TÜKETİM TOPLUMUNDA NESNELEŞEN KADININ, GÜNCEL VE ÖZGÜN BİR ÇAĞDAŞ DANS ESERİ OLAN “KARO KADIN”IN YARATIM VE SAHNELENME SÜRECİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2015, Sayı: 28, 23 - 36, 02.05.2016

İlkay Türkoğlu

Öz

ÖZET
Kadın imgesi tarih boyunca sanat yapıtlarında temsil edilmiş; ancak 20. yüzyıla kadar neredeyse her
zaman erkeğin gözünden işlenmiştir. Rönesans ile beraber kadın sanatçılar kendi isimlerini de kullanarak
sanatlarını icra etmeye başlamışlardır. Saygınlık kazanmaları ve kendi seslerini kitlelere duyurmaları ise
ancak birey ve özgünlük kavramlarının ön plana çıktığı 18-19. yüzyıllardaki kadın hareketleri ardından
gerçekleşmiştir. Sanatçı kadının yaşadığı bu farkındalık, kendi özgünlüğünü ifade etme gücü toplumdaki
kadına ne kadar yansımaktadır? Bu yazı, günümüzün haz alma odaklı tüketim toplumunda nesneleşmiş
kadını, iki kadın sanatçı tarafından yaratılıp sahnelenen “Karo Kadın” adlı dans eserinin yaratım süreci
üzerinden incelemektedir. Eserin malzeme araştırma ve derleme sürecinde Pina Baush’un “soru sormaya
dayalı yöntem”inden yararlanılmıştır. Bu yöntem dâhilinde, koreograf dansçılar doğaçlamalar yolu
ile kendi belleklerinden geliştirdikleri cevapları sahneye taşımışlardır. Prova sürecinde ortaya çıkan ve
sahneye taşınan cevaplar; entelektüel araştırmalar, farklı sanat eserleri ve akımları ile karşılaştırmalar ile
değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda ortaya çıkan bu yazıda, kadının toplum ilişkileri içindeki
varoluşunun sorgulanması ve bu sorgulamada yaşanan değişim izleği paylaşılmaktadır.

Anahtar kelimeler: dans, performans, kadın, tüketim toplumu
ABSTRACT
The imagery of women has been represented in art works throughout history; however until the 20th
century it had been processed through the eyes of men. After the Renaissance, female artists started using
their real names while performing their art. It was not until the woman movements in the 18th-19th centuries,
driven by individuality and originality concepts, during which they gained respect and had their voice
heard by the society at large. To what extent has this awareness experienced by the artists and their ability
of expressing themselves reflected on the women in society? This article analyzes the woman who has
been objectified in the pleasure oriented consumer culture through the creation process of the dance piece
“Lady of Diamonds” (Karo Kadın), which has been created and performed by two female artists. During
the material research and compilation process of the work, Pina Baush’s method of asking questions has
been used. Via this method, the choreograph dancers have brought to stage the answers they have found
using improvisations and their memories. The answers that have surfaced during the rehearsals and that
have been brought to stage have been analyzed through intellectual research and comparisons with various
art works and movements. As a result of these assessments, this article presents an inquiry into the existence
of women within social relations and the path of change during this inquiry.
Keywords: dance, performance, woman, consumer culture