Avangard Sanat Hareketleriyle Tipografide Geleneğin Yıkımı

Yıl 2015, Sayı: 27, 73 - 87, 08.02.2016

Betül Uslu Özkan

Öz

ÖZET
Endüstri Devrimi ile birlikte hareketli hurufat sisteminin geliştirilmesi sayesinde tipografi, el
yazısından düzenli bir sisteme kavuşmuştur. Bu sistemle daha az zamanda daha çok kopya üretebilmesiyle
yazı, daha fazla kişiye ulaşabilme olanağı bulmuştur. Şair ve yazarlarla başlayan tipografinin kurallarını
esnetme çabaları, Avangard Sanat Hareketleri’nin makineleşmiş yeni dünyanın sözlerini ve görsellerini
yaratmak istemeleriyle uç bir noktaya ulaşır. Bu yeni dünyanın tasarım ve tipografi anlayışını oluşturmaları
bakımından bu araştırmanın amacını Avangard Sanat Hareketlerinin tipografi açısından irdelenmesi
oluşturur. Bu nedenle bu sanat hareketleri içerisinde sadece tipografiyle ilişkisi olanlar irdelenmiştir.
Araştırma literatür taraması üzerinden gerçekleştirilmiş ve grafik tasarım ve tipografi alanındaki kaynaklar
ve örnekler incelenmiştir. Modern tipografinin temelleri Avangard Sanat Hareketleri ile atılmış olsa da bu
sanat hareketlerinden önce de deneysel yaklaşımlar olduğu bu araştırmanın önemini oluşturmaktadır. Ayrıca
bu çalışmaların Avangard Sanat Hareketleri kadar yaygınlaşamamasının nedenleri üzerinde de durulmuştur.
Tipografinin sadece okumak için değil aynı zamanda izlenebilecek bir şeye dönüşmesi Avangardların
kullandığı ve yaygınlaştırdığı sistemler sayesinde olabidiği saptanmıştır.

Anahtar kelimeler: Tipografi, Deneysel Tipografi, Fütürizm, Konstrüktivizm.

ABSTRACT
As a result of the development of movable type with the Industrial Revolution, typography has
achieved a more orderly system than handwriting. As this new method has made possible to make many
more copies in a shorter amount of time, texts were able to reach a wider audience. The attempts to push the
rules of typography, which had begun with poets and writers, has reached its peak with the avant-garde art
movements aiming to create the words and the images of the new mechanized world. The goal of this study
is to analyze avant-garde art movements with regard to their use of typography, as these movements shaped
how the new world perceives design and typography. Therefore, only the movements that have a relation
to typography are analyzed. The research is carried out by means of scanning relevant literature, and by
analyzing resources and examples concerning graphic design and typography. The research emphasizes
that, though modern typography is based on avant-garde art movements, there has also been experimental
approaches that predate these movements. We've investigated why these efforts weren't as successful as
avant-garde art movements. It was also determined that, through the systems used and spread by avantgarde
artists, typography has turned into something that could be looked at, in addition to being something
to be read.

Keywords: Typography, Experimental Typography, Futurism, Constructivism.