KADIN VE DOĞA İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA EKOFEMİNİZMİN SANATA YANSIMASI

Yıl 2020, Sayı: 36, 33 - 50, 24.10.2020

Neslihan Özgenç , Onur Karaalioğlu , İhsanur Ömür

https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.753750

Cited By: 2

Öz

Doğa ve kadın sömürüsüne dikkat çekmeyi hedefleyen ekofeminizm, ekoloji ve feminizmin sentezinden oluşan sosyal bir harekettir. Ekofeminizm teorilerini, eril hâkimiyet ile doğanın sömürülmesi arasındaki ilişki üzerine kurmuştur. Doğanın ve kadının sömürülmesinin nedenlerini de batı felsefesinin düalist bakış açılarına dayandırmışlardır. Bu doğrultuda eleştirel bir yaklaşım getirmişler ve çözüm önerileri sunmuşlardır. Ekofeminizmin savunduğu görüşler de çevreci aktivistler ve feminist sanatçılar sayesinde gündelik yaşamda görünür olmuştur. Ekofeminizmin sanata yansıması 1960 sonrası feminist sanat hareketleri ve çevre sanatının gelişim süreçleriyle paralellik göstermiştir. Ekofeminist sanatın temsilcileri genellikle kadın sanatçılardır ve sanatsal tavırları ise doğa müdahaleleri üzerinedir. Bu sanatçılar, kültürel ekofeminizmin temel çıkış kaynağı olan Gaia ve Doğa Ana fikirleriyle bağlantılı kavramlardan yola çıktıkları gibi sosyal ekofeminizm savunduğu gezegenini koruma misyonuyla da hareket ederler. Bu çalışmada; kadın-doğa arasındaki tarihsel bağdan yola çıkılarak, batı kültüründeki düalist yaklaşımın kadın ve doğa sömürüsüyle olan ilişkisi irdelenmektedir. Elde edilen bulgulardan yola çıkarak konuyu temellendiren unsurlar genel hatlarıyla ele alınmış ve ekofeminizmin sanata yansıması referans sanatçılar üzerinden incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Doğa, Çevre, Ekofeminizm, Ekofeminist Sanat

REFLECTION OF ECOFEMINISM TO ART IN THE CONTEXT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN WOMAN AND NATURE

Öz

Aiming to draw attention to the exploitation of nature and woman, ecofeminism is a social movement consisting of the synthesis of ecology and feminism. Ecofeminism built its theories on the relationship between masculine domination and exploitation of nature. They based their reasons for the exploitation of nature and women on the dualist perspectives of western philosophy. In this regard, they brought a critical approach and offered solutions. The views advocated by ecofeminism also became visible in daily life under favour of environmental activists and feminist artists. The reflection of ecofeminism to art has paralleled the post-1960 feminist art movements and the development processes of environmental art. Representatives of ecofeminist art are generally female artists, and their artistic attitude is on nature interventions. These artists also act with the mission of protecting the planet that Social Ecofeminism advocates as they set out the concepts related to the ideas of Mother Nature and Gaia which is the main source of cultural ecofeminism. This study examines the relationship between the dualist approach of western culture, with the woman and nature exploitation starting from the historical link between women and nature. Based on the findings obtained, the elements that base of ecofeminism are handled in general terms and the reflection of ecofeminism to art is examined through reference artists.

Anahtar Kelimeler

Woman, Nature, Environment, Ecofeminism

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). 20.Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Aydın, İ., Zümrüt, Y. (2013). Doğa ve Sanat Ekseninde Farklı Yaklaşımlar. Sanat ve Tasarım Dergisi, 4. Cilt (4), 53-78.
• Bacon, F. (2012). Novum Organum: Tabiatın Yorumu ve İnsan Alemi Hakkında Özlü Sözler, (S. Önal, Çev.) Ankara: Say Yayınları.
• Balkır,N. (2018). Bir Ana Mendieta Varmış, Bir Ana Mendieta Yokmuş. Sanat Tarihi Dergisi, 27. Cilt (1), 251-263.
• Ferry, L. (2000). Ekolojik Yeni Düzen. (T. Ilgaz, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Jade, C. W. (2011). The Artistic Progressions Of Ecofeminism: The Changing Focus Of Women in Environmental Art. The Internatıonal Journal Of The Arts In Socıety, Cilt 6 (1), 53-65.
• Kasapoğlu, N. A. (1997). Çevresel Davranış Modeli. Amme İdaresi Dergisi, Cilt 30 (2), 19-31.
• Kılıçbay, M. A. (1989). Çevrenin Çerçevesi. Türkiye Günlüğü, Sayı 3, 35-39.
• Kıran, A. (2019). Aristoteles, Devlet, Köleler ve Vatandaşlık. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Sayı 44, 350-359.
• Öçal, A. K. (2011). Dişil Dil Ve Ekofeminist Bağlamda Latife Tekin Ve Muinar. (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011).
• Özdemir, H,, Aydemir, D. (2019). Dördüncü Dalga Feminizm Üzerine. International Social Sciences Studies Journal, Sayı 5 (32), 1706-1711.
• Özdemir, H,, Aydemir, D. (2019). Ekolojik Yaklaşımlı Feminizm/Ekofeminizm Üzerine Genel bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihi Süreci ve Türleri. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, Cilt 2 (2), 261-278.
• Plumwood, V. (2004). Ekofeminizm ve Doğaya Hükmetmek. (B. Ertür, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Roller, E. L. (2004). Ana Tanrıçanın İzinde. (B. Avunç, Çev.) İstanbul: Homer Yayıncılık.
• Ruether R. R. (1975). New Woman New Earth. Minneapolis: Seabury Press.
• Saygı, S. (2016). Çağdaş Sanatta Doğa Algısı ve Ekolojik Farkındalık. Sanat-Tasarım Dergisi,Sayı 7, 7-13.
• Sevim, A. (2005). Feminizm, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Tamkoç, G. (1996). Ekofeminizm Amaçları. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, Sayı 4, 77-84.
• Tan, M. (1979). Kadın: Ekonomik Yaşamı ve Eğitimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Tong, R.P. (2006). Feminist Düşünce. (Z. Cirhinoğlu, Çev.) İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet Ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Journal of Economy Culture and Society, Sayı 35, 29-56.
• Yalçın, O. (2010). Çevre Koruma Fikrine Radikal Yaklaşımlar; Derin Ekoloji, Sosyal Ekoloji ve Ekofeminizm. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Mesches, A. (2015). In Memoriam: Jackie Brookner, 13 Ocak 2020 tarihinde, Newsgrist: https://newsgrist.typepad.com/underbelly/2015/05/in-memoriam-jackie-brookner-1945-2015.html adresinden alındı.
• Simpson, C. (t.y.). 13 Ocak 2020 tarihinde, Christine Simpson Photo Art: https://www.christinesimpsonphotoart.com/shrines adresinden alındı.
• Engin, Z. Ü. (2017). Ekofeminizm. 15 Haziran 2020 tarihinde, Sosyal Demokrat Dergi: http://www.sosyaldemokratdergi.org/zeynep-uskul-engin-ekofeminizm/ adresinden alındı.