KERBELA-YI ALLAHÎ ÂRİF VE ŞİİRLERİ /Karbala-yı Allahi Arif and Poems

Yıl 2018, Sayı: 60, 293 - 307, 28.06.2018

Bünyamin Tan

Öz

Öz

Kerbela-yı Allahî Ârif, Azerbaycan sahasının pek bilinmeyen şairlerinden biridir. Ârif onun mahlasıdır. Gerçek adı ise Allahî’dir. Onun hakkındaki detaylı bilgilere Selman Mümtaz’ın kitabından ulaşılmaktadır. Şirvan’ın Lahiç kasabasında dünyaya gelmiştir. Şiirlerinde yaşadığı döneme tanıklık etmiştir. Şirvan ve Revan hanlarının himayelerine girmiştir. Şiirlerinden Rus işgaline yakından şahit olduğu anlaşılmaktadır. Selman Mümtaz, öncelikle onun hayat hikâyesini ve şiirlerindeki tarihi ipuçlarını ele alır. Daha sonra da şiirlerine yer verir. Makalede bu eserden yararlanarak şair hakkında biyografik bilgiler sunulmuştur. Ayrıca farklı kaynaklardan da yararlanılmıştır. Ardından Selman Mümtaz’ın, şair üzerine hazırladığı kitap Latin harflerine aktarılmıştır. Bu çalışmamızdaki amaç, Kerbela-yı Allahî Ârif’i tanıtmaktır, onun hayatını ve edebi kişiliği ortaya koymaktır ve şiirlerini yeniden edebiyat dünyasına kazandırmaktır.

Anahtar Kelimeler: Kerbela-yı Allahî Ârif, Azerbaycan Edebiyatı, Klasik Türk Şiiri, Klasik Türk Edebiyatı, Selman Mümtaz.

Abstract

One of the few unknown poets of the Azerbaijani scene is Karbala-yi Allahi Arif. Arif is his mahlas. His real name is Allahi. The detailed information about him is reached from the book of Selman Mumtaz. He was born in Lahich town, Shirvan. He witnessed the events of his time in his poetry. He entered the patronage of Shirvan and Revan khans. It is understood from his poems that he witnessed closely the Russian occupation. Selman Mumtaz first deals with his life story and his historical clues in his poetry. Then he gives his poetry. In the light of this book, biographical information about the poet is presented in this study. It has also benefited from different sources. Then the book Selman Mumtaz prepared on the poetry is transferred to Latin letters. The purpose of this study is to introduce the Karbala-yi Allahi Arif, to reveal his life and literary personality and to bring his poems back to the world of literature.

Keywords: Karbala-yi Allahi Arif, Azerbaijan Literature, Classical Poetry, Classical Turkish Literature, Salman Mumtaz.

Anahtar Kelimeler

Kerbela-yı Allahî Ârif, Azerbaycan Edebiyatı, Klasik Türk Şiiri, Klasik Türk Edebiyatı

Kaynakça

• Ağaoğlu, Azad (2013). ÂRİF, Şirvânî. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü Web Sitesi.
• http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1150. [erişim tarihi: 12.06.2017]
• Araslı, Hemid (1956). XVII-XVIII Esr Azerbaycan Edebiyyatı Tarixi. Bakü: Azerbaycan Üniversitesi Neşriyatı.
• Mümtaz, Selman (1925). Azerbaycan Edebiyyatı: Kerbelâyî Allâhî Ârif. Bakü: Komünist Gazetesi Neşriyatı.