TANZİMAT VE MEŞRUTİYET DÖNEMİ OYUN YAZARLARINDA BİR TİYATRO TERİMİ SORUNU FACİA MI, DRAM MI, TRAJEDİ Mİ?

Yıl 2016, Sayı: 29, 15 - 28, 08.09.2016

Çiğdem Kılıç

Öz

Tanzimat ve Meşrutiyet döneminde tiyatro alanında oyunlar yazan yazarlarımızın komedi, müzikal dışında kalan oyun türlerini tanımlamak için kullandıkları “facia” sözcüğünü, dram sözcüğü ile açıklamaya çalıştıklarını görüyoruz. Bu makale ile facia, dram, tragedya/trajedi sözcüklerinin anlam farklılıkları incelenerek Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde bu sözcüklerin yanlış kullanımını örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dram, Facia, Oyun Yazarı, Tiyatro, Tragedya

DISASTER, DRAMA OR TRAGEDY: THE PROBLEM RELATED TO A THEATER TERMINOLOGY IN REFORMATION AND CONSTITUTION ERA

Öz

In Tanzimat and Mesrutiyet era playwrights who used the word “disaster” to define the play text types except comedy and musical tried to explain this word with the another word, which is “drama”. In this study the misuses of the words such as “disaster”, “tragedy”, “dram” are to be considered with references to their original meanings.

Anahtar Kelimeler

Dram, Disaster, Playwrights, Theatre, Tragedy

Kaynakça

• Ahmed Muhtar. 1305 (1889). Teşvîk-i Vicdân Yâhûd Eytâma Zulmeden İflâh Olur mu?, İstanbul.
• Aka Gündüz. Muhterem Katil. 1330 (1914).
• AND, Metin. (1971). Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu (1908-1923). Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• AND, Metin. (1972). Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu (1839-1908). Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• AND, Metin. (1973). Tiyatro Klavuzu. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Aritoteles. Poetika. (Çev.: İsmail Tunalı). İstanbul:Remzi Kitabevi. (1963).
• Çalışlar, A. (2004). Tiyatro Kavramları Sözlüğü. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, Tiyatro/Kültür Dizisi.
• Ferit Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınlarıi Ankarai 1992.
• Ebüzziya Tevfîk. Ecel-i Kazâ, 1288 (1872).
• ESSLİN. M. Dram Sanatının Alanı. (1987). (Çev.: Özdemir Nutku). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları (1996).
• Grolier İnternational Americana Encyclopedia. (Cilt.12). (1993). İstanbul: Medya Holding A.Ş.
• Longman Dictionary of Contemporary English. (1987). England: Longman Group UK Limited.
• Meydan Larousse (Cilt 3). (1970). İstanbul: Meydan Yayınevi.
• Meydan Larousse. (Cilt 12). (1970). İstanbul: Meydan Yayınevi.
• Meydan Larousse.(Cilt 4). (1978). İstanbul: Meydan Yayınevi.
• Moralızâde Vassâf Kadri. 1327 (1911). Yıldız Faciaları. İstanbul.
• Moralizâde Vassaf Kadri, 1325 (1909), Çakıcının İlk Kurşunu Yahûd Cellâd-ı Nâgehânî, Çev.: Efdal Sevinçli, Matbaa-i Cihân.
• ÖZDEMİR, N. (1983). Dram Sanatı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• Parlatır, İ. (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Recaizede Mahmud Ekrem. 1290 (1873). Atala Yâhûd Amerikan Vahşileri, İstanbul.
• Recâizâde Mahmud Ekrem, 1291 (1875). Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç. İstanbul.
• Ruhsân Nevvâre ve Tahsin Nahid. 1324 (1908-1909). Jön Türk. İstanbul: Asadoryan Matbaası.
• Şemsettin Sami, Seydi Yahyâ. Şemsettin Sami. (1876). Gâve, İstanbul.
• Şinasi, Şair Evlenmesi, (1959). ( Hzl.: Cevdet Kudret). İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• ŞENER, S. (1998). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost Kitabevi.
• The Collins English Dictionary. (1986). England: Printed and bouned in Great Britain by William Colling Sons & Co. Litd.
• Tük Dil Kurumu. (1988). Türkçe Sözlük 1. Ankara: Tük Dil Kurumu.