TOFIQ QULIYEV’İN “QIZIL ÜZÜK” ESERİNİN ŞAN VE KLASİK GİTAR İÇİN UYARLANMASI

Yıl 2020, Sayı: 36, 165 - 174, 24.10.2020

Mohammad Ranjbari Abdullah Semih Birel

https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.679919

Cited By: 1

Öz

Gitar çalgısı dünya okullarında solo çalgı olarak kabul edilmeden önce çoğunlukla şarkı eşliği için kullanılmaktaydı. Gitar çalgısının, yapısı gereği armonik ve kontrpuantal müzik yapıtlarına uygunluğu, arpej ve legato tekniğinde ayrıcalıklı bir tınıya sahip olmasının yanı sıra, perküsyon etkisi yaratan ritmik bir kabiliyeti de mevcuttur. Klasik gitar çalgısının tarihî gelişim süreci dikkate alındığında, bu naif sesli çalgının insan sesine eşlik etmek için mükemmel bir ses altyapısı oluşturma potansiyeline sahip olduğu bestecilerin de dikkatini çekmiştir. Nitekim Schubert ve Berlioz gibi ünlü romantik dönem bestecileri klasik gitar çalgısı için şarkı eşlikleri yazmışlardır.
Bu çalışmada Azerbaycanlı besteci Tofiq Quliyev’in Baxtiyar adlı filme yazdığı şarkılardan Qızıl Üzük adlı eseri ele alınmıştır. Araştırmada adı geçen bu eserin, klasik gitar estetiği göz önünde bulundurularak klasik gitara uyarlanması ve yorumlanması ile repertuara katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, eserin klasik gitar çalgısına uyarlanışında teknik ve müzikal özelliklere önem verilerek eserin orijinal yapısının bozulmamasına dikkat edilmiştir. Ayrıca, yeni bir edisyon oluşturmak amacıyla, eser nota yazım programında gitar notasyonuna uygun biçimde yeniden yazılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tofiq Quliyev, Qızıl Üzük, Klasik Gitar, Transkripsyon

Kaynakça

• Ranjbari, M. (2019), Azerbaycan Bestecisi Tofiq Quliyev’in “Qızıl Üzük” eserinin şan ve klasik gitar için uyarlanması ve gitar performansındaki teknik ve estetik değişimin gözlemlenmesi, Uluslararası Türkoloji Araştırmaları Sempozyumu, 8-10 Ekim 2019, Van, Türkiye.
• Sabitoğlu, C. “Tofiq Quliyev’in mahnılarında poetik mətnin və melodiyanın əlaqələsi”-3-4/13-2002, s.131-137, Musiqi Dünyası Az. Elektronik Dergi.
• Say, A.(2005), Müzik sözlüğü, Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Uluocak, S. (2011). Klasik gitar tarihi I: rönesans dönemde gitar. Doruk Yayımcılık.
• Quliyev, T. (2000) Ürək mahnıları: [fortepiano ilə oxumaq üçün], Gülermat Ltd. Şti. ISBN: 975-4861-51-01, Elçin Eliyevin Studiyası, Bakü.
• Web: Tofiq Quliyev. https://az.wikipedia.org/wiki/Tofiq_Quliyev. 15 Aralık 2019 tarihinde erişildi.
• Transcription. Grove Dictionary of Music and Musicians - third edition, Elektronik Sürüm