"EŞYA KÜTÜPHANESİ" ve "BEBE DÖNÜŞÜM": TÜRKİYE'DE KÜLTÜRE DAYALI PAYLAŞIM SERVİS SİSTEMLERİ ÖRNEKLERİ

Yıl 2020, Sayı: 35, 32 - 40, 25.03.2020

Can Uçkan Yüksel Çiğdem Kaya

Öz

Günümüzde dünya üzerinde geniş ölçüde kullanımı olan değer birimi üzerinden alışverişe dönük ekonomik modele alternatif olarak farklı yaşam pratikleri ortaya çıkmaktadır. Bu sürdürülebilir alternatif modellerin odak noktaları çevreci üretim yöntemlerinden radikal farklılıklar öneren tüketim biçimlerine kaymıştır. Bu noktada, sürdürülebilirlik potansiyeli nedeniyle ürün-hizmet sistemleri popülerleşmiş ve pek çok mühendislik ve tasarım akademisyeni tarafından analiz edilmiştir. 

Paylaşmak,  çocuklukta öğrenilen bir alışkanlık olup geleneksel olarak Türk kültürünün bir parçası haline gelmiştir. Türk toplumunda paylaşma ritüelleri pek çok farklı biçimlerde pratiğe dökülmektedir.

Bu araştırmada, dijital teknolojinin yardımı ile sistematik bir hizmet tasarımı sunabilen Türkiye’deki iki ürün hizmet tasarımı sistemi örneğini olan Eşya Kütüphanesi ve Bebe Dönüşüm girişimleri mercek altına alarak toplumun kültürel özelliklerinin bu sistemde oynadığı rolü incelemeyi incelemek amaçlanmıştır. Bu iki girişim, paylaşım ağı yaratması sayesinde büyük şehirlerde de temel paylaşım ruhu ve alışkanlığının yaşamasını sağlamaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Paylaşım servisleri, servis tasarımı, kültürel etki, yerel gelenekler

Kaynakça

• Belk, R. 1988. Possessions and the Extended Self. Journal of consumer research, 15, September.
• Belk, R. 2007. Why Not Share Rather Than Own? The Annals of the American Academy, 611, pp. 126-140.
• Berger, T., Frey, C. B. 2016. Structural Transformation in OECD: Digitalisation, Deindustrialisation and the Future of Work. OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 193, OECD Publishing, Paris.
• Briceno, T., Stagl, S. 2004. Examining the Social Aspect of Sustainable Consumption. International Workshop Driving Forces of and Barriers to Sustainable Consumption, Leeds: UK.
• Bor, A. G. 2017. In depth interview with the co-founder of Library of Stuff.
• Bowles, S., Choib J.K. 2013. Coevolution of farming and private property during the early Holocene, Proceedings of the National Academy of Sciences, 110, 22, pp. 8830–8835.
• Ceschin, F. 2012. Sustainable product-service systems: Between strategic design and transition studies. PhD Dissertation, Politecnico di Milano, Department of INdustrial Design, Arts, Communication and fashion (INDACO).
• Chang, J.H., Huynh, P. 2016. ASEAN in transformation: the future of jobs at risk of automation. ILO-Report. [online] Available at: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---act_emp/documents/publication/wcms_579554.pdf
• Cooper, T. 2005. Slower Consumption Reflections on Product Life Spans and the “Throwaway Society”. Journal of Industrial Ecology, 9, s 51-67.
• Costanza, R., G. Alperovitz, H. Daly, J. Farley, C. Franco, T. Jackson, I. Kubiszewski, J. Schor, and P. Victor. 2012. Building a Sustainable and Desirable Economy-in-Society-in-Nature. New York: United Nations Division for Sustainable Development.
• Coyne, R. 2005. Cornucopia Limited: Design and dissent on the internet. Cambridge, MA: MIT Press.
• Duff, E. A. 2017. In depth interview with the founder of Bebe Dönüsüm Freecycle group & blogEhrenfeld, J. 2001. Designing ‘Sustainable’ Product/Service Systems. In: Ecodesign 2001:2nd International Symposium on Environmentally Conscious Design and Inverse Manufacturing, Tokyo, December 15.
• Furby, L. 1978. Sharing: Decisions and moral judgments about letting others use one’s personal possessions. Psychological Reports, 93, pp. 595-609.
• Gould, R. A. 1982. To have and have not: The ecology of sharing among hunter-gatherers. In N. M. Williams and E. S. Hunn. Boulder: Resource managers: North American and Australian hunter-gatherers, ed. CO: Westview, pp.xxxxx.
• Graeber, D. R. 2013. Debt: The First 5000 Years. Brooklyn, N.Y.: Melville House.
• Hamari, J. et al. (2016). The Sharing economy: Why people participate in Collaborative Consumption. Journal of the Association of Information Science and Technology, 67, 9, pp. 2047–2059.
• Hutt, R. 2016. What are the 10 biggest global challenges? [online]. Available at https://www.weforum.org/agenda/2016/01/what-are-the-10-biggest-global-challenges/
• Judith, M. 2016. Will the fourth Industrial Revolution Improve the State of the World? [online]. Available at: https://www.weforum.org/agenda/2016/01/will-the-fourth-industrial-revolution-improve-the-state-of-the-world/
• Manzini, E. 2006. "Design for sustainability. How to design sustainable solutions." [online] Available at: http://www. sustainable-everyday.net,
• Manzini E., Jegou, F. 2008. Collaborative Services| Social Innovation and design for Sustainability. Milan: POLI.design.
• Mont O., Dalhammar C., Jacobsson N. (2006). A new business model for baby prams based on leasing and product remanufacturing. Journal of Cleaner Production 14. pp. 1509-1518
• Mont, O., Plepys, A. 2008. Sustainable consumption progress: should we be proud or alarmed? Journal of Cleaner Production, 16, pp. 531-537.
• Murdvee, M. 2009 . Social Exchange. [online] Available at: https://www.ttu.ee/public/m/mart-murdvee/EconPsy/5/6._EconPsy_-_Social_exchange.pdf
• Testart, A. 1987. Game sharing systems and kinship systems among hunter-gatherers. Man 22, 2, pp. 287-304.
• Tonkwise, C. 2007. Practicing sustainability by design: global warming politics in a post-awareness world, Scapes, 6, Fall 2007, pp. 4-14.