TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE YAKIN GELECEK ZAMAN BİLDİREN YAPILAR

Yıl 2019, Sayı: 63, 341 - 348, 27.12.2019

Onur Balci

Öz

Gelecek zaman,
konuşma anından sonra gerçekleşecek veya gerçekleşmesi planlanan olay, durum ve
kılışı anlatan gramer kategorisidir. Türk dili tarihi boyunca pek çok ek ile
karşılanan gelecek zaman, bugün Türkiye Türkçesinde –AcAk eki ile
karşılanmaktadır. Bu ekin yanında şimdiki zaman ekiyle, geniş zaman ekiyle
hatta görülen geçmiş zaman ekiyle de gelecek zamana gönderme yapmak mümkündür.

Türkiye
Türkçesinde tek bir gelecek zaman yapısının olmasına rağmen çağdaş Türk
lehçelerinde farklı gelecek zaman yapıları bulmak mümkündür. Örneğin –Ar
eki ile kurulan zaman Azerbaycan Türkçesinde kesin olmayan gelecek zaman;
Türkmen Türkçesinde ve Kazak Türkçesinde belirsiz gelecek zaman olarak
adlandırılır. Bu zamanın dışında çağdaş Türk lehçelerinde niyet ifadeli
gelecek zaman, yakın gelecek zaman gibi gelecek zaman kategorileri
de bulunmaktadır.

Bu çalışmada –AcAk
eki dışında Türkiye Türkçesinde yakın gelecek zaman bildiren yapılar
üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gelecek Zaman, Yakın Gelecek Zaman, Türkiye Türkçesi

Kaynakça

• 1. Balci, Onur (2014). Kazak Ve Kırgız Türkçelerinde Yapı Ve İşlev Bakımından Fiil Çekimleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.2. Deny, Jean (1941). Türk Dili Grameri-Osmanlı Lehçesi. (Çev. Ali Ulvi Elöve), İstanbul: Maarif Vekâleti.3. Dolunay, Salih Kürşad (2012). Türkiye Türkçesinde Zaman. Ankara: Berikan Yayınevi.4. Eckmann, Janos (2009). Çağatayca El Kitabı. (Çev. Günay Karaağaç), İstanbul: Kesit Yayınları.5. Eckmann, Janos (2011). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar. (Haz. Osman Fikri Sertkaya), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.6. Ercilasun, Ahmet Bican (1984), Kutadgu Bilig Grameri-Fiil. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.7. Ergin, Muharrem (2005). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Dağıtım.8. Gabain, A. Von (2007). Eski Türkçenin Grameri. (Çev. Mehmet Akalın), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.9. Kononov, A. N. (1956). Grammatika Sovremennogo Turetskogo Literaturnogo Yazıka. Moskva-Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.10. Korkmaz, Zeynep (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.11. Korkmaz, Zeynep (2009). Türkiye Türkçesi Grameri-Şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.