ONTOLOJİK ANALİZ YÖNTEMİYLE AHMET HAMDİ TANPINAR’IN “BURSA’DA ZAMAN” ŞİİRİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 68, 67 - 73, 26.06.2022

Özlem Sürücü

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2022.1008095

Öz

Varlık felsefesi olarak ortaya çıkan ontoloji kavramı, daha sonra kuramcılar eliyle alanını genişleterek sanata da sıçramıştır. Sanatta ontoloji, ele aldığı sanat eserinin türüne göre şekillenerek ve varlıktan estetiğe yayılarak çok geniş bir alana sahip olmuştur. Ontolojik analiz, ilk olarak Roman Ingarden’in ortaya attığı, daha sonra Nicolai Hartmann tarafından düzenlenerek geliştirilen bir çözümleme yöntemidir. Türk edebiyatına sanat ontolojisini ve Ingarden ile Hartmann’ın teorilerini tanıtan isim İsmail Tunalı olmuştur. Edebiyatta ontolojik analiz yöntemi, eseri hem ses hem de anlam bakımından tabakalara ayırarak incelemeyi ve sanatçının eserdeki aksini araştırmayı amaçlar. Bu anlamda yöntem, eserin çokboyutlu yapısını göstermeye ve estetiksel değerini ortaya koymaya yöneliktir. Bu çalışmada Türk edebiyatının önemli isimlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Bursa’da Zaman şiiri, ontolojik analiz yöntemiyle ele alınacak, şiirin ses ve anlam yönü, sanatçının eserine yansıyan yönleriyle birlikte varlık tabakalarına ayrılarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Varlık, Tabaka, Ontoloji, Şiir

The Study of Ahmet Hamdi Tanpınar's Poem "Time In Bursa" With Ontological Analysis Methods

Öz

The concept of ontology, which emerged as the philosophy of existence, later expanded its field with the help of theorists and leapt to art. Ontology in art has been shaped according to the kind of artwork it deals with and spreaded its area from existence up to aesthetics. Ontological analysis is an analysis method that was first introduced by Roman Ingarden and later processed and developed by Nicolai Hartmann. İsmail Tunalı introduced the ontology of art and Ingarden's and Hartmann's theories to the Turkish literature. The ontological analysis method in literature aims to analyze the work by dividing it into layers in terms of both sound and meaning and to investigate the artist's reflection in the work. In this sense, the method is aimed at showing the multidimensional structure of the work and revealing its aesthetic value. The present study aimed to investigate the poem of Ahmet Hamdi Tanpınar, one of the important names in the Turkish literature, “Time in Bursa” with the method of ontological analysis, and the sound and meaning aspect of the poem will be analyzed by dividing into layers of existence reflected to the work.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Existence, Layer, Ontology, Poem

Kaynakça

• Abacı, Tahir. (2012). “Ezgi ve Zaman: Tınıdan Metine…”. Handan İnci (Haz.). Tanpınar Zamanı. (s. 55-61). İstanbul: Kapı Yayınları.
• Enginün, İnci. (2019). Ahmet Hamdi Tanpınar. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Eyüboğlu, Sabahattin. (2008). “Tanpınar’da Zaman”. Abdullah Uçman-Handan İnci (Haz.). Bir Gül Bu Karanlıklarda. (s. 132-135). İstanbul: 3F Yayınevi.
• Kaplan, Mehmet. (1982). Tanpınar’ın Şiir Dünyası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, Mehmet. (1992). Şiir Tahlilleri 2 - Cumhuriyet Devri Türk Şiiri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan Mehmet. (2015). Yavaş Yavaş Aydınlanan. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kurdakul, Şükran. (2008). “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiiri”. Abdullah Uçman-Handan İnci (Haz). Bir Gül Bu Karanlıklarda. (s. 253-256). İstanbul: 3F Yayınevi.
• Samsakçı, Mehmet. (2014). Tanpınar’ın Eşiğinde. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. (1976). Bütün Şiirleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tunalı, İsmail. (Haziran 2012). “İntegral Bir Estetik Olarak Ontolojik Estetik”. Felsefe Arkivi, Sayı: 3/3, s. 155-167.
• Tunalı, İsmail. (2002). Sanat Ontolojisi. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe Sözlük (11. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.