YOZGAT ARKEOLOJİ MÜZESİ’NDEN LAHİT PARÇALARI

Yıl 2020, Sayı: 64, 207 - 220, 26.06.2020

Savaş Altun

Öz

İnsanoğlu yaşadığı coğrafi çerçevede oluşturduğu kültürel, siyasal ve ekonomik olayları, sanatsal uygulamalarla farklı dönemlerde farklı yöntemlerle, gerek günlük kullanılan gerekse üretim fazlası malzemeler üzerine aktarmıştır. Bu olayların sanatsal uygulamalara aktarıldığı alanlardan birisi ölü gömme uygulamalarıdır. Ölü gömme uygulamasının biçiminde, uygulanış şeklinde ve mezar tiplerinde başlangıcından günümüze kadar geçirdiği değişim, yapılan çalışmalarla ortaya çıkarılmıştır. Bu değişim içinde geniş bir kullanım alanı olan lahit mezarlar, yapıldıkları dönemlerin özellikleriyle ilgili bilgiler vermekte ve arkeoloji bilimi için önemli bir kaynak oluşturmaktadır.
Bu çalışmada Yozgat Müzesi’nde sergilenen üç lahit parçasının değerlendirilmesi yapılacaktır. Bölgede lahitlerin yapıldıkları döneme ait farklı arkeolojik kalıntılar üzerine yapılan tespitler bölgenin yoğun bir yerleşim ve nüfusa sahip olduğu göstermektedir. Ancak yeterli kazı çalışmasının yapılmaması dönemsel örneklerin ortaya çıkmasında ve bunların yorumlanmasında eksikliklere neden olmaktadır. Çalışmada ele alınan üç lahit parçası da daha sonra ortaya çıkacak eserlerin değerlendirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesiyle literatüre katılmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lahit, Sütunlu Lahit, Sidamara, Yozgat

Kaynakça

• Altun, Özge. (2016). Geç Roma Portreciliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Asgari, Nuşin. (1977). Die Halbfabrikate kleinasiatischer Girlanden sarkophage und ihre Herkuntft. Archaelogische Anzeiger, s. 329–382.
• Asgari, Nuşin. (1981). “Uşak Selçikler ve Çevresinden Roma Çağı Lahitleri ve Mermer Ocakları”, Türk Arkeoloji Dergisi, XXV-2, s. 11-47.
• Aybek, Serdar. (2009). Metropolis İonia I Heykel, Metropolis'te Hellenistik ve Roma Dönemi Heykeltıraşlığı. İstanbul: Homer Kitabevi.
• Bieber, Margarete. (1977). Ancient Copies Contributions to The History of Greek and Roman. New York: New York University Press.
• Boysal, Yusuf. (1958). “Yunuslar Köyü’nde Bulunan Lahit”, Türk Arkeoloji Dergisi 8\2, s. 77-81.
• Chamonard, Joseph. (1922). "Le quartier du Théatre, , Exploration archéologique de Délos", Fasc.VIII, Paris.
• Çelik, Ahmet. (2010 ). Adana Müzesi Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Dinç, Münteha. (2015). "Manisa Müzesi’ndeki Hellenistik - Roma Dönemi Heykelleri", Manisa Müzesi Heykeltıraşlık Eserleri, Mersin Üniversitesi Kilikia Arkeolojisini Araştırma Merkezi (Kaam) Yayınları - 3.
• Elderkin, George Wicker. (1939). The Sarcophagus of Sidamara. Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens, 8(2), s. 101-115.
• Ergeç, Rıfat. (1987), “Anavarza Lahitleri”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Esen, Öğüş. (2014). Columnar Sarcophagi from Aphrodisias: Elite Emulation in the Greek East. American Journal of Archaeology, 118(1), s. 113-136.
• Fant, Clayton J. (1985). Four Unfinished Sarcophagus Lids at Docimium and the Roman Imperial Quarry System in Phrygia. American Journal of Archaeology, 89(4), s. 655-662.
• Fejfer, Jane. (2008). Roman Portraits in Context, Walter de Gruyder, Berlin New York.
• Fıratlı, Nezih. (I949). Ankara Arkeoloji Müzesi'ndeki Sidamara tipi Lahit parçaları, Türk Tarih Arkeoloji Dergisi (5), s. 79-87.
• Honroth, Margret. (1971). Stadtrömische Girlanden, Ein Versuch zur Entwicklungsgeschichte römischer Ornamentik, Band XVII herausgegeben vom Österreichischen Archäologischen Institut in Wien.
• Işık, Fahri. (1975). Anadolu Girlandlı Lahitleri. Doçentlik tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Karaüzüm, Gül. (2005). Doğu dağlık Kilikya (Olba) bölgesi lahitleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Kocaman Sakin, Büşra. (2018). Hatay Müzesi Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Koch, Gguntram. (2001). Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri, (Çev. Z. Zühre İlkgelen), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Koch, Guntram. (1982). Östliche Sarkophage in Rom. BJb (182), s. 167-208.
• Koch, Guntram; Sichtermann, Hellmut. (1982), Römische Sarkophage, Münih. Lehmann/Olsen K.Lehmann-Hartleben/C.Olsen, Dionysiac Sarcophagi in Baltimore, Baltimore 194-2.
• Marc Waelkens, (1982). Dokimeion. Die Werkstatt der repräsentativen kleinasiatischen Sarkophage: Chronologie und Typologie ihrer Produktion, Archäologische Forschungen Band 11, Deutsches Archäologisches Institut.
• McCann, Anna, Marguerite. (1968). The Portraits of Septimius Severus (A.D. 193-211), Memoirs of theAmerican Academy in Rome, Vol. 30.
• Morey, Charles Rufus. (1924). The Sarcophagus of Claudia Antonia Sabina and The Asiatic Sarcophagi, Sardis V, 1. Princeton.
• Özgan, Ramazan. (2013). Roma Portre Sanatı II, İstanbul: Ege Yayınları.
• Perkins, John B. Ward. (1958). Four Roman Garland Sarcophagı In Amerıca. Archaeology, 11(2), s. 98-104.
• Russell, Ben. (2010). The Roman Sarcophagus ‘Industry’: a Reconsideration. İn J Elsner & J Huskinson (eds),Life, Death and Representation: Some New Work on Roman Sarcophagi. Millennium-Studien / MillenniumStudies, no. 29, Walter de Gruyter GmbH, Berlin and New York, pp. 119-147.
• Russell, Ben. (2013). The Economics of the Roman Stone Trade. United Kingdom: Oxford University Press.
• Stohlman, Frederic W. (1921). A Group of Sub-Sidamara Sarcophagi. American Journal of Archaeology, 25(3), s. 223-232.
• Strzygowski, Josef; Arthur, S'rong. (1907). A Sarcophagus of the Sidamara Type in the Collection of Sir Frederick Cook, Bart., and the Influence of Stage Architecture upon the Art of Antioch. The Journal of Hellenic Studies, 27, s. 99-122.
• Şahin, Mustafa. (2000). Miletupolis kökenli Mezar Stelleri ve Adak Levhaları, Ankara: TTK yayınları.
• Şimşek, Celal. (1997). “Laokdikya Sütutunlu Lahti”, Türk Arkeoloji Dergisi, XXXI, s. 269-289.
• Turak, Özgür. (2011). Roma Dönemi Pamphylia Lahitleri ve Atölye Sorunu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Weigand, Edmund. (1914). Baalbek und Rom. Die römische Reichtskunst in ihrer Entwickelung und Differenzierung, Jahrbuch des Kaiserlichen Deutschen Archäologischen Instituts; 29.