TOPLUMSAL DEĞİŞİMİN GÖRSEL ESTETİK BELGESİ OLARAK SOKAK FOTOĞRAFÇILIĞI

Yıl 2020, Sayı: 35, 49 - 64, 25.03.2020

Suzan Orhan

Öz

Sokak
fotoğrafçılığı, iç ve dış kamusal alanlarda gerçekleştirilen fotoğrafçılık
türüdür. Caddeler, sokaklar, pasajlar, istasyonlar, gece kulüpleri, plajlar, toplu
taşıma araçları ve hastaneler gibi ortak kullanım alanlarında çekilen
fotoğraflar, sokak fotoğrafçılığı olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal değişimlerin
izleri, fotoğrafın icadıyla birlikte, yazılı tarihi belgeler, filmler, belgesel
ve savaş fotoğraflarının yanı sıra sokak fotoğraflarında da görülebilmektedir.
Diğer fotoğraf türlerine göre plan ve kurgunun olmaması ya da en az olması, sokak
fotoğrafının nesnel ve gerçekçi yönünü öne çıkarmaktadır. Erken dönem, modern
ve çağdaş olarak üç tarihsel dönemde incelenebilecek sokak fotoğrafçılığı,
teknik ve estetiğin geçirdiği evrimden etkilenmiş ve zamanla değişmiştir. Erken
dönem sokak fotoğrafçılarından Alice Austen New York’ta, Eugène Atget ise eski
ve yeni Paris’te çektikleri nesnel sokak fotoğraflarıyla mekansal ve toplumsal
değişimi kaydetmişlerdir. Henri Cartier-Bresson ve Helen Levitt’in yer aldığı
modern dönemde, teknoloji, avangard estetik ve fotojurnalizmin
kurumsallaşmasıyla yaygınlaşan ve gelişen sokak fotoğrafçılığı, kalabalık
kentlerin sokaklarındaki gündelik hayatın yeni biçimlerinin fotoğraflanmasına
yoğunlaşmıştır. Çağdaş dönemdeyse küresel kentin sokaklarına taşan özel hayatın
kaydının peşine düşülmüş ve öznel kayıt artmıştır. Bruce Gilden kışkırtıcı
sokak portreleriyle, Michael Wolf ise Google Sokak Görünümlerinden çektiği
hazır sokak fotoğraflarının röprodüksiyonlarıyla, çağdaş dönemin sokağını
birbirine zıt mesafelerle kaydetmişlerdir. Sokak fotoğrafları, estetik ve
belgesel niteliklerinin yanı sıra tarihsel ve sosyolojik okumalara açık
yönleriyle toplumsal değişimin belgesi niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Sokak Fotoğrafçılığı, Kamusal Alan, Toplumsal Değişim, Görsel Belge

Kaynakça

• KaynakçaReferans 1 Alice Austen Hause. (tarih yok). Eylül 18, 2019 tarihinde Alice Austen Hause Web Sitesi: https://aliceausten.org/her-photography adresinden alındıReferans 2 Benjamin, W. (2016). Pasajlar (12. Baskı b.). (A. Cemal, Çev.) İstanbul: YKY.Referans 3 Bruce Gilden. (tarih yok). Eylül 25, 2019 tarihinde Magnum Photos: https://www.magnumphotos.com/photographer/bruce-gilden/ adresinden alındıReferans 4 Cartier-Bresson, H. (2002). Sanat Dünyamız. (M. H. Doğan, Çev.) İstanbul: YKY.Referans 5 Clarke, G. (2017). Güzel Sanatların Bir Dalı Olarak Fotoğraf. (M. M. Aydemir, Çev.) İstanbul: Hayalperest Kitap.Referans 6 Durden, M. (2015). Fotoğraf Bugün. (E. G. Yiğit Adam, Çev.) İstanbul: Akbank Sanat.Referans 7 FotoğrafDergisi. (2011, Kasım 10). https://www.fotografdergisi.com/dunya-fotograf-tarihinde-bir-efsane-leica/. Kasım 9, 2019 tarihinde fotografdergisi.com: Referans 8 https://www.fotografdergisi.com/dunya-fotograf-tarihinde-bir-efsane-leica/ adresinden alındıReferans 9 Freund, G. (2006). Fotoğraf ve Toplum. (Ş. Demirkol, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.Referans 10 Gilden, B. (tarih yok). The Street's Eye. (J. Frank, Röportajı Yapan) Lufthansa. Kasım 3, 2019 tarihinde Lufthansa Magazine: https://magazin.lufthansa.com/cn/en/people-en/bruce-gilden-das-auge-der-strasse/ adresinden alındıReferans 11 Hacking, E. J. (2015). Fotoğrafın Tüm Öyküsü. (A. Bozkurt, Çev.) İstanbul: Hayalperest Yayınevi.Referans 12 imdb.com. (tarih yok). Kasım 1, 2019 tarihinde https://www.imdb.com/name/nm1844803/ adresinden alındıReferans 13 Krase, A. (2001). Eugène Atget's Paris. Köln: Taschen.Referans 14 Lewis, E. (2018). İzmler, Fotoğrafı Anlamak. (M. M. Aydemir, Çev.) İstanbul: Hayalperest Kitap.Referans 15 Lewis, G. (2015). Street Photography: The Art of Capturing the Candid Moment. California: Rocky Nook.Referans 16 Linfield, S. (2013). Acımasız Aydınlık, Fotoğraf ve Politik Şiddet. (M. E. Uslu, Çev.) İstanbul: Espas Yayınları.Referans 17 MagnumPhotos. (tarih yok). https://learn.magnumphotos.com/course/the-art-of-street-photography/. Kasım 3, 2019 tarihinde Magnum Photos: https://learn.magnumphotos.com/course/the-art-of-street-photography/ adresinden alındıReferans 18 Ritchin, F. (2015, 1). Hillman Photography Initiative. Eylül 7, 2019 tarihinde Hillman Photography Initiative Web Sitesi: http://www.nowseethis.org adresinden alındıReferans 19 Sassen, S. (2009, Kasım 7). Uluslararası Şirketlerden Daha Fazlasını İsteyin, Kent Sakinlerinizi Koruyun. (B. Çuhadar, Röportajı Yapan) Radikal .Referans 20 Silverman, R. (2019, Ocak 16). Helen Levitt’s Street Photos Blend the Poetic With the Political. Kasım 8, 2019 tarihinde The New York Times: https://www.nytimes.com/2019/01/16/lens/helen-levitts-street-photos-blend-the-poetic-with-the-political.html adresinden alındıReferans 21 Smith, I. H. (2018). Fotoğrafın Kısa Öyküsü. (D. Öztok, Çev.) İstanbul: Hep Kitap.Referans 22 Wolf, M. (tarih yok). http://photomichaelwolf.com/#asoue/5. Kasım 4, 2019 tarihinde http://photomichaelwolf.com/#: http://photomichaelwolf.com/ adresinden alındı