Ekofeminizmin Işığında Ağlayan Dağ Susan Nehir

Yıl 2022, Sayı: 69, 122 - 130, 30.12.2022

Hatice Bakanlar Mutlu

https://doi.org/10.5152/AUJFL.2022.1001621

Öz

Ayşegül Devecioğlu’nun Ağlayan Dağ Susan Nehir isimli romanı Çingenelerin hayatı ve varoluş mücadeleleri üzerine odaklanmıştır. Üstkurmaca tekniklerinden oldukça sık faydalanılan bu eserde Naciye Abla isimli bir Çingene kadının başkişi olarak yer almış ve onun anlattığı hikâyeler isimsiz anlatıcının kaleminden yeniden yazılmıştır. Roman, Çingene bir kadının hayatına odaklanması ve yakın tarihte gerçekleşmiş ve Çingeneleri de ilgilendiren bazı siyasi olaylara gönderme yapması nedeniyle kimlik temelli bir okumaya uygun görülebilir. Ancak, bu çalışmada roman, anlatıcının Naciye Abla tarafından kendisine anlatılan hikâyelerin gerçekliğini sorgulama yolcuğunun bir hikâyesi olarak değerlendirilecektir. Bu çalışmada, romanda asıl çatışmanın gerçek/kurmaca ikili zıtlığı tarafından yaratıldığı ve bu zıtlığın kültür/doğa, akıl/duygu, erkek/kadın gibi başka zıtlıklarla da beslendiği savunulmaktadır. Yazarın bu romanıyla bahsedilen ikili zıtlıkları çözme girişiminde olduğu iddia edilmektedir. Bu bakımdan, romanın ikili zıtlıkların reddedildiği ekofeminizmin ışığında okunması uygun görülmüştür. Çalışmanın amacı, yazarın bu romanıyla, hiyerarşik ayrımlara ve aklın üstünlüğüne dayanan ikili düşünce sistemini nasıl eleştirdiğini tartışmaktır.

Anahtar Kelimeler

ikili zıtlık, ikili düşünce sistemi, hiyerarşik ayrım, Çingeneler, eko-feminizm

Ağlayan Dağ Susan Nehir in the Light of Ecofeminism

Öz

Ayşegül Devecioğlu’s Ağlayan Dağ Susan Nehir focuses on gypsies’ lives and their struggle of existence. In this novel, which is full of metafictional elements, the protagonist is a gypsy woman called Naciye Abla, and her stories are re-narrated by the unnamed narrator. Given that the novel is centred on a gypsy woman’s life with reference to some recent political developments about gypsies, it is possible to analyse this novel focusing on identity issues. However, in this study, the novel is read as the narrator’s quest for the truth in Naciye Abla’s stories. This study claims that the main conflict in the novel stems from the fact/fiction binary opposition, which is supported by the culture/nature, mind/emotion, and man/woman oppositions. This study argues that the author attempts to dismantle these binary oppositions. From this perspective, it is deemed appropriate to read the novel in the light of ecofeminism as the latter also rejects binary oppositions. The purpose of the study is to reveal how the writer criticizes the hierarchical dualist thought system which is based on the superiority of reason.

Anahtar Kelimeler

Binary Opposition, Dualist Thought System, Hierarchical Opposition, Gypsies, Ecofeminism

Kaynakça

• Bressler, Charles E. (2007). Literary Criticism: An Introduction to Theory and Practice. 4. Baskı. New Jersey: Pearson.
• Clark, Timothy (2011). The Cambridge Introduction to Literature and the Environment. Cambridge: Cambridge University Press.
• Demiryürek, Meral. (2010). “Ayşegül Devecioğlu’nun Ağlayan Dağ Susan Nehir Romanında Yapı, Tema Dil ve Anlatım”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Sayı:7/2, s. 122-135. (ET 27.09.2021). https://doi.org/10.1501/MTAD.7.2010.2.27.
• Derrida, Jacques. (1966). La Structure, Le Signe et Le Jeu Dans le Discours des Sciences Humaines. 06.01.2020 tarihinde https://redaprenderycambiar.com.ar/derrida/frances/structure.htm adresinden alındı.
• Devecioğlu, Ayşegül. (2017). Ağlayan Dağ, Susan Nehir. 5. Baskı. İstanbul: Metis.
• Dişli, Semra Özlem. (2016). ““Çingene” mi, “Roman” mı? Bir İnşa Süreci”. AÜDTCF, Antropoloji Dergisi, Sayı: 31, s.97-117. (ET:05.01.2020). http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/71/2121/21953.pdf.
• Eagleton, Terry. (2014). Edebiyat Kuramı. Tuncay Birkan (Çev.). 4. Baskı. İstanbul: Ayrıntı. (Orijinali 1983’te yayımlanmıştır).
• Foucault Michel (2005). Özne ve İktidar: Seçme Yazılar 2. Işıl Ergüden ve Osman Akınhay (Çev.). 2. Baskı. İstanbul, Ayrıntı. (Orijinali 1994’te yayımlanmıştır).
• Gaard, Greg. (2010). “New Directions for Ecofeminism: Toward a More Feminist Ecocriticism” Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, Sayı: 17/4, s.643–665. (27.09.2021). <www.jstor.org/stable/44087661>.
• Gaard, Greg. (2016). Ecofeminism. J. Adamson, J. Adamson, W Gleason (Editor) ve D. Pellow (Ed.). Keywords for Environmental Studies içinde (s. 68- 71). New York: NYU Press.
• Griffiths, Jay. (2004). A Sideways Look at Time. 2. Baskı. New York, Tarcher/Penguin.
• Haraway, Donna. (1989). Primate Visions: Gender, Race, and Nature in the World of Modern Science. New York, Routledge.
• Malone, Nicholas ve Ovenden Kathryn. (2016). Natureculture. M. Bezanson, K.C. MacKinnon, E. Riley, C.J. Campbell, K. Nekaris, A. Estrada, A.F. DiFiore, S. Ross, L.E. Jones‐Engel, B. Thierry, R.W. Sussman, C. Sanz, J. Loudon, S. Eltonve A. Fuentes. (Ed). The International Encyclopedia of Primatology içinde. https://doi.org/10.1002/9781119179313.wbprim0135. Moran, Berna. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. 25. Baskı. İstanbul: İletişim. Plumwood, Val. (2002). Environmental Culture: The ecological crisis of reason. London: Routledge.
• Plumwood, Val. (2017). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. Başak Ertür (Çev.). İstanbul: Metis. (Orijinali 1993’te yayımlanmıştır).
• Rocheleau, Diane. Thomas-Slayter Barbara ve Wanghari, Esther. Gender and Environment: A Feminist Political Ecology Perspective. N. Haenn, R. R. Wilk ve A. Harnish. (Ed.) The Environment in Anthropology (Second Edition): A Reader in Ecology, Culture, and Sustainable Living içinde (s. 34–40). New York: NYU Press.
• Roma. 03.01.2020 tarihinde https://www.britannica.com/topic/Rom adresinden erişildi.
• Ruether, Rosemary R. (2007). Ecofeminist Philosophy, Theology, and Ethics: A Comparative View. L. Kearns ve C. Keller (Ed.). Ecospirit: Religions and Philosophies for the Earth içinde (s. 77–94). New York: Fordham University Press.
• Touraine, Alain. (2016). Modernliğin Eleştirisi. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). 10. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (Orijinali 1992’de yayımlanmıştır).
• Tyson, Lois. (2006). Critical Theory Today: A User-friendly Guide. 2. Baskı. New York: Routledge.
• Yalın, İrfan. (30 Haziran 2019). Çingenelerin Renkli ve Kederli Tarihi. t24. 05.01.2020 tarihinde https://t24.com.tr/yazarlar/irfan-yalin/cingenelerin-renkli-ve-kederli-tarihi adresinden erişildi.