1618 TARİHLİ “PETER MUNDY” ALBÜMÜ: FİGÜRLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2012, Sayı: 22, 69 - 83, 03.04.2013

Filiz Adıgüzel Toprak

Öz

Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Osmanlı Devleti’nin Avrupalılara verdiği ticari ayrıcalıklar,
kültürel ilişkileri ilerletmiş ve bu dönemde, Osmanlı’yı anlatan seyahatnameler ve resimli kitaplar sayıca
artmıştır. Avrupa’da, farklı coğrafyalara karşı bu dönemde artan ilgi, Osmanlılarla ilgili kıyafet albümlerinin
yapılmasına yol açmış ve bu albümler gezginlere de rehberlik etme ve yabancı bir kültürü tanıma konusunda
yardımcı olmuştur. Bu tür albümler, XVII. yüzyıl başlarında İstanbul’da, saray dışından ressamlar tarafından
da üretilmeye başlanmıştır. Genellikle siparişi veren yabancılar tarafından ülkelerine götürülen bu albümlerin
çoğu bugün yurt dışındaki müze, kütüphane ve özel koleksiyonlardadır
Bu makaleye konu olan albümün sahibi Peter Mundy, 1616’da İngiliz ticari şirketi “Turkey
Company”nin temsilcisi olarak İstanbul’a gelmiş ve Osmanlı İmparatorluğu’nda giyilen farklı giysilerin
resimlerinden oluşan bu kıyafet albümünü sipariş etmiştir. Beraberinde Londra’ya götürdüğü bu albüm,
bugün Londra British Museum’un yazma eserler koleksiyonunda 1974-6-17-013 envanter numarasıyla
kayıtlıdır. 1618 yılında tamamlanan bu albüm, “Peter Mundy” albümü olarak anılmaktadır. Makalede, albüm
genel olarak tanıtıldıktan sonra, albümde yer alan 59 adet minyatürün içinden seçilmiş altı adet figür duruş
biçimleri ve pozlarına göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Minyatürü, XVII. Yüzyıl Osmanlı Sanatı, Albüm Resimleri, Peter Mundy Albümü

Kaynakça

• And, Metin; “17. Yüzyıl Türk Çarşı ressamları ve Resimlerin Belgesel Önemi”, Kültür ve Sanat, İş Bank. Yay., Yıl:2, S. 8, Aralık 1990, s.5-12.
• And ,Metin; “17. Yüzyıl Türk Çarşı Ressamları”, Tarih ve Toplum, İletişim Yay., S. 16, Nisan 1985, s.40-45.
• And, Metin; “Türk Çarşı Ressamlarının Gözünden Çalgıcı Cariyeler”, Kültür ve Sanat, İş Bank. Yay., S. 7, Mart 1993, s.4-7.
• Atasoy, Nurhan; Nurhan Atasoy; Osmanlı Kıyafetleri, Fenerci Mehmed Albümü, Koç Vakfı Yay., İstanbul 1986.
• Atasoy, Nurhan; Hasbahçe, Osmanlı Kültüründe Bahçe ve Çiçek, Koç Kültür ve Tanıtım Hizmetleri, Aygaz A.Ş., İstanbul 2002.
• Bağcı, Serpil-Çağman, Filiz-Renda, Günsel-Tanındı, Zeren; Osmanlı Resim Sanatı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., İstanbul 2006.
• Bağcı, Serpil; “El yazmalarından Albümlere: III. Mehmed”, Padişahın Portresi, Tesavir-i Al-i Osman, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2000.
• Çağman, Filiz; “El yazmalarından Albümlere: III. Mehmed”, Padişahın Portresi, Tesavir-i Al-i Osman, İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2000.
• Meredith-Owens, G. M.; Turkish Miniatures, Trustees of the British Museum, Oxford Uni. Press, 1963, s. 23.
• Mundy, Peter; The Travels of Peter Mundy, in Europe and Asia, 1608-1667, Redford Press (Printed for the Hakluyt Society), London 1919.
• Raby, Julian; “Mehmed the Conquerer’s Greek Scriptorium”, Dumbarton Oak Papers, Vol.37, D.O., Trustees for Harvard University, 1983.
• Renda, Günsel; “17. Yüzyıl’dan bir Grup Kıyafet Albümü”, 17. Yüzyıl Osmanlı Kültür ve Sanatı, Sempozyum Bildirileri 19-20 Mart 1998, Sanat Tarihi Derneği Yay.:4, İstanbul 1998, s.153-178.
• Renda, Günsel; “The Ottoman Empire and Europe in the 17th century: Changing Images”, Images of the Turks in the 17th Century Europe, Sakıp Sabancı Müzesi Yay., İstanbul 2005.
• Sinemoğlu ,Nermin; “Onyedinci Yüzyılın İlk Çeyreğine Tarihlenen Bir Osmanlı Kıyafet Albümü”, Aslanapa Armağanı, Bağlam yay., İstanbul 1996.
• Titley, Norah M.; Miniatures from Turkish Manuscripts, Catalogue and Subject Index of Paintings in the British Library and The British Museum, The British Library Publication, London 1981.