GREK MİSTİSİZMİNDE RUHUN ÖZGÜRLEŞME SÜRECİ

Yıl 2019, Sayı: 63, 163 - 182, 27.12.2019

Kutsi Kahveci

Öz

Grek
düşünce dünyasında Milet sonrası felsefeyi etkileyen din Orfizmdir. Bu dinin Grek dünyasına getirdiği
yenilikler, yeni bir ruh anlayışı, mistik tapınma şekilleri ve tanrıların
özellikleri konusundadır. Orfizmin mistik ve gizemli bir tarikat dini haline
gelmesinin temel nedeni, ruh anlayışıdır. Bu anlayışta ruh, tanrısal bir doğaya
sahiptir. Ruh, günün birinde tanrısal doğasından uzaklaşarak bedenin içine
düşer ve beden artık ruhun hapishanesidir. Ruhun bu hapishaneden gerçek
kurtuluşu ölümle mümkündür. Ancak ruhun kurtuluşu konusunda bu dinin mistik ve
gizemli tapınma ritüelleri vardır. Bunlardan birisi de çileciliktir. Bu
çileciliğin amacı, ruhu yaşarken bedenin tutsaklığından kurtarmaktır. Orfizmin
mistik tapınma ritüelleri ve ruh inancı Phytagoras felsefesi üzerinde
etkilidir. Aynı zamanda Orfizmin, bedenin ruhun hapishanesi olduğu inancı,
Platon felsefesinde ruh-beden karşıtlığı olarak formüle edilir. Daha sonra bu etkiler
İskenderiye mistisizmine, Plotinos’a kadar uzanır. Plotinos ise Platon’un
görüşleri ile Doğu’nun mistik düşüncesinin adeta kesişme noktasıdır.

Anahtar Kelimeler

Mistisizm, Orfizm, Tanrı, Ruh, Sezgi

Kaynakça

• Akarsu, Bedia, (1984). Felsefe Terimleri Sözlüğü, 3. Basım, Ankara: Savaş Yayınları. Arslan, Ahmet (2011). İlkçağ Felsefe Tarihi, 5. cilt, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.Atış, Naciye (2009). Grek Düşünce Dünyasında Felsefe Din ve Mitoloji İlişkisi, Bursa: Kaygı Dergisi. Bertrand, Russell (1983). Batı Felsefe Tarihi, (Çev), Muammer Sencer, İstanbul: Say Yayınları.Blamires, David (1971). A Comparison of Their Sermons on Homo Guidam Fecit Cenam Magnam, Modern Humannities Research, Association, the Modern Langues Review, Vol: 66, No:3. Blondel, Maurice (2008). Mistisizm, (Çev), Özkan Gözel, İstanbul: Dergâh Yayınları.Capella, Wilhelm (1995). Sokrates’ten Önce Felsefe II, (Çev) Oğuz Özügül, 1. Basım, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Cevizci, Ahmet (1998). İlkçağ Felsefe Tarihi, 1. Basım, Bursa: Asa Kitabevi Cevizci, Ahmet (2012). Felsefenin Kısa Tarihi, İstanbul: Say Yayınları.Copleston, Frederick (2013). Felsefe Tarihi, (Çev), Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları. Kılıç, Cevdet (2014). Platon’un Metafizik Terminolojisi ve Mağara Alegorisinin Mistik Temelleri, Cilt: 7, Sayı: 33, Samsun: Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Erhat, Azra (1993). Mitoloji Sözlüğü, 5. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi. Ernst Von Aster (1999). İlkçağ ve Ortaçağ Felsefe Tarihi, (Çev), Vural Okur, İstanbul: İm Yayın Tasarım.Güngör, Erol (1982). İslam Tasavvufunun Meseleleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.Kahveci, Kutsi (2014). Bir Mistik Düşünür Meister Eckhart, Erzurum: Eser Matbaacılık.