İSLAM FELSEFESİNİN SANATA YANSIMASI VE BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 38, 292 - 324, 28.10.2021

Yasemin Tümer Çelik

https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.953379

Öz

“İslam felsefesinin sanata yansıması ve bir uygulama örneği” başlıklı araştırmada, tasavvufun bir konusu olan vahdet-i vücut ve sabit öz konularına yer verilmiş olup ayrıca bu konuların sanata olan yansımaları ele alınmıştır. İslam Felsefesinde yer almış olan “vahdeti vücut” ve “ayan-i sabite” konularının sanat ile olan ilgisinden ve felsefi içeriğinden dolayı bu çalışmanın alana katkı getireceği düşünülmektedir. Felsefenin insana sunduğu geniş bakış açısı düşünüldüğünde, İslam dininde felsefenin önemli bir yere sahip olduğu ve derin bir felsefi yaklaşım içinde olduğu görülmüştür. İslam felsefesinde ve İslam sanatında manevi duygu, ruha yönelme önemlidir. Sanat alanında da manevi duygu sık sık sanatçılar tarafından ele alınmıştır. Özellikle Kandinsky manevi duygu ve sanatı derinlemesine incelemiştir.
Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı öğrencilerinin bu konuyu bilmeleri ve ders olarak görmeleri gerektiği düşünülmektedir. Araştırma; nicel yöntemlerden başarı testi, ön- son resim değerlendirmesi ve nitel yöntemlerden ön- son metin değerlendirmesi ile tamamlanmıştır. Bulgular kısmında başarı testi ile yaş, cinsiyet, sınıf ve üniversiteler arası farklılıklar değerlendirilmiştir. Ön- son resim ve ön-son metin ile öğrencilerin yaratıcılıkları ve kişisel analizlerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

SANAT, SANAT EĞİTİMİ, İSLAM FELSEFESİ, ARKETİP

ISLAMIC PHILOSOPHY IN ARTS AND AN EXAMPLE OF ITS APPLICATION

Öz

The research entitled ‘Islamic philosophy in arts and an example of its application' looks into vahdet-i vücut, which is one of the topics of mysticism and sabit öz. It also discusses how these topics are reflected in arts.“Vahdet-i Vücut” and “ayan-i sabite”. which are included in Islamic philosophy are found useful because of their relation to arts and the philosophical content they have. When the broad perspective that philosophy offers to human is considered, one can understand that philosophy has a big role in İslam, which takes a deep philosophical approach.In the philosophy and art of İslam, spiritual feeling and orientation to the soul are prominent. In the fıeld of art, spiritual feelings are utilized. Kandinsky examined spiritual feeling and art in depth.
The researcher thınks that because these topics are related to our culture and important in Islamic philosophy, student artists should know and leam about these as a part of their curriculum. Research:achievement test from quantiative methotds, pre-final Picture evaluation and qualitative. The metod is completed with the evaluation of the pre-final text. Success in the finding section test, differences between age, gender, class and universities were evaluated. Pre- end creativity and philosophical explanations of students with pictures and pre-final text. It was evaluated.

Anahtar Kelimeler

ART, ART EDUCATİON, İSLAMİC PHİLOSOPHY, PHİLOSOPHY, ARCHETYPE

Kaynakça

• Akın, B, A. (yy). İslamiyet’in yarattığı dünyada sanatın yeri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dramatik Yazarlık, Doktora Öğrencisi, İzmir.
• Aksu, C. (2013). Şems, Katre-i aşk. Konya: Mola Yayınları.
• Aydeniz, H. (2009). Din Sanat İlişkisi ve Bunun Sanata Bir Yansımsı Olarak Mevlevi Sema Ayini. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (32), 35-52.
• Buyurgan,S. ve Buyurgan,U. (2007). Sanat Eğitimi ve Öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz Ş. & Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Biyografi İnfo. (2004). https://www.biyografi.info/kisi/erol-akyavas adresinden 1 Şubat 2020 tarihinde erişilmiştir. Cevizli, A. (2015). Felsefeye Giriş. Ankara: Nobel Yayınları.
• Coşkun, İ. (2008). Muhyiddin İbn Arabî’nin Felsefesinde Allah Mefhunu. İlm ve Akademik Araştırmalar Dergisi, 1(9), 117-143.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2017). Designing And Conducting Mixed Methods Research. Sage Publications.
• Can, A. (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Çelik, Y, T. (2019). Wasily Kandinsky’nin Doğaçlamaları Ve Manevi Duygu. Kalem İşi Dergisi, 7(15), 151-161. 18 Ocak 2020 tarihinde http:/www.kalemisidergisi.com sayfasından erişilmiştir.
• Çelik,İ., & Yıldırım, B. (2019). Tasavvuf ve medeniyet perspektifinden resim ve karikatür sanatında Erol Akyavaş ve Hasan Aycın örneği.Akademiar Dergisi,6, 67-92.
• Dönmez, N. I. (2014). Freud’un Düş Kuramları Ve Sürrealistler. Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Elmalı, O., & Özden Ö. (2011). Felsefe Tarihi 1, İlk Çağ Felsefesi, Tarihi Metinlerle. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Hâkim, S, E. (2005). İbnul Arabi Sözlüğü. (E. Demirli, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Gör, K, B. (2013). Yerellik Ve Evrensellik Bağlamında Resimde Otomatizm Etkileri, Sanatta Yeterlilik Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Hodge S. (2016). Beş Yaşındaki Çocuk Bunu Neden Yapamaz. (F. C. Çulcu& G. Metin,Çevr). İstanbul:Hayalperest Yayınları.
• Işık, A. (2014). Din felsefesi. Recep Kılıç (Ed.). Ankara: Grafik Yayınları.
• Katırancı, M. (2010). Savaşta bir sanatçının eserlerine eleştirel bakış. Erzurum Kültür Eğitim Vakfı Yayınevi akademi dergisi, (43), 247-256.
• Katırancı, M. (2011). Sanat Eserini Oluşturan Temel Unsurlara İlişkin Gözlemler. International Fine Arts Symposium, 20-22/Ekim/2011, 323-326.
• Katırancı, M. (2020). Görsel Sanatlar Öğretimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Korkut, Ş. (2016). İslam Felsefesi Dersi Öğretim Yöntemleri ve Ders Materyallerinin Hazırlanması Problemleri, İnternational periodical for the languages, Literature and history of Thurkic. Ankara. Turkey. 169-198.
• Kam, Ö, F. (2003). Dini Felsefi Sohbetler. (S.H. Bolay, Çev.). Ankara: Diyanet Yayınları.
• Kılıç, R. (2014). Din Felsefesi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Mutluel, O. (2011). İslam Sanatının Oluşumundaki Etkenler. Abant İzzet Baysal B. Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-27.
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W., & Barrett, K. C. (2004). SPSS For İntroductory Statistics: Use And İnterpretation. Psychology Press.
• Özek, A., Karaman, H., Turgut, A., Çağrıca, M., Dönmez, K, F., & Gümüş, S. (2012). Kur’an-I Kerim Ve Türkçe Açıklamalı Meali. Medine: Hadimül Haremeyni’ş Şerifeyn Kral Fehd Mushaf-ı Şerif Basım Kurulu.
• Öztürk, K. (2010). Şems-İ Tebrizi’nin Evrensel Mesajları. Konya- İstanbul: Nüve Kültür Yayınları. Özköse, K. (Ed.). (2014). Tasavvuf. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Özkafa, F. (2010). Hz. Mevlana’nın Hat Santına Yansımaları. Sümam yayınları bildiriler serisi 2, Konya.
• Özbek, Ö. (2001). Art Book-Kandinsky. Ankara: Dost Yayınları.
• Platon. (2015). Phaidon. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Reçber, M, S. (2014). Din Felsefesi El Kitabı. Recep Kılıç (Ed.). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Rusuhi, İ. (2007). Osmanlı Tasavvuf Düşüncesi. (M. Demirci, Çev.). İstanbul: Vefa Yayınları.
• Surer, C. (2013). Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Anadolu Aydınları Vakfı.
• Soysaldı,A. (2018). Kültür Sanat Ve Beşeriyet İlişkisi. Dergipark.org.tr adresinden 26.07.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Tümer, Y. (2015). Hayvan Kültünün Resim Sanatındaki Önemi ve Bir Uygulama Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Ankara.
• Taşkın, S. ve Yılmaz, S. (2019). Modern Çağda Gençliğin Anlam Arayışı. Bingöl: Bingöl belediyesi.
• Vural, M. (2011). İslam Felsefesi Sözlüğü. Ankara: Elis Yayınları.
• Yıldırım, A ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yinilmez Akagündüz, S.(2016). Mehmet Emin Erişirgil’in ‘terbiye ve felsefe’ adlı makalesinden hareketle günümüzde eğitim- felsefe ilişkisi üzerine bir inceleme.Turkish History Edication Journal, 5(2),630-642.
• Yağcı, Ö. (2011). Yunus Emre Yaşamı ve Şiirleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Yiğitler, Z., Yiğitler, N. (2010). Mevlana ile Şems, Aşuk ve Maşuk. İstanbul: Dharma Yayınları. Görsel Kaynaklar
• Hodge S. (2016). Beş Yaşındaki Çocuk Bunu Neden Yapamaz. (F. C. Çulcu& G. Metin,Çevr). İstanbul:Hayalperest Yayınları.
• http://www.harftamircisi.com/anadolunun-van-goghu-erol-akyavas.html (Erişim Tarihi: 01.02. 2020). Katırancı, M. (2010). Savaşta Bir Sanatçının Eserlerine Eleştirel Bakış. Erzurum Kültür Eğitim Vakfı Yayınevi akademi dergisi, (43), 247-256.