandırması ve Çorlu örneğinde sınıflandırma değerlendirmesi (Tez No: 201538). [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü]. http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/1/8985/0030729.pdf?sequence=1 &isAl lowed =y
• Tercan, E., & Beşdok, E. (2018). Trafik kazalarına etki eden faktörler arasındaki i̇lişkilerin TBA Biplot Analiz Yöntemi ile değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 8(1), 103–111.
• Tortum, A., & Atalay, A. (2015). Spatial analysis of road mortality rates in Turkey. Proceedings of the Institution of Civil Engineers – Transport, 168(6), 532–542.
• TUİK. (2021). Karayolu trafik kaza i̇statistikleri, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 37436, 1–3. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p= Road-Traffic-Accident-Statistics-2020-37436
• TUİK. (2022). Trafik kaza i̇statistikleri (Yıllara göre kaza, ölü ve yaralı sayısı - trafik kazalarına neden olan kusurlar). Türkiye İstatistik Kurumu.
• Tuncuk, M. (2004). Coğrafi bilgi sistemi yardımıyla trafik analizi: Isparta örneği (Tez No: 184549). [Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi. https://tez.yok .gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=-L8ilcwn9ZRRc_YM KxXW1ucqkLQQryaiyqzaetalE MZjVpU5P9S420HwYONp3tQd
• Uyurca, Ö., & Atılgan, İ. (2018). Ankara İlinde meydana gelen trafik kazalarının i̇ncelenmesi. Kent Akademisi, 11(4), 618–626. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kent/issue/42449/460930
• Ünlü, H., Biçer, B. K., & Özcebe, H. (2017). Türkiye’de 2005-2014 yılları arasındaki ölüm/yaralanma ile sonuçlanan trafik kaza verilerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Public Health, 15(2), 123–135.
• Vural, E. (2019). Viranşehir (Şanlıurfa) Şehir Merkezi’ndeki trafik kazalarının coğrafi analizi (2013–2017). Kent Akademisi, 12(2), 340–363.
• Wang, C., Quddus, M., & Ison, S. (2013). A spatio-temporal analysis of the impact of congestion on traffic safety on major roads in the UK. Transportmetrica A, 9(2), 124–148.
• World Health Organization. (2018). Global status report on road safety 2018. Geneva, Switzerland: WHO (World Health Organization). https://www.who.int/ publications/i/item/9789241565684
• Yalcin, G., & Duzgun, H. S. (2015). Spatial analysis of two-wheeled vehicles traffic crashes: Osmaniye in Turkey. KSCE Journal of Civil Engineering, 19(7), 2225–2232.
• Yan, M., Chen, W., Wang, J., Zhang, M., & Zhao, L. (2021). Characteristics and causes of particularly major road traffic accidents involving commercial vehicles in China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(8), 3878.
• Yılmaz, İ., Erdoğan, S., Baybura, T., Güllü, M., & Uysal, M. (2009). Coğrafi bilgi sistemi yardımıyla trafik kazalarının analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7, 135–150. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/18586
• Zahran, E. M. M., Tan, S. J., Tan, E. H. A., Mohamad ’Asri Putra, N. A. B. M., Yap, Y. H., & Abdul Rahman, E. K. A. (2021). Spatial analysis of road traffic accident hotspots: Evaluation and validation of recent approaches using road safety audit. Journal of Transportation Safety and Security, 13(6), 575–604.
• Zerenoğlu, H., Özlü, T., & Haybat, H. (2022). Antalya şehrinde meydana gelen trafik kazalarının günlük aktivite alanları ile i̇lişkisi. Mavi Atlas, 10(2), 509–531.
• Zhong, S., & Sun, D. (2022). Analysis of the spatio-temporal distribution of traffic accidents based on urban built environment attributes and microblog data. In Logic-driven traffic big data analytics. Springer.