TÜRK MÜZİĞİNDE TERMİNOLOJİ SORUNU: GELENEKSEL TÜRK HALK MÜZİĞİ VE GELENEKSEL TÜRK SANAT MÜZİĞİNE YANSIMALARI

Yıl 2010, Sayı: 18, 81 - 89, 25.03.2011

Mehmet Can Pelikoğlu

Öz

Milli kültürü koruma ve geliştirme konusunda önemli bir işleve sahip olan Türk müziği sisteminde kullanılan terminolojinin
sorunlu olduğu ve pek çok olumsuz sonuçları olduğu görülmektedir.
Bu olumsuzluğu vurgulayan makalemizde, ilk bakışta, Türk Müziğinin GTHM (Geleneksel Türk Halk Müziği) ve
GTSM (Geleneksel Türk Sanat Müziği) olarak ayrıma tabi tutulması nedeniyle ulusal müziğin nazariyatında ortak terimler
kullanılmadığı anlaşılmaktadır. Özellikle, Cumhuriyet Dönemi ile birlikte, çok sesli müzik arayışlarının da etkisiyle GTHM
de terminoloji sorunu dikkat çekmektedir.
Geleneksel Türk Halk Müziği ve Geleneksel Türk Sanat Müziği terminolojisinde kullanılan terimler yan yana
getirilip karşılaştırıldığında, söz konusu terimlerin tanımsal boyutu ile bile, ortak bir terminoloji kullanma imkanı olduğu
anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzik Terminoloji, Geleneksel Türk Halk Müziği, Geleneksel Türk Sanat Müziği

Kaynakça

• AKDOĞU, Onur, Lise Türk Müziği, Reform Matbaası,1987, İzmir.
• AKDOĞU, Onur, Türk Müziğinde Türler ve Biçimler, Ege Üniversitesi Yayınları,1996, İzmir.
• AKPINAR, Ercan, TRT Repertuarından Seçilmiş Türk Halk Müziği Eserleri Üzerinde Makamsal Analiz, Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü, (Yayınlanmamış Lisans Tezi),2003, Erzurum.
• ATALAY, M. Aydın, “Müzik Eğitimi Ders Kitapları Üzerine”, http://www.yasarkema lalim.com.tr/makaleler/1-makaleler/85-muzik-egitimi-ders-kitaplari-uzerine COŞKUN, Köksal, Türk Halk Müziğinde Ayaklar, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bilimleri Bölümü, (Yayınlanmamış lisans Tezi), 1984, İzmir.
• GAZİMİHAL, Mahmut Ragıp, Musiki Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, 1961, İstanbul.
• GEDİKLİ, Necati, “Türkçe Müzik Terminolojisinin Müzik Eğitimi Açısından Önemi”, Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumu, İnönü Üniversitesi, Pegema Yayıncılık, Malatya, 2003
• MUNZUR, Pınar, “Türk Müziği Eğitiminde Standartlığın Gereği ve Önemi”, Orkestra Dergisi, sayı: , 1988, İstanbul
• ÖZBEK, Mehmet Avni, Türk Halk Müziği El Kitabı I Terimler Sözlüğü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1998, Ankara
• ÖZKAN, İsmail Hakkı, (1994), Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri – Kudüm Velveleleri,
• Ötüken Neşriyat A.Ş.1994, İstanbul
• ÖZTUNA, Yılmaz, Türk Musikisi Kavram ve Terimler Ansiklopedisi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2000, Ankara
• PELİKOĞLU, Mehmet Can, Geleneksel Türk Halk Müziği Dizilerinin İsimlendirilmesinde Karşılaşılan Zorluklar, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998, Trabzon.
• PELİKOĞLU Mehmet Can, Mesleki Müzik Eğitiminde Geleneksel Türk Halk Müziği Dizilerinin İsimlendirilmesinin Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2007, Ankara.
• SAY, Ahmet, Müzik Ansiklopedisi, Cilt–2, 2005, Ankara.
• SUN, Muammer, Türk Makam Dizileri, Önder Matbaası, Evrensel Müzik evi, 1998, Ankara.
• STOKES, Martin, “Kural, Sistem ve Teknik: Türk Halk Müziğinin Yeniden İnşası, Dans, Müzik, Kültür”, Folklora Doğru Araştırma Dergisi, Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, s. 62, 1996, İstanbul.
• SÖZER, Vural, Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi, Remzi Kitapevi, cilt: I, II,1986, İstanbul.
• SIGNELL, K.L, Makam, İngilizceden Çeviren: İlhami Gökçen. (Birinci Baskı), Yapı Kredi Yayınları, , İstanbul TURA, Yalçın, “Türk Halk Müziğinde Karşılaşılan Ezgi Çizgilerinin İncelenmesi ve Sınıflandırılması” V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. 1997, s. 420
• YENER, Sabri, “Türk Halk Müziğinde Diziler ve İsimlendirilmesi”, Müzikte 2000 Sempozyumu,
• Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001
• YILMAZ, Niyazi, “Türkiye’de Müzik Terminolojisi Sorunu”, I. Müzik Kongresi Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü,1988, Ankara.
• YÜREGİR, Yalçın, “60 Yıllık Bir Perspektif İçinde Türkiye’de Müzik Terminolojisi”, I. Müzik Kongresi Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü,1988, Ankara.