DİYABETİK AYAK VE BAKIMI

Yıl 2006, Cilt: 9 Sayı: 2, 89 - 97, 18.02.2010

Adile Çaparuşağı Neşe Nimet Ovayolu

Öz

Diyabetes mellitus; pankreasın
yeterince insülin üretemediği veya vücudun,
üretilmiş insülini etkili şekilde
kullanamadığı durumlarda oluşan kronik bir
hastalıktır. Diyabet bir yandan yüksek
morbidite ve mortalite hızı, diğer yandan
yüksek tedavi harcamaları ve iş gücü kaybı
nedeni ile hem hastaya hem de topluma
büyük yük getirmesinden ötürü önemli bir
sağlık sorunudur. Diyabetin
komplikasyonları olarak ortaya çıkan sinir
tahribatı ve tıkayıcı damar hastalığının
birlikte en çok etkilediği organ hastanın alt
ekstiremitesidir. Diyabetik ayak sendromu
nöropati ve vasküler yetersizliğin birlikte
olmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar ve
diabetes mellitus’un en ciddi ve en ağır
komplikasyonlarından biridir. Bu nedenle
diyabet hastaları ayak yönünden çok iyi
gözlenmeli, bu konuda gerekli eğitim ve
bakım yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Diyabetik ayak, bakım

Kaynakça

• ………. (2004). Nöropati ve ayaklarımız http://www.ktdiabet.org/noropati.htm-41k. (Erişim: 28.08. 2004).
• ……… (2004).Diyabetik hastada ayak problemleri. http://www.hipokrat. org/hnet/menu/tip/diabet/dmlkons. html101k. (Erişim: 11.11. 2004).
• ………. (2004). Foot Care http://www.diabetes.usyd.edu.au/foot/Fcare1 .html. (Erişim: 08.01.2004).
• ……….(2004). The Diabetic Foot Care http://www.foot caremd.com/df.home.html. (Erişim: 08.01.2004).
• …… Ayak Bakımı, The Diabetes Education Study Group (DESG) Eğitim Notları. Servier, sayı 6. Akalın S, Arslan M, Başkal N ve ark. (2001). Diyabet ve Siz. Editörler: Şazi İmamaoğlu, Sema Akalın, M Temel Yılmaz, 110-112.
• Akçiçek F, Aral Y, Çetir B ve ark. (1997). Diabetes Mellitus. Nova Nordisk 73-74.
• Altındaş M (2002). Diyabetik Ayak. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
• Avrupa Diyabet Strateji Belirleme Grubu (1998). Diyabet Bakım İlkeleri 27-28.
• Arsalan M (2003). Diyabetik Ayak ve Tedavisi. Aktüel Tıp Diyabet Formu 8(2): 30-36.
• Atabek T (1995). Şeker Hastalığının Yönetimi. Kaya matbaacılık, İstanbul, 59-62.
• Birol L, Akdemir N, Bedük, T (2000). İç Hastalıkları Hemşireliği. Vehbi Koç Vakfı Yayınları, Ankara, 514-525.
• Elliott J, Hallsworth J, Sutton M et al. (2002). Podiatry-led Neuropathy Ulcer Clinics Effective Management of Limited Time and Resources, The European Association for the Study of Diabetes. Abstract Volume of the 38 th Annual Meeting. Budapest.
• Ergin K (1991). Şeker Hastalığının Yönetimi. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 32-34.
• Franch J, Gimbert R, Llussa J et al. (2002). Diabetic Foot in Primary Health Care: A Repeated Cross-Sectional Study.
• Kabalak T, Yetkin E, Yavuz N ve ark. (1998). Diyabetik Ayak ve Cerrahi Tedavisi. Klinik Endokrinoloji 2(2):45-53.
• Leong SK, Weston P (2001). Diabetes Illustrated. Editör: Ömer Tarım, Tümay Matbacılık Ltd.Şti. İstanbul, 31-38.
• Olgun N (2002). Diyabetli Hastanın Hijyenik Bakımı. Sağlık Bakanlığı Ulusal Diyabet Hemşiresi Mezuniyet Sonrası Eğitim Kursu, Gaziantep.
• Oşar Z (1998). Ayakları Nasıl Korumalı? Diyabet Dergisi 1(1): 42-43. Öztürk Y, Aykut M (1999). Diabetes Mellitus’un Önlenmesi. DSÖ çalışma grubu raporu. Erciyes Üniversitesi Yayınları No:111, Kayseri, 77-78.
• Şen C, Güneş T (2003). Diyabetik Hastalarda Ayak Bakımı. http: //saglik.tr.net/genel-saglik-diyabet. (erişim: 06.11. 2003).
• Türk Diyabet Yıllığı (2003). Türk Diabet Cemiyeti ve Türk Diyabet Vakfı Yayınları, 89-92.
• Tüzün M, Yılmaz C, Erboz S ve ark. (1999). Diyabetik Ayak ve Tedavisi. Asya Tıp Yayıncılık Ltd.Şti, İzmir, 55-62.
• Watkins JP (1998). ABC of Diabetes Fourth Edition BMJ Publishing Group. 4851.
• Wertheimer E, Takeda J, Tennenbaum T et al. (2002). The Skin Specific Insulin Receptor Knockout Mouse. The European Association for the Study of Diabetes. Abstract Volume of the 38 th Annual Meeting. Budapest.
• Yılmaz C, Çetinkalp Ş, Değirmenci C ve ark. (2003). Klinik Endokronoloji I. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Yayınları, İzmir, 1:7.
• Yılmaz C, Fadıloğlu Ç, Çetinkalp Ş (2002). Diyabet Hemşiresi El Kitabı. Asya Tıp Yayıncılık Ltd.Şti, İzmir, 70-73.
• Yılmaz MT (2003). Diyabetik Ayak ve Tedavisi. Aktüel Tıp Diyabet Formu 2(8): 30-36.
• Yılmaz T, Bahçeci M, Büyükbeşe M (2003). Diabetes Mellitus’un Modern Tedavisi. Özlem Grafik Matbaacılık, İstanbul, 137-14.