KARAMAN İLİ ÇOĞLU MAHALLESİ ÖRGÜ ÇORAPLARI

Yıl 2021, Sayı: 38, 422 - 441, 28.10.2021

Derya Konuk

https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.970882

Öz

Örücülük ile ilk buluntu olan keçeden yapılmış konç yeri koçboynuzu motifi ile işlenmiş çoraplar Orta Asya’da M.Ö. 7. – 8. Yy arasında yaşayan Hunlara ait İkinci Pazırık kurganından çıkarılmıştır (Diyarbekirli, 1972, s. 116; Balkanal 2016, s.152). İnsanların örtünme ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla başlayan örücülük, zamanla kabiliyetlerinin ve yaratıcılıklarının artmasıyla geliştirilmiştir. Zamanla kullanılan araç gerece bağlı olarak; ipliğin türüne ve kullanım ihtiyaçlarına göre de ilerleme gösterdiği düşünülebilmektedir (Tasmacı, 1984, s.234).
Anadolu’da düğünlerde kız alıp verme törenlerinde, çeyizlerde, hediyeleşmede halen yerini koruyan ve devam örgü çorap kültürü bugün halen Karaman’a bağlı Çoğlu mahallesinde devam etmektedir.
Yapılan alan araştırmasında 50 adet örgü çoraba rastlanılmıştır. Bunlardan 35 tanesi erkek 15 tanesi ise kadınlara aittir. Desen tekrarına düşmemek adına çalışmada 11 adet çoraba yer verilmiştir. Bulunan örgü çorapların fotoğrafları çekilerek, yöre halkı ile görüşmeler yapılmıştır. Edinilen bilgilerle gözlem fişleri hazırlanmıştır. Bu araştırmanın amacı; çorapların yöreye ait desen ve teknik özelliklerini tespit ederek literatüre kazandırmak ve bu güzel el sanatının unutulmamasını sağlayabilmektir.

Anahtar Kelimeler

el sanatları, örücülük, çorap, örgü çorap, Çoğlu mahallesi

KNITTING SOCKS IN ÇOĞLUNEIGHBORHOOD, KARAMAN CITY

Öz

Hosiery made of felt, which is the first find with knitting, stretched with a ram horn motif, was found in Central Asia in the BC. It was excavated from the Second Pazirik kurgan belonging to the Huns, which lived between the 7th and 8th centuries. While getting angry at weddings in Anatolia, the school still continues in shows, dowry, gift giving and still continues in Çoğlu neighborhood of Karaman province.
During the field research conducted in the region, 50 sock models were found. 35 transitions of men's clothing set an example for women's clothing. Activities with local people by taking pictures of the knitted bags found. The receipts were prepared with the information obtained. Patterns of socks are digital atmosphere. There is no standard size for socks used for measuring tapes in the past. It has been used in nylon clothes for general use, as there will be no dyeing in the neighborhood naturally. The names given to the motifs used in socks in the region; crocus, gurbaga, hooked, blackberry, insect, gnarled, cross-stitch, ladybug, side awn, cat print, flea. To those who belong to them. All of the socks are knitted with the 5 needle technique. Socks are divided into parts as nose, sole, neck and ball. The place where men's socks end with the neck is called Kırktik.
This purpose; To learn the patterns and technical knowledge of the region belonging to children, to bring them to the literature and to make it possible to forget this beautiful handicraft.

Anahtar Kelimeler

Karaman Province Handicrafts, Knitting, Karaman Provınce Sock Knitting, Knitted Socks, Çoğlu Street

Kaynakça

• Akpınarlı, H. F. ve Ortaç, H. S. (2008, 27-30 Ekim). Sivas El Örgüsü Çorapların Motif ve Kompozisyon Özellikleri. Cumhuriyet Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, s. 639-654.
• Artun, E. (2011). Türk Halkbilimi, Karahan Kitabevi, 7. Baskı, Adana.
• Balkanal, Z. (2016). Ankara İlı Polatlı Yöresı El Örgüsü Çoraplar. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 9 (17), 149-166. Baş, A. (1996).
• Diyarbekirli, N. (1972). Hun Sanatı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, Milli Eğitim Bakanlığı Kültür Yayınları.
• Oğuz, Ö. (Edt) (2008). Türkiye’nin Somut Olmayan Kültürel Mirası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü 3158, 1.Baskı, Ankara.
• Ortaç, H. S. ve Çatalkaya, G. (2016). Özgün Baskı Resim Tekniği ile Geleneksel Baskı Yöntemleri (Ağaç Baskı). Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Akademik Sanat Tasarım ve Bilim Dergisi, (2), 27-31.
• Onuk, T. ve Akpınarlı, F. (2003, 18-20 Eylül). Kastamonu Örücülük Sanatında Teknik Motif ve Kullanım Özellikleri. İkinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Ankara. s.519-526.
• Özbel, K. (1980). El Sanatları I Anadolu Çorapları. Kılavuz Kitaplar: IX, C.H.P. Halkevleri Bürosu.
• Tasmacı, Mehmet. (1984). ‘Halk Sanatı Örme Desenlerinin Modern Örme Makinelerinde Uygulanması’, III.Ulusal El Sanatları Sempozyumu Bildirileri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• Örgü nedir? . Türk Dil Kurumu, Erişim (15 Mayıs,2021). http://www.tdk.gov.tr
• Karaman Çoğlu Köyü. Erişim (20 Mayıs,2021). https://www.karamandan.com/foto/6409851/coglu-koyu