DOĞAL BOYAMACILIK KAPSAMINDA ALTIN OTU (HELICHRYSUM ARENARIUM) İLE YÜNLÜ KUMAŞLARIN BOYANMASI

Yıl 2020, Sayı: 35, 102 - 108, 25.03.2020

Fazlıhan Yılmaz

Öz

Doğal boyamacılık tarihi oldukça eski zamanlara dayanmaktadır. Belli bir dönemde popülaritesini kaybetse de günümüzde çevreci yaklaşımlarla birlikte yeniden adından söz edilir hale gelmiştir. Yapılan bu çalışmada doğal boyarmadde kaynağı olarak altın otu kullanılmıştır. Altın otu boyama işlemlerinde kullanılmadan önce öğütücü yardımıyla öğütülmüş ve daha sonra boyama işlemlerinde bu kısım kullanılmıştır. Boyama işleminde flotte oranı 1:70 olarak seçilmiştir. Ayrıca kumaş ağırlığıyla orantılı olarak 1:1 ve 1:3 oranında bitkisel kaynak kullanılarak boyama denemeleri gerçekleştirilmiştir. Boyama işlemi tamamlandıktan sonra boyanmış olan yünlü kumaş numuneleri 70 0C’de asıl yıkama işlemine tabii tutulmuştur. Yıkanmış olan kumaş numuneleri oda sıcaklığında kurutulduktan sonra spektrofotometre yardımıyla renk değerleri ölçülmüştür. Ayrıca boyanmış olan yünlü kumaş numunelerinin ışık ve yıkama haslığı testleri de gerçekleştirilmiştir. Altın otu ile farklı mordan maddeleri kullanılarak yünlü kumaşlarda kahverengi ve sarı tonları elde edilmiştir. Haslık testleri sonucunda da altın otunun yünlü kumaşların renklendirilme işlemlerinde kullanılabileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Altın otu, Yün, Doğal Boyamacılık, Haslık, Renk

Kaynakça

• Aras Elibüyük, S., Yıldırım, F. F., Koptur Tasan, P., Yumru, Ş., Çörekcioğlu, M., & Oktav Bulut, M. (2019). “Bir tekstil işletmesinde, doğal ve sentetik boyarmaddelerle boyanmış %100 pamuklu kumaşların karşılaştırılması”. Süleyman Demirel Üniversitesi YEKARUM e-Dergi, 4(2), 28-39.
• Batur Ercivan, G. (2018). “Mavi boya indigo bitkisinin tarihsel serüveni”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 547-553.
• Erdem İşmal, Ö. (2019). “Doğal boya uygulamalarının değişen yüzü ve yenilikçi yaklaşımlar”. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 22, 41-58.
• Ermişler, A. (2017). “Altın otu (helichrysum arenarium) ve fesleğen (ocimum basilicum) bitkilerinin sinek kovucu (repellent) özelliklerinin araştırılması” T.C. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s.65.
• ISO 105-B02: (1994), Textiles-tests for color fastness – Part B02: Color fastness to artifical light, International Organization for Standardization, Brussels, Belgium.
• ISO 105-C10: (2006), Textiles-tests for color fastness – Part C10: Color fastness to washing with soap or soap and soda, Test Condition: Test A (1), International Organization for Standardization, Geneva, Switzerland.
• Kaynar, H., Tonus, E., Uçar Sözmen, E. (2019). “Zerdeçal (curcuma longa) bitkisinden doğal ve kimyasal mordanlarla elde edilen renkler ve tekstil liflerinde kullanımı”. İdil, 63, 1579-1589.
• Kadıoğlu, İ., Şin, B., & Kınalı, B. (2019). “Tokat ilinde görülen bazı bitkilerin boya bitkisi olarak kullanım olanakları”. Turkish Journal of Weed Science, 22(1), 7-15.
• Menegazzo, M. A. B., Giacomini, F., & Barros, M. A. S. D. (2020). “Study of wool dyeing with natural dye extracted from chamomile flowers”. Journal of Natural Fibers, 17(2), 271-283.
• Silva, P. M. S., Fiaschitello, T. R., Queiroz, R. S., Freeman, H. S., Costa, S. A., Leo, P., Montemor, A. F., Costa, S. M. (2020). “Natural dye from croton urucurana baill. bark: extraction, physicochemical characterization, textile dyeing and color fastness properties”. Dyes and Pigments, 173, 1-14.
• Sunerli, E., & Çakır Aydın, M. (2019). “Doğal boyamanın farklı tekstil lifleri ile oluşturulan yüzeylere etkisi”. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 5(1), 196-203.
• Şen, N., Kalaycı, G. (2016). “Altın otu bitkisinden (helichrysum arenarium) tanen ve kumarinin kimyasal kompozisyonu”. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 42(2), 226-231.
• Yılmaz, F., & Bahtiyari, M. İ. (2017). “Çeşitli bitkisel kaynaklarla yünlü kumaşları renklendirilmesi”. Tekstil ve Mühendis, 24(106), 62-71.
• Yılmaz, F., Koçak, Ö. F., Özgeriş, F. B., Şapçı Selamoğlu, H., Vural, C., Benli, H., Bahtiyari, M. İ. (2019). “Use of viburnum opulus l. (caprifoliaceae) in dyeing and antibacterial finishing of cotton”. Journal of Natural Fibers, https://doi.org/10.1080/15440478.2019.1691118, 1-8.