HEMODİYALİZ HASTALARINDA STRESLE BAŞETME VE SOSYAL DESTEK

Yıl 2005, Cilt: 8 Sayı: 3, 56 - 66, 18.02.2010

Elanur Karabulutlu Mehtap Tan Neşe Erdem Ayşe Okanlı

Öz

Bu çalışma hemodiyaliz hastalarının
kullandıkları stresle başa çıkma
tarzlarını ve başa çıkma tarzları ile sosyal
destek arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla
ilişki arayıcı tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Araştırma Erzurum da bulunan 3
hemodiyaliz ünitesinde 2 Aralık 2003-25
Şubat 2004 tarihleri arasında 130 hasta
üzerinde yapılmıştır. Verilerin toplanmasında
hastaların tanıtıcı özelliklerini içeren
soru formu, Stresle Başa Çıkma Tarzları
Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal
Destek Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma
kapsamına alınan hastaların % 45.6 ( 62 )
si kadın, % 54.4 ü erkek olup büyük bir
çoğunluğu % 41.2 (56) 50 yaş ve üstündedir.
Bu çalışma sonucunda hemodiyaliz
hastalarının en çok duygusal baş etme yöntemlerinden
olan kendine güvensiz yaklaşımı
kullandıkları, cinsiyet, eğitim ve mesleğin
baş etme yöntemleri üzerinde anlamlı farklılık
oluşturduğu saptanmıştır (p

Anahtar Kelimeler

Stresle baş etme, Sosyal Destek, Hemodiyaliz, Hasta

Kaynakça

• Akdemir N (2003). Kronik hastaliklar ve sorunlari. Iç hastaliklari ve hemsirelik bakimi. I. baski Vehbi koç yayinlari , Istanbul.
• Akpolat T, Utas C (1997). Hemodiyaliz hekimi el kitabi. Türk Nefroloji Dernegi Yayini, Erciyes Ünv mat. Kayseri.
• Argon G (2002). Kronik hastaliklara uyum. Kronik Hastaliklarda Bakim. Inter Tibbi Yayincilik, Izmir.
• Billings AG, Moos RH (1981). The role of coping responses and social resources in attenuating the stress of life events. J. Behavioral Medicine. 4: 139-157.
• Campbell JD, Campbell AR ( 1978). The social and economic cost of end-stage renal disease: a patients perspective. N Engl J Med. 299: 386-392
• Carpenito LJ (1999). Çeviren. Erdemir F. Hemsirelik tanilari el kitabi. 7.baski, Nobel Tip Kitabevleri Ltd. Sti:Istanbul.
• Choi YH (1995). A study on relationship of perceived social support on self-esteem and hopelessness in patients in patients with chronic renal failure. J Korean Acad Nurs. 25 (3): 549-561
• Christovao F (1999). Stress, coping and quality of life among chronic haemodialysis patients. Edna Erca Journal. 25(4): 35-38.
• Daigle MC, Stewart M (1997). Support and coping of male hemodialysis –dependent patients. International of Nursing Studies 34(6): 420-430.
• Eker D, Arkar H (1995). Çok boyutlu algi-lanan sosyal destek ölçeginin gözden geçirilmis faktör yapisi, geçerlik ve gü-venirligi. Türk Psikiyatri Dergisi 10 (34): 45-55
• Endler NS, Parker JDA (1980). Multidimensional assessment of coping: a critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology. 58(5): 844-854.
• Erdem Y, Arici M (1998). Kronik Böbrek Yetmezligi. Iç Hastaliklari El Kitabi, editör. Abdurrahman Kadayifçi . Ankara.
• Erek E, Süleymanlar G, Serdengeçti K (2002). Nephrology, dialysis and transplantation in Turkey. Nephrol Dial Transplant. 17: 2087-2093.
• Folkman S, Lazarus R.S (1985). If it changes it must be a process: A study of emotion and coping during three stages of a college examination. J.Personality social Psychol. 48: 150-170.
• Folkman S, Lazarus R.S, Pimley S et al. (1987). Age differences in stress and coping processies. Psychol. and Aging 2: 171-184.
• Janet L , Joan K (2001). Stressors ,coping and depression in hemodialysis patients. J Adv Nurs. 32(2): 200-207.
• Klang B, Björvell Hj, Cronqvist A (1996). Patients with chronic renal failure and their ability to cope.Scandinavian Journal of Caring Sciences 10: 89 95.
• Kumbasar H (1997). Kronik böbrek yetmezligi, diyaliz ve psikososyal sorunlar. Konsültasyon liyezon psikiyatrisi Ege psikiyatri sürekli yayinlari 2(1): 69-71.
• Lindgvist R, Sjöden O (1998). Coping strategies and quality of life among patients on (CAPD). J. Adv. Nurs. 27(2): 312-320.
• Lok P (1996). Stressors, coping mechanisms and quality of life among dialysis patients in Australia. J. Adv. Nurs. 23: 873-881.
• McClelan WM, Stanwyck DJ, Arison CA (1993). Social support and subsequent mortality among patients with end-stage renal disease. J. American Soc of Nephrology. 4: 1028-1034
• Mok E, Tam B (2001). Stressors and coping methods among chronic haemo-dialysis patients in Hong Kong .J. Clin Nurs. 10: 503-511.
• Oka M, Chaboyer W (1999). Dietary behaviors and sources of support in hemodialysis patients. Clin Nurs Res. 8(4): 302-317
• Öz F, Ünal DS, Akdeniz BE ve ark. (2003). Haceetepe üniversitesi onkoloji hastanesi ruh sagligi birimine basvuran kanser hastalarinin özellikleri ve sorun alanlari. 1(14): 33-39
• Özcan Y, Utas C, Bastürk M, Aslan SS (1999). Hemodiyaliz uygulanan hastalarda eritropoetin kullaniminin depresyon, anksiyete ve yasam kalitesi üzerine etkileri. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 9 (2): 109-111
• Pucheu S, Consoli SM, Christian D et al. (2004).Do health causal attributions and coping strategies act as moderators of quality of life in peritoneal dialysis patients? Journal of Psychosomatic Research 56:1317-1322.
• Siegal B R, Calsyn RJ, Cuddihee RM (1987). The relationship of social support to psychological adjustment in end-stage renal disease patients. Journal of Chronic Disease 40: 337-344
• Soykan A, Arapaslan B, Kumbasar H (2003). Suicidal behaviour, saticfaction with life and perceived social support in endstage renal disease. Transplantation Proceedings 35: 1290-1291.
• Stice E, Rogan J, Randall P (2004). Prospective relations between social support and depression differential direction of effects for parent and peer support. J Abnorm Psychol. 113 (1): 155-159.
• Symister P, Friend R (2003). The influence of social support and problematic support on optimism and depression in chronic illness: A prospective study evaluating self-esteem as a mediator. Health Psychology 22(2): 123-129.
• Sentürk A, Levent A B, Tamam L. Hemodiyalize giren kronik böbrek yetmezligi olan hastalarda psikopatoloji. http:// lokman.cu.edu.tr
• Sahin N, Durak A (1995). Stresle basaçikma tarzlari ölçegi: Üniversite ögrencileri için uyarlanmasi. Türk Psikoloji Dergisi 10(34):56-73.
• Sentürk A, Tamam L, Levent AB (2000). Kronik Böbrek Yetmezliginde Uygulanan Tedavilerin Psikiyatrik Etkileri ve Tedavisi. ARSIV. 49.
• Thoits P.A (1991) Gender differences in coping with emotional .The social Context of coping Ed; J. Eckeinrome. Plenum Pres New York.
• Yatakli tedavi kurumlari istatistik yilligi. http: // www. saglik. gov.tr (Erisim 10 06 2004)
• Ywonne W, Brin FS (1999). The biopsychosocial impact of end-stage renal disease: the experience of dialysis patients and their partners. J Adv Nurs. 301(6): 1312-1317.
• Zimet GD, Powell SS, Farley G K et al. (1990). Psychometric chracteristisc of the Multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment 55: 610-617