LEONARDO DA VINCI’NİN KADIN FİGÜRLERİNDE ANNE İMGESİNE YÖNELİK PSİKANALİTİK BİR İNCELEME

Yıl 2016, Sayı: 29, 57 - 73, 09.09.2016

Mustafa Haykır

Öz

ÖZET

Bu çalışmada, Leonardo da Vinci’nin resimlerinde, kadın gürlerine yansıyan “anne imgesi” psikanalitik açıdan irdelenmektedir. Leonardo da Vinci, çocukluk yıllarında annesinden ayrı kalmış ve o dönemde eksikliğini hissettiği anne gürüne dair eski izlenimleri, resimlerindeki kadın gürlerinde ortaya çıkmıştır.

Anne imgesini belirgin bir şekilde yansıtan Leonardo’nun üç eseri örnek olarak seçilmiştir: 1- Mona Lisa, bakışları, gülümsemesi ve duruşuyla anne imgesini yansıtmaktadır; 2- Cinsel içerikli bir tema olan Leda ve Kuğu hikâyesinde bile Leda, anaç, erdemli, mesafeli ve ilgisinin çocuklarına yönelttiği annelik rolüyle öne çıkmaktadır; 3- Meryem, İsa Çocuk ve Azize Anna Leonardo’nun çocukluğundaki izlenimlerinin bir sentezini barındırmaktadır. Bu resimde Leonardo, kendisini, iki annesiyle; öz annesi Caterina ve Donna Albiera’yla bir araya getirmiştir.

Araştırmanın amacı, sanatsal yaratım sürecinde, bir sanatçının (Leonardo da Vinci) eserlerinde önemli bir özellik olarak fark edilen bilinçdışı güçlerin, içtepisel olarak eserlerine olan yansımalarına ve dolaylı olarak sezinlenen bu yansımaların psikanalitik bir çözümlemeyle yan anlamlarını ortaya çıkarmaktır. Bu yolla hem sanatçı hem de eserleri hakkında önemli bir olguya dikkat çekilerek, sanat kültürüne katkı sağlayacağı umulmaktadır. Araştırma, literatür taraması ve eser incelemesine dayalı betimsel bir çalışmadır.

Anahtar kelimeler: Leonardo da Vinci, Annelik İmgesi, Kadın Figürü, Mona Lisa, Leda ve Kuğu, Psikanalitik.

THE MATERNAL IMAGE IN LEONARDO DA VINCI'S FEMALE FIGURES

ABSTRACT

In this study, the "maternal image" re ected in female gures of Leonardo da Vinci's paintings, is discussed psychoanalytically. Leonardo da Vinci has remained separate from his mother during the childhood and in that period, the old impressions of the lack of a maternal gure that he felt appeared in the female gures in his paintings.

Three paintings of Leonardo were selected as being representative of maternal image that is clearly perceived: 1- Mona Lisa re ects the image of the maternal with the posture, glance and the smile that she has; 2- Leda, even in the story of Leda and the Swan, a theme which is with a sexual content, excels in the role of motherhood which is chaste, distance and a mother whose interest is on her children; 3- The Virgin and Child with St. Anne, as well, includes a synthesis of impressions from Leonardo's childhood. In this painting, Leonardo has combined himself with two of his mothers; one his own mother, Caterina and the other, Donna Albiera.

The aim of the study is to draw attention, by a psychoanalytic analysis, to the forces from the unconscious and the connotations re ected in an instinctive way in the process of artistic creation,that intuited indirect way in the works of an artist (Leonardo da Vinci) recognized as a major feature. In this way, it is expected to contribute to the artistic culture by drawing attention to an important fact about the artist and his works. The research is a descriptive study based on a literature investigation and works reviewed.

Keywords: Leonardo da Vinci, Maternal İmage, Female Figure, Mona Lisa, Leda and the Swan, Psychoanalytic.