İLKEL US VE SANAT ALGISI BAĞLAMINDA TABULA RASA KURGUSU

Yıl 2012, Sayı: 22, 135 - 146, 03.04.2013

Neslihan Kıyar

Öz

‘Sanat nedir?’ sorusu, kökeni ve sanat olgusunun toplum içindeki sosyal varlığı üzerine çok sayıda
teorik/empirik çalışma yapılmıştır. Felsefenin desteklediği bir kol olan estetik de, bir ölçüde bu alana dönük
çözümler üretmiş ancak sanatın işleyişi ve büyülü anlam gücüne dair kesin bir karara varamamıştır. Diğer
yandan, ilkel insan için ne anlam ifade ettiğini tam olarak belki hiçbir zaman bilemeyeceğimiz sanat
eyleminin içgüdü ile bağlantılı olup olmadığı da başka bir bilmecedir.
Çalışmada izlenen yol, sanatın ilkel boyuttaki algısına ışık tutarak, empirist bir felsefeci olan John
Locke’un metoduna uyarlanıp ele almak olacaktır. Kurguya göre, sanat tarihi boyunca değişim gösteren
sanat olgusu, çağdaş yorumlara evrildikçe tıpkı boş bir levha gibi mağara duvarında yaratıcı fikirler
geliştirmeyi akıl eden insanın deneyimlerinin bütünüdür. Bu bağlamda, John Locke (1632-1704)’un ‘Boş
Levha/Kağıt-Tabula Rasa’ teorisi dayanağı ile, ilkel insanda sanatsal edimin ya da basitten kompleks olana
gelişim gösteren çizim/yontu eylemlerinde estetik kaygının var olup olmadığı sorgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Algı, İlkel Sanat

Kaynakça

• BAHR, Hermann. Dışavurumculuk. (Hazırlayan: Enis Batur). Modernizmin Serüveni. İstanbul: Alkım Yayınevi, 2006.
• BEKSAÇ, Engin. Kaya Resimleri. İstanbul: Engin Yayıncılık, 2002.
• DOĞAN, Mehmet H. Estetik. İzmir: Dokuzeylül Yayınları, 1998.
• FARAGO, France. Sanat, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2006.
• FISCHER, Ernst. Sanatın Gerekliliği, İstanbul: Payel Yayınevi, 2003.
• FREELAND, Cynthia. Sanat Kuramı, Ankara: Dost Kitabevi, 2008.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan. Düşünce Tarihi. İstanbul:Remzi Kitapevi, 2010.
• JEAN, Georges. Yazı İnsanlığın Belleği. Yapı Kredi Yayınları: İstanbul, 2012.
• KAGAN, S. Moissej. Estetik ve Sanat Notları, İzmir: Karakalem Kitabevi, 2008.
• KLEIN, Richard G. & Edgar, Blake. Uygarlığın Doğuşu, İstanbul: Epsilon Yayıncılık, 2003.
• KUSPIT, Donald. Sanatın Sonu, İstanbul: Metis Yayınları, 2006.
• LEVY-BRUHL, Lucien. İlkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2006.
• LOTRINGER, Sylvére. Sanat Korsanlığı, Jean Baudrillard, Sanat Komplosu, Yeni Sanat Düzeni ve Çağdaş Estetik. İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• STÖRIG, Hans J. Dünya Felsefe Tarihi, İstanbul: Say Yayınları, 2011.
• TANİLLİ, Server. Yaratıcı Aklın Sentezi. İstanbul: Alkım Yayınevi, 2006.
• TANSUĞ, Sezer. Resim Sanatının Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1992. FOTO KAYNAKÇA
• F.1. SHEBS, S., (2006). http://en.wikipedia.org/wiki/File:Buffington_Pockets_petroglyphs_3.jpg [Erişim Tarihi: 21.09.2012]
• F.2. http://www.metmuseum.org/collections/search-the- collections?ft=Sumerian&who=Sumerian&ao=on&rpp=40&pg=5, [Erişim Tarihi: 05.10.2012]
• F.3. http://www.humanandnatural.com/img-gobustan-rock-art-cultural-landscape--%2C- azerbaijan-%285%29-764.htm, [Erişim Tarihi: 09.10.2012]
• F.4. D'ERRICO F., NOWELL A. (2009). On the Origin of Art and Symbolism Science, Vol.323 6 February 2009, http://donsmaps.com/images25/berekhatram.jpg, [Erişim Tarihi: 29.09.2012]
• F.5. KABEL, M. (2007). http://en.wikipedia.org/wiki/File:Venus_von_Willendorf_01.jpg [Erişim Tarihi: 21.09.2012]
• F.6. http://losvalientesduermensolos.blogspot.com/2011/09/lascaux.html [Erişim Tarihi: 29.09.2012]
• F.7. http://en.wikipedia.org/wiki/Cave_of_Altamira [Erişim Tarihi: 29.09.2012]